İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin iş doyum ve mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki
Küçük Resim Yok
Tarih
2005
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
ÖZET Bu araştırmanın amacı "İlköğretim Okullarında Görev yapan yönetici ve öğretmenlerin iş doyum ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkileri bazı değişkenler açısından incelemek ve buradan hareketle öneriler geliştirmektir. Araştırmanın evreni Bornova ilçesinde görev yapan 210 okul yöneticisi (müdür ve müdür yardımcısı) ile 2252 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 58 okul yöneticisi ve 170 öğretmen oluşturmuştur. Verileri toplamak amacıyla yönetici ve öğretmenlerin kişisel özellikleri hakkında bilgi almak için 25 sorudan oluşan "Kişisel bilgi Formu" kullanılmıştır. İş doyum düzeyleri 13 soru ve 5 alt boyuttan (güvenlik, sosyal, saygınlık, otonomi ve kendini gerçekleştirme gereksinimleri) oluşan Porter (1961) tarafından geliştirilen "Gereksinim Karşılama Dereceleri" anketi ile saptanmıştır. Tükenmişlik düzeylerini belirlemek için 22 soru ve 3 alt boyuttan oluşan (duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel basan) Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen "Maslach Tükenmişlik Envanteri" kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra SPSS (13.0) for Windows paket programı ile analizler yapılmıştır. Yönetici ve öğretmen grupları arasındaki ilişkilerin test edilmesinde "Ki-kare, Student t" testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Varyans analizinde gruplar arası farklar "Bonferroni testi" ile incelenmiştir. İş doyumu ve tükenmişlik arasındaki ilişkiyi bazı değişkenler açısından incelemede "Pearson Korelasyon Analizi" yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır. 1. Yöneticilerin iş doyum düzeyleri ile okuldaki çalışma süresi; mesleklerini isteyerek seçme; çalıştığı ortamda mutlu olma; ek gelir; öğrencilerinden saygı, sevgi ve üstlerinden takdir görme; katıldıkları seminerleri yeterli bulma ve geleceğe ilişkin düşünceler değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Yöneticilerin tükenmişlik düzeyleri ile cinsiyetleri, kıdemleri, okuldaki öğretmen sayısı ve geleceğe ilişkin düşünceler değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 1752. Öğretmenlerin iş doyum düzeyleri ile yaşlan, medeni durumları, çocuk sayısı, kıdemleri, okuldaki çalışma süresi; mesleği severek sürdürme ve isteyerek seçme; çalışma ortamından memnun olma; öğrencilerinden sevgi, saygı, arkadaşlarından destek ve üstlerinden takdir görme; sistemden memnun olma; katıldıkları seminerleri; yeterli bulma ve geleceğe ilişkin düşünceler arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ile çocuk sayısı; okulda çalışma süresi; ek gelir; mesleği severek sürdürme ve isteyerek seçme, çalışma ortamından memnun olma; öğrencilerinden sevgi, saygı ve üstlerinden takdir görme; sistemden memnun olma; katıldıkları seminerleri yeterli görme ve geleceğe ilişkin düşünceler arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. 3. Yöneticilerin iş doyum ve tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. En yüksek ilişki "kendini gerçekleştirme" ile "kişisel basan" alt boyutlan arasındadır. 4. Öğretmenlerin iş doyum ve tükenmişlik düzeyleri arasında hemen hemen bütün ikili korelasyonlar arasında anlamlı ilişkiler bulundu. En yüksek ilişki "kendini gerçekleştirme ile" "duygusal tükenme" alt boyutlan arasındadır. 5. Öğretmenler, yöneticilere göre daha fazla iş doyumsuzluğu ve tükenmişlik yaşamaktadırlar. 176
ABSTRACT The aim of this research is to analyze the relationship between job satisfaction and burnout levels of managers and teachers who work in primary schools with regard to certain variables and by the way to offer suggestions. The universe of this research consists of 210 school managers (both headmasters and assistant headmasters) and 2252 teachers who work in Bornova district. The sample of this research comprises 58 school managers and 170 teachers. In order to collect data about personal characteristics of school managers and teachers, "Personal Information Form" that comprises 25 questions was used. To inquire job satisfaction levels, "Need-Fulfillment Deficiency Index" developed by Porter (1961) and consisting of 13 questions and 5 sub-scales (security, social, esteem, autonomy, self-actualization) was used. The burnout levels were inquired via "Maslach Burnout Inventory". It consists of 22 questions and 3 sub-scales, namely emotional exhaustion (EE), depersonalization (DP), and personal accomplishment (PA). The data found out from the research were saved at the computer and analyzed with SPSS (13.0) Windows Packet Program. For testing the differences between headmaster and teacher groups, "Ki-Kare, Student t Test" and variant analysis were used. In variant analysis, differences among the groups were analyzed with "Benferroni Test". For determining the relationship between job-satisfaction and burnout in terms of certain variables, "Pearson Correlation Analysis" was used. The findings obtaiened from the research are: 1. Significant differences were found between managers' job satisfaction levels and the variables of school working time; choosing their job willingly; being happy with their working environment; additional income, receiving love esteem from student and appreciation from colleagues; finding seminars sufficient and their views about the future. Significant differences were found between managers' burnout levels and the variables of gender, job seniority, the number of teachers at school and the views about the future. 