Okullarda sergilenen atasözleri ve özdeyişlerin Hofstede'in kültür sınıflamasına ve katılımcı görüşlerine göre incelenmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Toplumlar geliştikçe işlerin daha iyi yapılması ve insanları organize etmek kurumlar meydana gelmiş ve bu da kurum kültürü kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kurum kültürünün önemli ve görünür olduğu yerlerden biri de eğitimdir. Okul kültürü olarak da ifade edilebilecek kavramın birçok bileşeni vardır. Artifakt denilebilecek okul kültürünün somut yansımaları okul kültürü için önemli faydalar ve fırsatlar barındırmaktadır. Okullarda kurum kültürünü yansıtacak artifakttan bazıları atasözleri ve özdeyişlerdir. Bu ifadelerin kullanımı, faydaları konusunda hem ilgili idarecilerin ilgisinin ve bilgisinin olmaması hem de bunların kullanımına ilişkinin belgenin dar kapsamlı ve uygulanmasına yönelik detaylara ait herhangi bir metnin olmayışı bu ifadelerin sağlayabileceği birçok faydanın okullarda gerçekleşmemesine ve başta okul kültürü olmak üzere bu konu ilgili çalışmalara sınırlılık oluşturulmasına neden olmaktadır. Hofstede'in geliştirdiği kültür sınıflaması toplumları karşılaştırıp toplumlar arasındaki benzerliği ele almaya çalışırken bunları sadece kendi oluşturduğu sorulara göre yapmış ve kendi soruları dışında materyal kullanmamıştır. Bu durum kültürü oluşturan birçok yapının görmezden gelinerek konunun tek bir yönden ve derinlemesine incelenmesine engel olmuştur. Bu kapsamda, mevcut çalışmanın amacı, okullarda yer alan atasözleri ve özdeyişlerin Hofstede'in kültür sınıflamasına göre çözümlenmesi ve bu ifadelerin okulların kültür aktarımı ve okul kültürü gibi kavramlara olan etkilerinin ve bu süreçte karşılaşılan sorunlara yönelik katılımcı görüşlerinin alınmasıdır. Bu araştırma kültür çalışması deseninde betimsel bir çalışmadır. Bu çalışmanın evrenini Bursa ili içinde yer alan 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Bursa ilinin Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım ilçelerinde bulunan 575 resmi ilkokul, ortaokul ve lise oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi Bursa ili içinde yer alan 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Bursa ilinin Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım ilçelerinde bulunan 9 ilkokul, 9 ortaokul ve 18 lise (MTAL- Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Fen, Anadolu, İmam hatip) olmak üzere toplam 36 adet okul oluşturmaktadır. Araştırmaya konu olan çalışma materyali ise örneklemdeki okulların fiziksel çevre ve okulun iç kısmında yer alan atasözleri ve özdeyişlerdir. Okulların belirlenmesinde kolay ulaşılabilir örnekleme kullanılmıştır. Uygulama sonucunda elde edilen bulguların yorumlanması ve araştırma problemlerine göre soruların cevaplandırılması için iki ilkokul idare ve öğretmen, iki ortaokul idare ve öğretmen , bir mesleki ve teknik anadolu lisesi öğretmen ve idare, bir anadolu lisesi idare ve öğremtmen ve bir imam hatip lisesi idare ve öğretmen olmak üzere toplam 14 katılımcıya ulaşılmıştır. Bu çalışmada veri toplama aracı olarak doküman incelemesi bağlamında okullarda yer alan atasözleri ve özdeyişleri kayıt altına almak için defter ve telefon, fotoğraf makinesi gibi araçlardan yararlanılmış ve ayrıca öğretmenlerden bulguların yorumlanması ve araştırma problemlerine göre soruların cevaplandırılması için görüşme formu ve öğretmenlere ait demografik bilgileri elde etmek amacıyla kişisel bilgi formu hazırlanmıştır. Toplanan verilerin analizi sırasında nitel analiz programı MAXQDA kullanılarak kod ve değişkenler görselleştirilmiştir. Katılımcı görüşleri alındıktan sonra elde edilen verilerin analizinde tematik analiz kullanılmış olup kod, kategori ve temalaştırma Excel programı aracılığıyla yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre okullarda yer alan atasözleri ve özdeyişlerin Hofstede'in boyutlarına göre (1) güç mesafesinde yüksek ve düşük güç mesafesine yönelik atasözleri ve özdeyiş sayıları eşit çıkmıştır. (2) Erillik-dişillik boyutunda erillik boyutuna ilişkin atasözleri ve özdeyişler daha fazla okullarda yer almaktadır. (3) Bireysellik ve toplulukçuluk boyutunda toplulukçuluk boyutuna ilişkin atasözleri ve özdeyişler daha fazla okullarda yer almaktadır. (4) Belirsizlikten kaçınma boyutunda düşük belirsizlikten kaçınma boyutuna ilişkin atasözleri ve özdeyişler daha fazla okullarda yer almaktadır. (5) Uzun dönem-kısa dönem oryantasyon boyutunda uzun dönem oryantasyona ilişkin atasözleri ve özdeyişler daha fazla okullarda yer almaktadır. (6) Hevesliliğe karşı kısıtlılık boyutunda heveslilik boyutuna ilişkin atasözleri ve özdeyişler daha fazla okullarda yer almaktadır. (7) Okullarda yer alan atasözleri ve özdeyişlerin faydalarına yönelik psikolojik sonrasında ise kurumsal temaya yönelik ifadelere ön plana çıkmıştır. (8) Okullarda yer alan atasözleri ve özdeyişlerin kullanımında karşılan sorunların en yaygın olanı söz konu ifadelerin toplumun değerlerine uygun olmama ve yanlış anlaşılma korkusu olarak ifade edilmiştir. Bu kapsamda politika yapıcılarına atasözleri ve özdeyişler başta olmak üzere artifaktların okul üzerindeki etkisi, Hofstede'in kültür sınıflaması ve değişen şartlar göz önünde bulundurarak okullarda ve eğitimde gerekli adımları atmaları önerilmektedir.
