Alkol kullanım bozukluğunda dikkat eğitimi tekniğinin bilişsel ve üstbilişsel süreçler üzerindeki etkililiğinin değerlendirilmesi
Yükleniyor...
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Nüks oranlarının yüksek olduğu alkol kullanım bozukluğunda ilaç tedavisine alternatif olarak kullanılan psikososyal müdahalelerin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Bir üstbilişsel terapi tekniği olan ve tanılar üstü bir müdahale olarak da değerlendirilen dikkat eğitimi tekniğinde (attention training technique), bir işitsel materyal aracılığıyla dikkatin yönlendirilmesi sağlanarak dikkat üzerindeki kontrolün güçlendirilmesi ve dikkati dışa vermenin olumlu etkileri üzerinde durulmaktadır. İlgili literatür incelendiğinde farklı örneklem gruplarıyla dikkat eğitimi tekniğinin etkililiğini inceleyen çalışmaların olduğu ancak alkol kullanım bozukluğunda bu tekniğin etkililiğinin sınanmadığı anlaşılmıştır. Bu bağlamda, bu çalışmada alkol kullanım bozukluğu tanılı bireylerde dikkat eğitimi tekniğinin bilişsel ve üstbilişsel süreçler üzerindeki etkililiğinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu araştırmanın örneklemi, Ege Üniversitesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Bağımlılık Polikliniği’ne başvuran ve DSM-V ölçütlerine göre alkol kullanım bozukluğu tanısı almış ayaktan tedavi gören 18-65 yaş arası 60 erkek hastadan oluşmaktadır. Standart tedavi (ST), standart tedaviye eklenen dikkat eğitimi tekniği (ST+DET) ve standart tedaviye eklenen gevşeme eğitimi (ST+Gevşeme) koşullarına seçkisiz olarak atanan katılımcılardan müdahale öncesinde, müdahale sonrasında, müdahaleden 1 ve 3 ay sonra ölçümler alınmıştır. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Bağımlılık Profil İndeksi- Klinik Formu, Penn Alkol Aşerme Ölçeği, Bilişsel ve Somatik Durumluk Sürekli Kaygı Enventeri/ Sürekli Formu, Dikkat Kontrol Ölçeği, Stroop testi TBAG Formu, Bilişsel Esneklik Envanteri, Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3, Üst-Bilişler Ölçeği-30, Ruminatif Düşünme Biçimi Ölçeği ve Penn Eyalet Endişe Ölçeği kullanılmıştır. Ön ve son testlerle yürütülen karışık desenler için iki yönlü varyans analizleri sonucunda bilişsel (anksiyete duyarlılığı/bilişsel belirtiler, bilişsel esneklik/ kontrol, sürekli kaygı/bilişsel), üstbilişsel (endişe, üstbilişler ölçeği/olumlu inançlar, üstbilişler ölçeği/ bilişsel farkındalık) ölçümlerde ve ayrıca dikkat kontrolü ölçümünde grup-içi ve/veya gruplar-arası istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar bulunmuştur, elde edilen bu sonuçlar izlem ölçümlerinde de korunmuştur. Ek olarak, izlem ölçümlerinde katılımcı sayısında kayıplar olması nedeniyle yürütülen Modified Intention to Treat analizi sonucunda yalnızca dikkat kontrolü, anksiyete duyarlılığı/bilişsel belirtiler ve endişe puanlarında benzer etkinin devam ettiği görülmüştür. Bulgular ve çalışmanın sınırlılıkları ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.
