Akut lösemi hastalarının Roy adaptasyon modeli ve Mishel belirsizlik teorisine göre yaşam deneyimlerinin incelenmesi: karma model

Özet Akut Lösemi Hastalarının Roy Adaptasyon Modeli Ve Mıshel Belirsizlik Teorisine Göre Yaşam Deneyimlerinin İncelenmesi: Karma Model Amaç: Akut lösemi hastalarının, Roy Adaptasyon Modeli ve Mishel Belirsizlik Kuramı rehberliğinde hastalıkta belirsizlik ve uyum düzeylerinin belirlenmesi ile yaşam deneyimlerinin incelenmesidir. Yöntem: Çalışma karma yöntem araştırma olarak Mart 2021-Ocak 2023 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ve Medical Park (Medikal Point) Hastanesi Hematoloji ve Kök Hücre Kliniği'nde yürütülmüştür. Araştırmanın nicel bölümünde örneklem büyüklüğünün hesaplanmasında "G. Power-3.1.9.2" istatistik programı kullanılmış olup 96 hasta ile, nicel bölümde ise 15 akut lösemi hastası ile çalışma yürütülmüştür. Nicel bölüm verileri Hasta Tanılama Formu, Baş Etme ve Uyum Süreci Ölçeği, Mishel Hastalıkta Belirsizlik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Nitel bölüm verileri Hasta Tanılama Formu ve Yarı Yapılandırılmış Soru Formu eşliğinde toplanmıştır. Nicel bölüm verileri SPSS 25, nitel bölüm verileri ise Maxqda veri analiz programları kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın deseninin belirlenmesinde karma yöntem araştırma desenlerinden birleştirme deseni kullanılmıştır Bulgular: Çalışmanın nicel verilerinde lösemi hastalarında hastalıkta belirsizlik ortalaması 16,22±3,39 ve baş etme ve uyum ortalaması ise 117,17±10,62 olarak hesaplanmıştır. Hastaların belirsizlik düzeyi arttıkça uyumun azaldığı ve belirsizlik düzeyinde meydana gelen bir puanlık bir artışın baş etme ve uyum düzeyine -1,384 birimlik bir azalma sağladığı belirlenmiştir (beta=-1,384). Çalışmanın nitel verileri 5 kategoride ele alınarak kodlanmıştır: fizyolojik alan-belirsizliğin geçmişi, benlik kavramı-belirsizliğin değerlendirilmesi, benlik kavramı-belirsizlikle baş etme, rol fonksiyon-belirsizliğin geçmişi, karşılıklı bağlılık-belirsizliğin geçmişi. Sonuç: Akut lösemi ani başlangıç gösteren duygusal açıdan zorlayıcı, bilgi yükü ağır ve önemli kararlar almak için çok az zamanın olduğu bir durum oluşturmaktadır. Akut lösemi hastalarının belirsizlik düzeyinin yüksek, hastalığa uyum ve başetme düzeylerinin ise yetersiz olduğu görülmüş olup, hastalıkta belirsizlik arttıkça uyum azalmaktadır. Hastaların belirsizlik kaynakları ve başetme durumları nitel verilerle açıklanmıştır.