Küçük Menderes havzasındaki eğimli arazilerde bulunan tarım topraklarına yapay yağış altında ve laboratuvar koşullarında malç uygulamasının erozyona etkileri
Küçük Resim Yok
Tarih
1991
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu çalışmada Küçük Menderes Havzası topraklarına raalç uygulan¬ masının toprak özellikleri ile birlikte erozyona etkisini ortaya çıkariEsk aînaçianîaıştır. Materyal olarak kullanılan K.Menderes Havzası topraklarının özellikleri ile ısalç'ın farklı miktarlarının.yüzey akış ve toprak kaybı üzerine etkisinin belirlenmesi ilerideki çaiışsaalara ışık tutacaktır. Küçük Menderes Havzası 673.089 ha genişlikte alana sahip olup 38 41' 05" - 37 53! 08" kuzey enlemleri ile 28 24' 36" ve 26 11' 48" doğu boylasiarı arasında yer almaktadır, âraştınaa alanı Türkiye'nin batısında olup, âkdeniz ikiis tipine sahiptir. Araştırma ıtHteryaii olan topraklar, K,Menderes Havzasındaki eğimli tarım arazilerinden 15 farklı yerden pulluk derinliğinden alımıştır. 8 jns'lik elekten geçirilen örnekler 30 x 45 x 15 CT boyutlarındaki parsellere yerleştirilerek erozyon denemesine hazır hale getirilmiştir. Her toprak örneğinde şahit ; 150, 300 ve 600 g/sı2 sıalç uygulanarak hazırlanan parsellere, % 9 eğimde ve düşey püskürtü- cünün kullanıldığı yağmurlayıcı yardımlıyla yapay yağış yağdırılarak elde edilen -yüzey akış ve toprak kayıpları kaydedilıaiştir, LabcratısîSBcia yağışlar ör talaşa 654 cm/h yoğunlukta 3 defada., ilki 30 dakika, ikinci¬ si birinci yağıştan 24 saat sonra 15 dakika, üçüncüsü ise ikinci yağış¬ tan 15 dakika sonra yağdırılmıştır ve toplam yüzey akış, toprak kaybı değerleri istatistiksel değerlendirmelerde kullana Jbrış tır. Toprak örnekleri de ; bünye, tarla kapasitesi, solıca noktası, süspansiyon yüzdesi, dispersiyon oranı, agregat stabilitesi, erozyon oranı, pH, CaCC3, organik'aaadde analizleri yapılsaştır. Toprak özellik¬ lerinin direkt etkilerinin yanında, farklı ınaiç uygulamaları ile birlikte etkisi araştırılmıştır. Araştırma yapılan tarım topraklarından analizlenen toprak özellikleri, kura % 48,88 - % 79,20 ; mil % 14,00 - % 38,00 ; kil % 2,2 - % 16,48 ; kil oranı 5,06 - 44,45 ; nrti oranı 2,01- 10,74 : tarla kapasitesindeki su % 5,29 - % 21,28 ; solana noktasındaki su % l?57 - % 28,85 j süspansiyon yüzdesi % 7504 - %.23,84 : dispsrsi-yon oranı 22.03 - 68,59 : agregat stabiiitesi % 3,86 - % 59;,6i : erozyon oranı 14,48 - 198,56 ; pH 5,4 - 7,35 ; kireç % 0P4i - % 37,10 ; organik madde % 0,46 - % 5,38 arasında değişmektedir» Bu çalışsaada toprak özellikleri ile şahit parselden elde edilen yüzey akış re toprak kayıpları arasındaki ikili ve çoklu ilişkiler araştırılmıştır. KÎES îsiktarları ile toplam yüzey akış arasında (r= - G, 541*) ? nal îsiktarlan ile 3 ncü yağmurlamada (r= 0,617**), kil miktarları ile toplam yüzey akış (r= 0,647**), kil oranı ile toplan yüzey akış (r= -0,546*)9 tarla kapasitesi ile toplas yüzey akış (r= 0,516*) arasında önemli ilişkiler saptanmıştır - Kim ve kil oram arttığında yüzey akış azalırken, mil, kil ve tarla kapasitesi değerle¬ rinin artmasıyla yüzey akış değeri de artmaktadır. Toprak kaybı il® yüzde kim (r= -0,645**), yüzde inil (r= 0,750**) yüzde kil (r= 0.654**) tarla kapasitesi (r= 0,516*5, organik madde (r= 0,507*) atasında önemli ilişkiler elde edildi. KUE laiktariarı arttığında toprak kaybı azalırken mil, kil, tarla kapasitesi ve organik madde miktarları arttığımda toprak kaybı da artıktadır. Bu çalışmada îssîç miktarları ile yüzey akış ve toprak kaybı arasında negatif ve çok Snesli ilişkiler saptanmıştır. Toprak örnekle¬ rine -uygulanan ssalç laiktarları ile yüzey akış arasında r= -0,368** (tanık), r= -0,745** (l.-aygalaaa), r= -0,664** (2.. uygula^ja), r= - 0,589** (3- uygulansa), yine toprak kaybı ile malç arasında ise r= - 0,745** (tanık), r= -0,723** (1. uygulansa), r= -0,746** (2. -uygulama). r= -0,758** (3. ısyguiaEs) negatif ve önemli ilişki katsayıları elde edilmiştir. Sonuç olarak toprak özelliklerinin toprak - kaybı ve yüzey akış üzerine önemli etkisi olduğu ve ' 600 g / ıaz ısalç ırsrgulaaasının diğer -oygulaaalara göre toprak kaybını önemli ölçüde azalttığı saptamsıştır
