Acil servise başvuran kritik bakım hastalarında serum ferritin düzeyinin mortalite ve morbidite üzerine etkisinin araştırılması
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Amaç : Bu araştırmanın amacı, acil servise başvuran kritik bakım hastalarında serum ferritin düzeyinin mortalite ve morbidite (entübasyon, inotrop, major kardiyak olay, trombolitik ihtiyacı) üzerine etkisini araştırmaktır. Bu çalışma, kritik bakım hastalarında serum ferritin düzeyinin prognostik önemini daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirmeyi hedeflemektedir. Gereç ve Yöntem : Bu çalışmada Ege Üniversitesi Acil Tıp Anabilim Dalı'nda acil servis kritik bakım alanına Ocak 2024 – Haziran 2024 tarihleri arasında başvuran hastaların ferritin örnekleri hasta onamları alınarak Biyokimya Laboratuvarı'nda çalışılmış, dosyaları değerlendirilmiş ve kapsamlı bir veri tabanı oluşturularak prospektif olarak incelenmiştir. Hastaların acil servis takibi sırasında aldıkları tanılar, vital parametreleri (sistolik kan basıncı, diyastolik kan basıncı, kalp hızı, ateş, solunum sayısı, oksijen satürasyonu), kan gazı değerleri (pH, HCO3, pCO2, Laktat), serum ferritin değeri, hemoglobin değeri, lökosit sayısı, nötrofil sayısı, lenfosit sayısı, nötrofil/lenfosit oranı, GGT, albümin, CRP, procalcitonin değerleri, hasta sonlanımları ile birlikte 48 saatlik ve 1 aylık mortalite ve morbiditeleri (entübasyon, inotrop ihtiyacı, majör kardiyak olay, trombolitik ihtiyacı) değerlendirilmiştir. Bulgular : Çalışmaya toplam 500 hasta dahil edildi. Hastaların acil servise başvuru anındaki hastalıkların dağılımı kardiyak ilişkili hastalık tanısı alan hasta sayısı 214 (%33,9) , akciğer ilişkili hastalık tanısı alan 197 (%31,2) , kraniyal ilişkili hastalık tanısı alan 88 (%13,9) , diğer hastalık tanısı alan 133 (%21) hasta bulunmaktaydı. Yüksek ferritin düzeyine sahip hastalarda, sepsis, pnömoni, akut böbrek yetmezliği ve idrar yolu enfeksiyonu hastalıklarının görülme sıklığının daha yüksek olduğu ve bu hastaların prognozunun daha kötü olduğu saptanmıştır. Hastaların acil serviste ve yattığı birimdeki 48 saat ve 1 ay içinde mortaliteleri sırasıyla 21 (%4,2) ve 97 (%19,4) olarak saptandı. Serum ferritin değerleri arasındaki farklar 48 saatlik mortalite saptanan ve saptanmayan hastalar arasında istatistiksel olarak önemli değildir. İlk bir ay içinde mortalite saptanan hastaların serum ferritin medyan değeri 450 µg/L saptanarak istatistiksel olarak yüksektir ve ROC analizine göre ferritin düzeylerinin mortaliteyi öngörmedeki performansı ve özellikle 1 aylık mortalitede duyarlılığı ve özgüllüğü yüksek saptanmıştır. Yaşayan hastaların %18,9'unun ve exitus olan hastaların %57,7'sinin ferritin değeri 300 µg/L'nin üzerindedir. Ferritin düzeyleri ile gama glutamil transferaz (GGT), CRP ve prokalsitonin arasında anlamlı pozitif, albümin ile ise negatif bir ilişki bulunmuştur. Sonuç : Bu çalışma ferritinin yalnızca bir demir depolama biyobelirteci olmadığını, aynı zamanda inflamasyon, oksidatif stres ve doku hasarı gibi patofizyolojik süreçlerle ilişkili önemli bir biyobelirteç olduğunu göstermiştir. Serum ferritin düzeylerinin kritik hastaların prognozunu öngörmede güçlü bir biyobelirteç olduğu, özellikle yüksek düzeylerin mortalite ve ciddi morbidite ile ilişkili olduğu bu çalışmada ortaya konmuştur. Bu bulgular, ferritinin acil servis ve yoğun bakım ünitelerinde rutin izlenmesinin, kritik hastaların erken dönemde tanınması ve müdahale edilmesi açısından büyük bir önem taşıdığını göstermektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
ferritin, kritik bakım hastası, acil servis, mortalite, critically ill patient, emergency department, mortality
