İzmir ve çevresindeki semizotu (Portulaca oleracea L.) genotiplerinin bazı morfolojik özellikleri ve moleküler karakterizasyonu

Bu çalışmada İzmir ve çevresinden (Karaburun, Mordoğan, Balıklıova, Urla, Çeşme, Alaçatı, Seferihisar, Ürkmez, Gümüldür, Çamönü, Cumaovası, Bayındır, Tire, Torbalı Ayrancılar, Ödemiş, Menemen, Kemalpaşa, Bozdağ, Gölcük, Bornova ve İnciraltı) toplanan 64’ü yabani ve 7’si kültür formu olmak üzere 71 adet semizotu genotipinin morfolojik özelliklerinin değerlendirilmesi ve bazılarının moleküler karakterizasyonunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Gövde şekli, yaprak dizilişleri, yaprakların rengi, nitrat, oksalik asit ve klorofil içerikleri gibi morfolojik ve polimorfik ISSR markörü ile genetik farklılıklarına bakılmıştır. İstatistik değerlendirmeler, NTSYS-pc (2.2j) programında, Principal Komponent Analizi (PCA) ve UPGMA’ya göre gruplama analizleri ile yapılmış ve dendogramlar oluşturulmuştur. Elde edilen veriler değerlendirildiğinde, kültür formlarının yaprak yeşil renginin, yabanilere oranla daha canlı, parlak ve doygun olduğu, oksalik asit içeriğinin Seferihisar, Gümüldür ve Cumaovası’ndan toplanan yabani formlarda düşük olduğu gözlenmiştir. En düşük nitrat içeriği Gümüldür ve Ödemiş’ten toplanan yabani formlarda, en yüksek nitrat içeriği ise Mordoğan genotipinden elde edilmiştir. Karaburun, Çeşme (kültür formu) ve kültür formları ile Ürkmez, Bozdağ, Gümüldür ve Çamönü genotipleri, morfolojik ve moleküler olarak aynı grup içerisinde yer almıştır. Gümüldür ve Çamönü genotipleri, hem morfolojik hem de moleküler olarak yakın akraba çıkmıştır. Buna karşılık, morfolojik olarak aynı gruba alınan bazı genotipler arasında, moleküler düzeyde farklılıklar olduğu gözlenmiştir. Çalışmada yer alan semizotu genotiplerinin morfolojik ve diğer özellikler açısından benzerlik katsayısı, moleküler markörlere göre sırasıyla %67 ve %84 daha düşük olmuştur. Tüm bu sonuçlar, semizotu genotipleri arasında çevresel faktörlerin etkisiyle morfolojik olarak varyasyonun olmasına rağmen, genetik açıdan birbirlerine yakın olduklarını göstermektedir.