Biyoreaktör kompostlama teknolojisi ile üretilen tavuk gübresi kompostlarının mısır topraklarının karbon ve azot mineralizasyonu üzerine etkileri
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Artan nüfusla birlikte tarımsal üretimdeki artış, tarım arazileri üzerinde önemli bir baskı oluşturmaktadır. Türkiye'de toprakların organik madde içeriği zaten düşük seviyedeyken, yoğun işleme uygulamaları bu miktarın gün geçtikçe daha da azalmasına neden olmaktadır. Sürdürülebilir tarımın devam ettirilebilmesi için, topraklardan eksilen organik maddenin yeniden kazandırılması zorunludur. Topraklara organik madde eklemenin bir yolu, çevresel sorunlara yol açan atıkların kompost haline getirilerek toprağa geri kazandırılmasıdır. Bu tür atıklardan biri, artan talebi karşılamak amacıyla üretimi artan tavukların sindirim sistemi atıklarıdır. Tavuk gübresinin patojen riski ve koku problemleri nedeniyle, bu atıkların kompostlanarak topraklarda kullanılması tavsiye edilmektedir. Kompostlaştırma sürecinde kompost zenginleştiriciler de eklenebilir. Bu zenginleştiriciler, mikrobiyal aktiviteyi desteklemeleri nedeniyle kompostun olgunlaşma süresini kısaltmakta, stabiliteyi artırmakta ve elde edilen kompostun kalitesini yükseltmektedir. Bu tez çalışması, kompostun toprak kalitesinin biyolojik göstergelerinden biri olan karbon mineralizasyonu ile topraktaki organik azotun bitkilerin alabileceği inorganik forma dönüşüm süreci olan azot mineralizasyonu üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla 2022 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü'nde sera koşullarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Ege Bölgesi'nde yoğun atık oluşturan tavuk gübresi ve zeytin budama atıklarının, klinoptilolit, bakteriyel-fungal inokülant, zeytin budama atığı biyokömürü ile zenginleştirilmesi ve 18 saat boyunca biyoreaktörde termal stabilizasyon sağlanarak kompostlaştırılmasıyla elde edilen 3 farklı kompost ve ticari tavuk gübresi kompostu (20 t ha-1 oranında) kullanılmıştır. Deneme, sera koşullarında 5 farklı uygulama (Kontrol, Reçete 1, Reçete 2, Reçete 3, Ticari Tavuk Gübresi) ve 4 tekerrür olacak şekilde, 20 saksı ile tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülmüştür. Deneme bitkisi olarak mısır (Zea mays var. Ada 523) tercih edilmiştir. Sulama, saksı topraklarının tarla kapasitesinin %100'ü olacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Denemenin 15. gününde ve hasat sırasında toprak örnekleri alınarak toprak solunumu (BSR), potansiyel N mineralizasyonu (Nmin.) ve dehidrogenaz enzim aktivitesi (DHG) analizleri yapılmış ve bitki biyokütle verimi incelenmiştir. Elde edilen bulgularımıza göre R3, kontrol saksılarına göre BSR değerini %189, DHG'yi ise %358 ile en fazla artıran uygulama olmuştur (p<0.05). Nmin. parametresi ise %257 ile en fazla R1 uygulaması ile artış göstermiştir (p<0.05). Verim olarak nitelendirilen bitki biyokütlesini en çok artıran uygulama ise % 96 ile R2 olmuştur (p<0.05). Korelasyon analizi sonuçlarına göre toprak solunumu, N mineralizasyonu ve dehidrogenaz aktiviteleri arasında %1 düzeyinde önemli pozitif korelasyon bulunurken, bitki boyu ile toprak solunumu arasında yine %1 düzeyinde, dehidrogenaz ve N mineralizasyonu arasında ise %5 düzeyinde önemli negatif korelasyon tespit edilmiştir. Sürdürülebilir gıda üretimi ve organik atıklardan yenilikçi kompost teknolojisiyle kompost üretimi birlikte ele alındığında, klinoptilolit içerikli kompostun (R2) önerilmesinin uygun olduğu değerlendirilmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tavuk gübresi, zeytin budama atığı kompost, biyoreaktör, biyokömür, mikrobiyal manipülasyon, zenginleştirme klinoptilolit., Chicken manure, olive pruning waste, compost, bioreactor, biochar, microbial manipulation, enrichment, clinoptilolite.
