Apollon Lairbenos kültü

Apollon Lairbenos at üzerinde ve elinde çiftli baltasıyla betimlenen yerel bir Phrygia tanrısıdır. Topografik bir isme sahiptir ve Maiandros Irmağı’ın yanı başında yeri özenle seçilmiş bir kutsal alanda tapım görmüştür. Apollon ve Helios’la özdeşleştirilen tanrı, ona tapanlara göre aslında, sadece Tanrı Lairbenos’dur. Apollon Lairbenos Kültü’nün pratikleri içinde arınma gerekliliğinin yoğun baskısı hissedilir. Cezalandıran ama aynı zamanda da affeden bir kimliğe sahip olmasının popülaritesine olan katkısı şüphesizdir. Sosyal hayatı düzenleyen resmi hukukun temsilcisi görüntüsü, kurduğu otoritenin belirleyicisidir. Phrygia’da kurulmuş olan kült, Lydia ve Karia kültlerinin özelliklerini de barındırdığı için, bölgeler arası bir kült haline gelmiş ve yerel kültler arasında farklı ve önemli bir yer edinmiştir. Apollon Lairbenos, katagraphe ve itiraf adı verilen iki yazıt türü ile tanınır. Katagraphe yazıtları, inanların tanrının emri uyarınca çocuk, evlatlık ya da kölelerini ,epoi, yani “kutsal (personel)” olarak Lairbenos’un hizmetine tahsis ettiklerini kamuya ilan etmek amacıyla hazırlanmış yazıtlardır. İtiraf yazıtları ise, bir takım günahlar işleyen kimselerin, günahlarını itiraf ettikleri adak yazıtlarıdır. Phrygia’nın tek itiraf kabul eden tanrısıdır; ama itiraf geleneğinin yaygın olduğu Lydia’dan da ziyaretçi çektiğini belirtmek gerekir. Katagraphe prosedürüne göre insan ve taşınmaz mülklerin adanması yalnızca Apollon Lairbenos Kutsal Alanı’na özgüdür. Kabul ettiği iki yazıt türü de tanrının propagandasının yapılmasına hizmet etmektedir; böylelikle zenginle en kült ekonomik anlamdaki çevre hakimiyetini de elinde tutmaktadır. Geç Hellenistik ve Roma İmparatorluk devri boyunca saygı gören Apollon Lairbenos Kültü, kırsal kesim halkının bu dönemde içinde bulunduğu salgın hastalık, asimilasyon baskıları ve yoksulluk gibi etkenlerden doğan çaresizliği başarılı bir şekilde kendi lehine kullanmıştır.