in this study. the effect on erosion together soil properties of inaldı application on the soils of Küçük îfenderes ¥atershed was researched deteraânatics of the effect on ruaoff ana soil loss of different araoiînts nsılch and soil properties of these soiis wotıld help oıı erosion studies ^nicfe wi.il be sade in the future, Küçük Menderes ¥atershed is 673.089 ha and is iocated between 38 4i'05" - 37 53 W north latitudes and 28 24:36" - 26 11!48" east longitııdes. Ihe research area is the west of Turkey and under the effect of îfediterraısm type climatical conditions. in the soil sssples texttsrer field capacity, miting point, suspension ratio, dispersion ratio, aggregate stability. erosion ratio, pHj CaC03. orgnic zaatter analysis wexe done. The soil saEpleSj nsaterial of investigstion. vere taken f rom 15 different places in plow layer depth on slopping agrictılture larıds of K.Menderes T^atershed. The soil saaples ¥rere passed through 8 nss sieve and 30 x 45 x 15 ca size plots were prepared, The plots surfaces vere treated mth nulclı 150 ; 300 and 600 g/n2. Also -jndreated check plots were prepared "STİtfe each soil saaple. The artifical rainfali was applied on plots which fea^e the slope of 9 % by the vertical nozzle. The obtained niEOff and soil loss valııes were recoided. in the laboratory, artifical ınsMaR of about 6S4 cnn/h iatssity TVTES practiced. IMn&ll was given theree' tiue, the first 30 ısinutes, the second 15 nrlnuteSj, 24 hours later than the first öne, the third was given 15 2îinutes la ter that the second. îhe -valıss of total runoff and soil loss were statistically evaMsted. in the soil sasples texture, field capacity.vilting point, sııspensioiî ratio, aggregs-te stability erosion ratio, pH, CaC03? organic aatter analysis were done. Tce direct effects of soil properties and the together effects of different raalch applications were deteraıined. As a resul t of thesoil analysis in the soil samples, sand raas fotsnd bstween 48,88 - 79,20 %, şilt 14.00 - 38,00 S, lay 2,2 - 16,48 %, clay ratio 5,06 - 44.45 %, süt ratio 2,01 - 10,74 %, field capasity 5,29 - 21,28 %, -dlting point 1,57 - 28,35 %, s-aspension ratio 7,04 - 23,84 %, dispersion ratio 22,03 - 68,59 %, aggregate stability 3,86 - 59,61 %, erosion ratio 14548 - 198,56 %, pH 5,4 - 7,35, CaC03 0,41 - 37,10 %, organic matter 0,46 - 5,38, The siiîiple and asıltiple correlations "srere searched between soil properties and soil loss and runoff »«îich were obtained from check plots* Significant corrslation coefficients were deteraised between runoff and sand (r= -09541*) arıd field capacity ratio, increase, the runoff also irıcreases as the şilt, clay and field capacity increase. The sigaificaat correlation coefficients were fotsıd befweeiî soil ioss and sand (r= -0,645**}, şilt (r= 0,750**), clay (r= 0,654**), field capacity (r= 0,516*) and organic ısatter (r= 0,507*). The nsıoff decreases as sand increases, the runoff also iucreases as şilt, clay, field capacity and orgaaic matter increase. in this sfady, the negative and very significant correîations vere detersined between ınulch and runoff, soil loss. in soil saısples, the negatiıre and significant correiation coefficieııts were obtaiEed betveen ısalch asoısıts and naıoff r= -0,368** (in the check), r= -0,745** (in the first application), r= -0,664** (in the second applicatioa), r= -0,589** (in the third application) and soil loss and lEulch aîKsmts r= -0,745** (in the check), r= -0,723* (in the first applicstian) r= -0,746** (in the second application), r= -0,758** (in the third application;)» As the result, it was detensined that the soil properties have iısportant effects on rsmoff and soil loss and the mulcfa application in döşe 600 g / m2 decrsases to a great extent in coiEpariscn with the other applications.