2. Significant differences were found between teachers' job-satisfaction levels and their age, marital status, the number of children, job seniority, school working time, 177choosing the job willingly and continuing it with desire, being satisfied with working environment; receiving love, esteem from students, support from friends, and appreciation from colleagues; finding seminars sufficient and the views about the future. Significant differences were found between teachers' burnout levels and the number of children, school working time, additional income, choosing the job willingly and continuing it with desire, being satisfied with working environment, receiving love, esteem from students, and appreciation from colleagues; being satisfied with the system; finding seminars sufficient and the views about the future. 3. Significant relationships were found between managers' job satisfaction and burnout levels. The highest relationship is between sub-scales of "personal accomplishment" and "self actualization". 4. At almost all dual-correlations of teachers' job satisfaction and bumout levels, meaningful relationships were found. The highest relationship was found between the sub-scales of "self actualization" and "emotional exhaustion". 5. Teachers experience job-dissatisfaction and burnout more when compared with school managers. 178
ABSTRACT The aim of this research is to analyze the relationship between job satisfaction and burnout levels of managers and teachers who work in primary schools with regard to certain variables and by the way to offer suggestions. The universe of this research consists of 210 school managers (both headmasters and assistant headmasters) and 2252 teachers who work in Bornova district. The sample of this research comprises 58 school managers and 170 teachers. In order to collect data about personal characteristics of school managers and teachers, "Personal Information Form" that comprises 25 questions was used. To inquire job satisfaction levels, "Need-Fulfillment Deficiency Index" developed by Porter (1961) and consisting of 13 questions and 5 sub-scales (security, social, esteem, autonomy, self-actualization) was used. The burnout levels were inquired via "Maslach Burnout Inventory". It consists of 22 questions and 3 sub-scales, namely emotional exhaustion (EE), depersonalization (DP), and personal accomplishment (PA). The data found out from the research were saved at the computer and analyzed with SPSS (13.0) Windows Packet Program. For testing the differences between headmaster and teacher groups, "Ki-Kare, Student t Test" and variant analysis were used. In variant analysis, differences among the groups were analyzed with "Benferroni Test". For determining the relationship between job-satisfaction and burnout in terms of certain variables, "Pearson Correlation Analysis" was used. The findings obtaiened from the research are: 1. Significant differences were found between managers' job satisfaction levels and the variables of school working time; choosing their job willingly; being happy with their working environment; additional income, receiving love esteem from student and appreciation from colleagues; finding seminars sufficient and their views about the future. Significant differences were found between managers' burnout levels and the variables of gender, job seniority, the number of teachers at school and the views about the future. 2. Significant differences were found between teachers' job-satisfaction levels and their age, marital status, the number of children, job seniority, school working time, 177choosing the job willingly and continuing it with desire, being satisfied with working environment; receiving love, esteem from students, support from friends, and appreciation from colleagues; finding seminars sufficient and the views about the future. Significant differences were found between teachers' burnout levels and the number of children, school working time, additional income, choosing the job willingly and continuing it with desire, being satisfied with working environment, receiving love, esteem from students, and appreciation from colleagues; being satisfied with the system; finding seminars sufficient and the views about the future. 3. Significant relationships were found between managers' job satisfaction and burnout levels. The highest relationship is between sub-scales of "personal accomplishment" and "self actualization". 4. At almost all dual-correlations of teachers' job satisfaction and bumout levels, meaningful relationships were found. The highest relationship was found between the sub-scales of "self actualization" and "emotional exhaustion". 5. Teachers experience job-dissatisfaction and burnout more when compared with school managers. 178
Açıklama
Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.
Anahtar Kelimeler
Eğitim ve Öğretim, Education and Training
