Sisplatin alan hastalarda ototoksisite, risk faktörleri ve ototoksisitenin yaşam kalitesine olan etkisnin araştırılması
Yükleniyor...
Tarih
2010
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Sisplatin çocukluk çağı kanserlerinin sağaltımında sık olarak kullanılan bir kemoterapötik ajandır. Ototoksisite sık görülen önemli bir doz kısıtlayıcı yan etkisidir. Çalışmamızda merkezimizde 0-18 yaşları arasında sisplatin kemopterapisi almış olgularda uzun dönemde sisplatin ototoksisite insidansını belirlemeyi, sisplatin ototoksisitesi ile tanı yaşı, kümülatif sisplatin dozu, eş zamanlı kranial veya servikal radyoterapi alma gibi birçok faktör arasındaki ilişkiyi değerlendirmeyi amaçladık. İşitme kaybının saptanmasında rutin olarak sisplatin alan hastaların takibinde kullanılmakta olan saf ses odyometrisinin yanı sıra; beyin sapı işitsel yanıtı, otoakustik emisyon testlerini de hastalara uygulayarak bu testlerin sisplatin ototoksisitesini saptamada duyarlılıklarını değerlendirmeyi amaçladık. Çocukluk çağı kanserlerinde sağ kalım arttıkça yaşam kalitesi giderek daha da önemli bir kavram haline gelmektedir. İşitme kaybı yaşam kalitesini olumsuz olarak etkileyen bir faktördür. Bu nedenle çalışmamızda işitme kaybı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi de ortaya koymayı hedefledik. Gereçler ve yöntem: Merkezimizde 0-18 yaş arası sisplatin kemoterapisi alan ve kemoterapisi en az 1 yıl önce tamamlanmış olan hastaların dosyaları tarandı. Hastalara ve sisplatin kemoterapisine ait klinik veriler ile işitme ile ilişkili laboratuar çalışmaları retrospektif olarak dosyalarından elde edildi. Çalışma kriterlerine uygun olan hastalara ulaşılarak KBB Anabilim Dalı'na çağırıldı. Otoskopik bakıları yapılarak normal olarak saptanan olgulara sırasıyla saf ses odyometrisi, beyin sapı işitsel yanıtı ve "distortion-product" otoakustik emisyon testleri yapıldı. Sonrasında tüm hastalara Türk çocuklarında geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış olan ve Türkçeye "Çocuklar için Yaşam kalitesi Ölçeği" olarak çevrilen 23 sorudan oluşan yaşam kalitesi ölçeği uygulandı. Çalışmada elde edilen , varyasyon analizi ve regresyon analizleri ile değerlendirildi. Sonuçlar: Sisplatin sağaltımı almış 46 hastanın 22'sinde (%48) sisplatine bağlı olarak geliştiği düşünülen yüksek frekanslardan başlayan sensörinöral işitme kaybı saptandı. Bu hastaların 14'ünde (%30) orta-ağır düzeyde işitme kaybı mevcuttu. Orta-ağır işitme kaybı olan olguların yardımcı işitme cihazı kullanımı açısından değerlendirilmeleri başlatıldı. Bu 14 hastadan sadece 1 tanesi işitme cihazı kullanmaktaydı. Diğer 13 hasta ise çalışmamız sayesinde saptanarak KBB hekimine yönlendirildi. Hastalara uygulanan sisplatinin günlük dozu, kümülatif sisplatin dozu, sisplatin infüzyon süresi, tanı yaşı, eş zamanlı baş-boyun radyoterapisi almış olmak ile ototoksisite gelişimi arasında herhangi bir ilişki saptanmadı. Çalışmamızda en düşük 90 mg/m2 ile ilk kür sonrası ototoksisite gelişmiş hastalar olduğu saptandı. Çalışmamız sonucunda klik uyaran ABR ile saf ses odyometrisine yaşlarının küçük olması nedeniyle koopere olmayan 3 hastanın işitme eşiğini saptayabildik. DPOAE ile Brock evrelemesi ile işitme kaybı olarak değerlendirmediğimiz 20-40 dB arası işitme eşiği olan hastaların hepsinde emisyon kaybı olduğunu gördük. 20 dB ve üzeri işitme eşiği olan hiçbir hastada emisyon varlığı saptanamadı. Bu da bize dış tüylü hücrelerde hasarlanma olduğunu göstermektedir. Çalışmamızda orta-ağır düzeyde işitme kaybı olan olguların ve konuşmayı ayırt etme yüzdeleri düşük olan olguların, işitme kaybı olmayan ve konuşmayı ayırt etme yüzdeleri normal olan olgulara göre yaşam kalitesi ölçeğinde psikososyal ve genel ölçek puanları anlamlı derecede daha düşük saptandı. Bu sayede işitme kaybının yaşam kalitesine olan olumsuz etkisini objektif biçimde ortaya koymuş ve bu soruna bir kez daha dikkat çekmiş bulunmaktayız. Sonuç olarak, sisplatin kemoterapisini bitirmiş olan çocuk hastalarda geç dönemde işitme kaybının ciddi bir sorun olduğunu, işitme kaybı saptanan tüm hastaların yakın takip edilmesi gerektiğini ve ağır işitme kaybı olan tüm hastalara mutlaka yardımcı işitme cihazları önerilmesi gerektiğini vurgulayabiliriz.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sisplatin, ototoksisite, yaşam kalitesi., Cisplatinum, ototoxicity, quality of life., Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.B.D.