in this study. the effect on erosion together soil properties of inaldı application on the soils of Küçük îfenderes ¥atershed was researched deteraânatics of the effect on ruaoff ana soil loss of different araoiînts nsılch and soil properties of these soiis wotıld help oıı erosion studies ^nicfe wi.il be sade in the future, Küçük Menderes ¥atershed is 673.089 ha and is iocated between 38 4i'05" - 37 53 W north latitudes and 28 24:36" - 26 11!48" east longitııdes. Ihe research area is the west of Turkey and under the effect of îfediterraısm type climatical conditions. in the soil sssples texttsrer field capacity, miting point, suspension ratio, dispersion ratio, aggregate stability. erosion ratio, pHj CaC03. orgnic zaatter analysis wexe done. The soil saEpleSj nsaterial of investigstion. vere taken f rom 15 different places in plow layer depth on slopping agrictılture larıds of K.Menderes T^atershed. The soil saaples ¥rere passed through 8 nss sieve and 30 x 45 x 15 ca size plots were prepared, The plots surfaces vere treated mth nulclı 150 ; 300 and 600 g/n2. Also -jndreated check plots were prepared "STİtfe each soil saaple. The artifical rainfali was applied on plots which fea^e the slope of 9 % by the vertical nozzle. The obtained niEOff and soil loss valııes were recoided. in the laboratory, artifical ınsMaR of about 6S4 cnn/h iatssity TVTES practiced. IMn&ll was given theree' tiue, the first 30 ısinutes, the second 15 nrlnuteSj, 24 hours later than the first öne, the third was given 15 2îinutes la ter that the second. îhe -valıss of total runoff and soil loss were statistically evaMsted. in the soil sasples texture, field capacity.vilting point, sııspensioiî ratio, aggregs-te stability erosion ratio, pH, CaC03? organic aatter analysis were done. Tce direct effects of soil properties and the together effects of different raalch applications were deteraıined. As a resul t of thesoil analysis in the soil samples, sand raas fotsnd bstween 48,88 - 79,20 %, şilt 14.00 - 38,00 S, lay 2,2 - 16,48 %, clay ratio 5,06 - 44.45 %, süt ratio 2,01 - 10,74 %, field capasity 5,29 - 21,28 %, -dlting point 1,57 - 28,35 %, s-aspension ratio 7,04 - 23,84 %, dispersion ratio 22,03 - 68,59 %, aggregate stability 3,86 - 59,61 %, erosion ratio 14548 - 198,56 %, pH 5,4 - 7,35, CaC03 0,41 - 37,10 %, organic matter 0,46 - 5,38, The siiîiple and asıltiple correlations "srere searched between soil properties and soil loss and runoff »«îich were obtained from check plots* Significant corrslation coefficients were deteraised between runoff and sand (r= -09541*) arıd field capacity ratio, increase, the runoff also irıcreases as the şilt, clay and field capacity increase. The sigaificaat correlation coefficients were fotsıd befweeiî soil ioss and sand (r= -0,645**}, şilt (r= 0,750**), clay (r= 0,654**), field capacity (r= 0,516*) and organic ısatter (r= 0,507*). The nsıoff decreases as sand increases, the runoff also iucreases as şilt, clay, field capacity and orgaaic matter increase. in this sfady, the negative and very significant correîations vere detersined between ınulch and runoff, soil loss. in soil saısples, the negatiıre and significant correiation coefficieııts were obtaiEed betveen ısalch asoısıts and naıoff r= -0,368** (in the check), r= -0,745** (in the first application), r= -0,664** (in the second applicatioa), r= -0,589** (in the third application) and soil loss and lEulch aîKsmts r= -0,745** (in the check), r= -0,723* (in the first applicstian) r= -0,746** (in the second application), r= -0,758** (in the third application;)» As the result, it was detensined that the soil properties have iısportant effects on rsmoff and soil loss and the mulcfa application in döşe 600 g / m2 decrsases to a great extent in coiEpariscn with the other applications.
Açıklama
Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.
Anahtar Kelimeler
Ziraat, Agriculture, Erozyon, Erosion, Küçük Menderes havzası, Küçük Menderes basin, Malç uygulaması, Mulch using, Toprak, Soil