The importance of psychosocial interventions used as an alternative to pharmacotherapy in alcohol use disorder with high recurrence rates is increasing day by day. Attention training technique, which is a metacognitive therapy technique and considered as a transdiagnostic intervention, emphasizes enhancing the perception of control over attention and the positive effects of giving attention outside by directing attention through an auditory material. The literature review revealed that there were studies examining the effectiveness of attention training technique with various sample groups, but the effectiveness of this technique in alcohol use disorder was not tested. In this context, this study aims to examine the effectiveness of attention training technique on cognitive and metacognitive processes in individuals with alcohol use disorder. The sample of this study consists of 60 male patients between the ages of 18-65 who applied to Ege University Department of Mental Health and Diseases Addiction Polyclinic and were diagnosed with alcohol use disorder according to DSM-V criteria. Measurements were taken from the participants who were randomly assigned to the standard treatment, attention training technique added to the standard treatment, and relaxation training added to the standard treatment, before and after the intervention, 1 and 3 months after the intervention. As data collection tools, Personal Information Form, Addiction Profile Index-Clinical Form, Penn Alcohol Craving Scale, The State-Trait Inventory for Cognitive and Somatic Anxiety/ Trait Scale, Attention Control Scale, Stroop test TBAG Form, Cognitive Flexibility Inventory, Anxiety Sensitivity Index-3, Meta-cognitions Questionnaire-30, Ruminative Thought Style Questionnaire and Penn State Worry Questionnaire were used. As a result of the two-way mixed design variance analysis carried out with pre and post tests, statistically significant differences were found within and / or between groups in cognitive (anxiety sensitivity / cognitive symptoms, cognitive flexibility / control, trait anxiety / cognitive), metacognitive (worry, metacognitions questionnaire/positive beliefs about worry, metacognitions questionnaire / cognitive self-consciousness) measures as well as in attention control, and these results were also preserved in follow-up measurements. Additionally, the Modified Intention to Treat analysis conducted due to the loss of the number of participants in the follow-up measurements indicated that the same effect continued only in attention control, anxiety sensitivity / cognitive symptoms and worry scores. Findings and limitations of the study are discussed in the light of the relevant literature.
The importance of psychosocial interventions used as an alternative to pharmacotherapy in alcohol use disorder with high recurrence rates is increasing day by day. Attention training technique, which is a metacognitive therapy technique and considered as a transdiagnostic intervention, emphasizes enhancing the perception of control over attention and the positive effects of giving attention outside by directing attention through an auditory material. The literature review revealed that there were studies examining the effectiveness of attention training technique with various sample groups, but the effectiveness of this technique in alcohol use disorder was not tested. In this context, this study aims to examine the effectiveness of attention training technique on cognitive and metacognitive processes in individuals with alcohol use disorder. The sample of this study consists of 60 male patients between the ages of 18-65 who applied to Ege University Department of Mental Health and Diseases Addiction Polyclinic and were diagnosed with alcohol use disorder according to DSM-V criteria. Measurements were taken from the participants who were randomly assigned to the standard treatment, attention training technique added to the standard treatment, and relaxation training added to the standard treatment, before and after the intervention, 1 and 3 months after the intervention. As data collection tools, Personal Information Form, Addiction Profile Index-Clinical Form, Penn Alcohol Craving Scale, The State-Trait Inventory for Cognitive and Somatic Anxiety/ Trait Scale, Attention Control Scale, Stroop test TBAG Form, Cognitive Flexibility Inventory, Anxiety Sensitivity Index-3, Meta-cognitions Questionnaire-30, Ruminative Thought Style Questionnaire and Penn State Worry Questionnaire were used. As a result of the two-way mixed design variance analysis carried out with pre and post tests, statistically significant differences were found within and / or between groups in cognitive (anxiety sensitivity / cognitive symptoms, cognitive flexibility / control, trait anxiety / cognitive), metacognitive (worry, metacognitions questionnaire/positive beliefs about worry, metacognitions questionnaire / cognitive self-consciousness) measures as well as in attention control, and these results were also preserved in follow-up measurements. Additionally, the Modified Intention to Treat analysis conducted due to the loss of the number of participants in the follow-up measurements indicated that the same effect continued only in attention control, anxiety sensitivity / cognitive symptoms and worry scores. Findings and limitations of the study are discussed in the light of the relevant literature.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Dikkat Eğitimi Tekniği, Alkol Kullanım Bozukluğu, Alkol Bağımlılığı, Üstbiliş, Attention Training Technique, Alcohol Use Disorder, Alcohol Addiction, Metacognition
