Eksen dönmesi gösteren üçlü sistemler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2006
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu tezde örten çift yıldızlarda dönem değisimine neden olan etkilerden eksen dönmesi ve üçüncü cisim(ısık-zaman) etkilerinin birlikte görüldüğü sistemler incelenmistir. Yapılan literatür taraması sonucunda 15 tane eksen dönmeli üçlü sistem belirlenerek, bunlara iliskin bazı parametreleri içeren bir liste olusturulmustur. Bu listede yeralan yıldızlardan Ege Üniversitesi Gözlemeviʼnde gözlenebilecek altı sistem belirlenerek (HS Her, TV Cet, AS Cam, V477 Cyg, U Oph, DR Vul) fotometrik gözlemleri yapılmıstır. Tez projesi kapsamında seçilen bu altı sistemden HS Herʼin UBV ve TV Cetʼin UBVR renklerinde ısık eğrileri elde edilmistir. Bu ısık eğrileri Wilson-Devinney bilgisayar programı ile analiz edilerek bu sistemlerin yeni fiziksel ve geometrik öğeleri elde edilmistir. Bu iki sistem ve diğer dört sistemin tez süresince gözlenen tutulma zamanları, mevcut tutulma zamanlarına eklenerek dönem değisimi analizleri yapılmıstır. Yapılan bu analiz sonucunda altı dizgede de eksen dönmesi ve üçüncü cisim etkilerinin varlığı gösterilmistir. Eksen dönmesi parametreleri kullanılarak bu sistemlerin gözlemsel ortalama içyapı sabitleri, obs k2 , hesaplanmıstır. Genel relativite kaynaklı ve üçüncü cisim kaynaklı eksen dönmesi katkıları gözlemsel değerlerden çıkarılarak kuramsal modellerin vereceği değerlerle karsılastırma yapılmıstır. Kuramsal içyapı sabitleri gerekli çizelgeler kullanılarak ve bu kuramsal değerlerdeki dönme kaynaklı içyapı sabiti düzeltmeleri de hesaplanarak belirlenmistir. HS Her, V477 Cyg ve DR Vul sistemleri kuramsal modellere göre daha merkezi yığısık bir yoğunluk dağılımı gösterirken, TV Cet, AS Cam ve U Oph sistemleri kuramsal modellere göre daha homojen bir yoğunluk dağılımı gösterdiği tespit edilmistir. Gözlem yıldızlarındaki dönem analizleri sonucunda, üçüncü cisimlere iliskin yörüngeler ile kütleleri için alt limit değerleri belirlenmis ayrıca DR Vul sisteminde dördüncü bir cisim olabileceği önerilmistir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Örten çift yıldızlar-Eksen dönmesi-Üçüncü cisim-HS Her-TV Cet-AS Cam-V477 Cyg-U Oph-DR Vul., Eclipsing binaries-Apsidal motion-Third body-HS Her-TV Cet-AS Cam-V477 Cyg-U Oph-DR Vul., Astronomi ve Uzay Bilimleri A.B.D.
