Engelli (otistik) kardeşe sahip olan bireylerin kardeş ilişkilerinin incelenmesi

Bu araştırmanın amacı, otistik kardeşe sahip normal gelişim gösteren 9-16 yaşları arasındaki çocukların,otizme ilişkin bilgi düzeyleri ile otistik kardeşlerine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, İzmir ili sınırları içinde 3 ayrı özel eğitim merkezinde özel eğitim almaya devam eden otizm tanısı almış çocukların 9-16 yaş arasında normal gelişim gösteren toplam 51 kardeş oluşturmaktadır. Çalışmada, çocukların otizm tanısı almış kardeşlerine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla “ Engelli Kardeşe Yönelik Tutum Ölçeği (EKYTÖ)” ile yine çocukların otizme ilişkin bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla “Otizm Bilgi Düzeyi Belirleme Testi (OBDBT)” kullanılmıştır. “Otizm Bilgi Düzeyi Belirleme Testi” araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Bu araçlara ek olarak çocuklara ait demografik bilgileri, kardeşleriyle, anne-babalarıyla ilişkilerini, otizme dair bilgilerini ve çevre hakkındaki düşüncelerini daha detaylı incelemek üzere araştırmacı tarafından geliştirilen “Kardeş Bilgi Toplama Formu” da kullanılmıştır. Araştırmaya katılan çocukların otizme ilişkin bilgi düzeyleriyle, çocukların kardeşlerine yönelik tutumları arasında doğrudan anlamlı bir ilişki bulunamamıştır ancak çocuğun otizm hakkında daha fazla bilgilenmek isteyip istememesi otistik kardeşe yönelik tutumunda anlamlı bir farklılaşma yaratmaktadır. Çocukların cinsiyetleri ve ebeveynlerin eğitim düzeyleriyle, otistik kardeşle ilgili tutum ve otizme ilişkin bilgi düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Yine çocuğun anne babasının kendisine kardeşinden daha çok kızıp kızmadığına dair algısıyla tutum ölçeği ve alt ölçekleri arasında anlamlı bir farklılaşma bulunamazken, bilgi düzeyi belirleme testi ile anlamlı bir farklılaşma bulunmuştur. Buna ek olarak çocuğun kardeşiyle ilişkisinden hoşnut olup olmama durumu ile kardeşine yönelik tutumu arasında anlamlı bir farklılaşma saptanmıştır. Ayrıca anne-baba-çocuk ilişkisiyle çocuğun kardeşiyle olan ilişkisi değerlendirilmiş ve iki arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Araştırmadaki önemli bir bulgu da ebeveynleriyle otistik kardeşi hakkında konuşabilen çocukların endişe düzeylerinin daha düşük olduğunun saptanmasıdır. Ayrıca kardeşiyle ilgili sorumluluk alma cinsiyete göre farklılaşmazken yaşa göre farklılaşmaktadır.