Kazakça atasözü ve deyimlerde eskicil unsurlar

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorGülsevin, Gürer
dc.contributor.authorAdilov, Marlen
dc.date.accessioned2020-11-06T06:43:08Z
dc.date.available2020-11-06T06:43:08Z
dc.date.issued2018en_US
dc.date.submitted2018
dc.departmentSosyal Bilimler Enstitüsüen_US
dc.description.abstractBir lehçede aktif olan bir sözü başka bir lehçenin deyimlerinde, atasözlerinde, ikilemelerinde, ağızlarında bulmak mümkündür. Kazak dilinin deyimlerinde, atasözlerinde, ikilemelerinde, ağızlarında kullanılıyor olsa bile, Kazakça edebî dilinde kullanılmayan ve bir Kazak için anlamı bilinmeyen birtakım sözcükler mevcuttur. Bu sözcüklerin kaynağını anlayabilmek için yaşayan veya tarihî Türk lehçelerine başvurmak gerekir. Türkiye Türkçesindeki su uyur düşman uyumaz atasözünde yer alan "su" sözcüğü, bildiğimiz "su" (içecek) anlamında olmayıp, Eski Türkçede "asker" anlamına gelen 'sü' sözüdür. Yanar döner deyiminde de "döner" sözü edebî dilde bilinen bir sözdür ancak "yanmak" fiilinin de "dönmek" fiiliyle eş anlamlı olduğunu diğer bazı Türk lehçelerinde de "dönmek" anlamında kullanılmasından dolayı anlayabiliriz. Kazakçada da buna benzer örneklere rastlamak mümkündür. Bundan dolayı Kazakça deyimlerinden bazı örnekleri göz önünde tutarak, tek başına anlamı anlaşılamayan, deyimler dışında edebî dilde kullanılmayan bazı kelimeleri kelimeleri Türk lehçeleri yardımıyla açıklamaya çalıştık. Bir örnek: Türk yazı dilleri ve ağızlarında "ses" anlamında birçok söz vardır: tawış (dowıs, dawıs, dawış), ün, avaz (awaz, awez), kü, çaw, ses. Bunların içinde "ses" Oğuzcaya özgü bir sözdür, diğerlerinde yoktur. Kazakçada ise bu anlamda dawıs kullanılır. Bununla birlikte, Kazakça bir deyimde "ses" sözcüğüne rastlanır: ses körsetüw "ses vermek". Tek başına iken bir anlamı olmayan ve sadece budeyimde geçen "ses" kelimesini Türkiye Türkçesindeki anlamımdan dolayı anlayabiliriz. Bu tezde, yukarıdaki örnekte olduğu gibi Kazak edebî dilinde tek başına kullanılmayan ancak deyimlerde anlam kazanan sözcükler Türk lehçelerinde anlamlarıyla açıklanmaya çalışılmıştır.en_US
dc.description.abstractOne of the special features which divides Turkic languages from each other has been used different words in Turkic languages. An active word in one Turkic language may not be an active another one, such words may be found as archaic words in idioms, proverbs and dialects, too. We must refer to materials of modern Turkish languages, in order to discover the meaning of archaic words. One example: in Turkic languages and dialects we can see many words which carry the same meaning of the word "voice": tauysh (tauys, dauys, dauysh, dovysh); un, avaz (auez, auyz); kui, chau, ses. Including "ses" is one of the words which belongs to the Oguz dialects, but it is not used individually in other Turkic languages. And the word "dauys" has been used in the Kazakh language in this sense. At the same time in idioms of the Kazakh language we can see the word "ses": ses korsetu "to dispute, to resist". The word "ses" which does not have the meaning when it is used separately and which is found only in idioms, will be understood through the meaning which is given in the modern Oghuz Turkish languages. And the word "dauys" has been used in the Kazakh language in this sense. At the same time in idioms of the Kazakh language we can see the word "ses": "seskorsetu" (to dispute, to resist). The meaning of the word "ses" which does not have the meaning when it stays lonely and which is found only in idioms will be able to understand through the meaning which is given in the modern Turkish language. In this thesis we tried to explain the words, which in the example was shown above, in the Kazakh standard language was not used lonely and expressed the meaning only when it was used in idioms on the basis of the meanings in the Turkic languages.en_US
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11454/59794
dc.language.isotren_US
dc.publisherEge Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsüen_US
dc.relation.publicationcategoryTezen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectKazakçaen_US
dc.subjectTarihî Türk Lehçelerien_US
dc.subjectÇağdaş Türk Lehçelerien_US
dc.subjectAtasözlerien_US
dc.subjectDeyimleren_US
dc.subjectEskicil Kelimeleren_US
dc.subjectThe Historical Turkish Languagesen_US
dc.subjectModern Turkic Languagesen_US
dc.subjectKazakh Languageen_US
dc.subjectTurkish Languageen_US
dc.subjectProverbsen_US
dc.subjectİdiomsen_US
dc.subjectArchaic Wordsen_US
dc.titleKazakça atasözü ve deyimlerde eskicil unsurlaren_US
dc.title.alternativeArchaic elements in Kazakh proverbs and idiomsen_US
dc.typeDoctoral Thesisen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
marlenadilov2018.pdf
Boyut:
3.55 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Yüksek lisans tez dosyası
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
İsim:
license.txt
Boyut:
1.44 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Koleksiyonu