Balkan Türklerinin masallarında kadın tipler üzerine bir inceleme
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Balkan Türklerı̇nin Masallarında Kadın Tı̇pler Üzerı̇ne Bı̇r İnceleme" adlı bu tez çalışması, masallardaki kadın tipler konusuna odaklanan bir tipoloji araştırmasıdır. Balkan Türklerin masallarındaki tipoloji çalışmalarının bütüncül bir bakış açısı ile incelenmediği görülmüştür. Bu nedenle bu çalışma, bu dört ülkenin masallarındaki kadın tipolojisine odaklanmıştır. Çalışmanın kapsamı, Batı Trakya-Yunanistan, Bulgaristan, Kosova ve Kuzey Makedonya'da yaşayan Balkan Türklerinin masal metinlerinin kadın tiplerdir. Bu çalışmada Balkan Türklerinin masallarındaki kadın karakterlerin eylemlerinin yapısal olarak incelenmesiyle ulaşılan kadın tipler bütüncül bir bakış açısı ile değerlendirilmiştir. Yapılan sınıflandırma aracılığı ile masallardaki kadın kahraman tipolojisinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Bu çalışma ile Halk Bilimi alanında konuyla ilgili çalışmalara veri sağlanmasının yanı sıra farklı disiplinler için de "sözlü kültür ürünlerinde kadının rolü" ve "tipoloji" konularında araştırma yapan bilim insanlarına veri sağlamak amaçlanmıştır. Çalışmanın kapsamı kadın kahramanın yer aldığı 4 Balkan ükesinde Batı Trakya, Bulgaristan, Kosova ve Kuzey Makedonya'da yaşayan Türklerin masallarından seçilen 83 masal metnidir. Tez çalışmasında söz konusu masallarda yer alan 226 kadın karakter ve 1043 hareket grubu tespit edilerek incelenmiştir. Belirlenen kadın karakterlerin hareketleri gruplandırılarak 144 eylem belirlenmiş ve bu eylemler masal kahramanına etkisi bakımından olumlu ve olumsuz olarak nitelendirilmiştir. Tipler aynı zamanda kadın ve erkek başkahraman göre de tasnif edilmiştir. Çalışmada 42 erkek başkahraman, 41 kadın başkahramanlı masal incelenmiştir. Olumlu ve olumsuz eylemlere bağlı olarak kadın tipler de olumlu ve olumsuz şekilde sınıflandırılmıştır. Yapılan sınıflandırma neticesinde tespit edilen kadın tip sayısı ise 14'tür: 1. Bağışçı (Olumlu tip), 2. Erkek Olan Kız (Olumlu tip), 3. İdeal Anne (Olumlu tip), 4. İdeal Eş, 5. Masum Mazlum Kadın (Olumlu tip), 6. Pişman Olan Eş (Olumlu tip), 7. Sevgili (Olumlu tip), 8. Tabiatüstü Zevce (Olumlu tip), 9. Yardımcı (Olumlu tip), 10. Zeki (Olumlu tip) ile 11. Düşman (Olumsuz tip), 12. Hain (Olumsuz tip), 13. İtaatkâr (Olumsuz tip), 14. Tembel (Olumsuz tip).
