Respirasyon eşiği yönteminin güvenirliliği ve geçerliliği
| dc.contributor.advisor | Özkaya, Özgür | |
| dc.contributor.author | As, Hakan | |
| dc.date.accessioned | 2025-03-24T13:19:15Z | |
| dc.date.available | 2025-03-24T13:19:15Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.department | Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Anatomi Ana Bilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Gaz değişim eşiği (GDE) (CO2 üretim hacmine (VCO2) kıyasla O2 kullanım hacmi (VO2)) ve solunumsal kompanzasyon noktası (SKN) (dakika ventilasyonuna (VE) kıyasla VCO2) gibi geleneksel eşik belirleme yöntemleri, kademeli bir egzersiz sırasında x- ve y-eksenlerinde giderek artan değerlere bağlı kırılma noktalarını referans almaları nedeniyle birtakım sınırlılıklar içermektedir. 2021 yılında ortaya atılan respirasyon eşiği yöntemi ise egzersiz şiddetindeki doğrusal artışlara yanıt olarak sürekli bir artış trendi içinde olan VE ile önce artan, devamında izokapnik tampon fazı süresince bir plato veren ve hiperventilasyon fazının başlamasına müteakip düşüşe geçen ekspirasyon sonu CO2 kısmi basıncı (PETCO2) oranını (VE/PETCO2-W) kullanarak iki eşik değerini de yeniden yorumlamıştır (sırasıyla SE1 ve SE2). Ancak bu yöntemin ortaya atıldığı ilk çalışmada, i) SE1 ve SE2'ye ait güvenirlilik düzeyleri rapor edilememiş ve ii) yönteme ait geçerlilik tüm boyutlarıyla değerlendirilememiştir. Bu tez çalışmasının amacı VE/PETCO2-W yönteminin tekrar-test güvenirliliğini ortaya koymak ve devamında geçerlilik düzeyini detaylı bir şekilde analiz etmektir. Güvenirlilik (n=42; yaş: 26±7 yıl; boy: 183±8 cm; vücut kütlesi: 74±13 kg; zirve V̇O2 düzeyi (V̇O2pik): 52±10 mL∙dk1∙kg1) ve geçerlilik (n=143; yaş: 26±8 yıl; boy: 182±8 cm; vücut kütlesi: 73±13 kg; V̇O2pik: 52±10 mL∙dk1∙kg1) çalışmalarına haftada en az 150 dakika düzenli egzersiz yapan erkek katılımcılar dahil edilmiştir. Katılımcılar egzersiz şiddetinin doğrusal olarak artırıldığı (30W·dk−1) rampa testleri gerçekleştirmiştir. Güvenirlilik analizleri için rampa testleri ayrı bir gün tekrar edilmiştir. Testlerin sonunda, geçerlilik analizleri için katılımcılar V̇O2pik değerlerine göre fiziksel olarak aktif (<45 mL∙dk1∙kg1, n=44), antrene (45-55 mL∙dk1∙kg1, n=51) ve iyi antrene (>55 mL∙dk1∙kg1, n=48) olarak sınıflandırılmıştır. GDE ve SKN düzeyleri, sırasıyla VCO2-VO2 ve VE-VCO2 ilişkilerindeki kırılmalar parçalı regresyon analiz tekniği kullanılarak değerlendirilmiştir. Benzer şekilde her teste ait SE1 ve SE2 düzeyleri VE/PETCO2-W ilişkisindeki kırılma düzeyleri analiz edilerek belirlenmiştir. Ardından VE/PETCO2-W yönteminin güvenirliliği ve geçerliliği için istatistiksel analizler yapılmıştır. Tekrarlanan rampa testlerinde SE1 (3,0±1,0'a kıyasla 3,0±1,0 W∙kg1) ve SE2 (3,8±1,0'ya kıyasla 3,8±1,0 W∙kg1) güvenilir bulunmuştur (p>0,37; sınıf içi korelasyon katsayısı>0,99; ölçümün standart hatasının değişim katsayısı<%3; uyum limiti (UL): 0,23 W∙kg1'dan 0,22 W∙kg1'a). Geçerlilik bulgularına göre, SE1 ve SE2'nin (sırasıyla, 2,9±1,0 W∙kg1 ve 3,8±1,1 W∙kg1), GDE ve SKN (sırasıyla, 2,9±1,0 W∙kg1 ve 3,8±1,1 W∙kg1) ile yüksek uyuma sahip oldukları (Pearson r>0,98; tahminin standart hatası<%3) ve bu eşik belirleme yöntemlerini başarıyla tahmin edebildikleri gösterilmiştir (etki büyüklüğü (EB)<0,16; Uyum limiti: 0,12 W∙kg1'dan 0,12 W∙kg1'a). Ayrıca, SE1 ve SE2'nin, fiziksel olarak aktif (28±3 ve 37±3 mL∙dk1∙kg1), antrene (34±5 ve 45±4 mL∙dk1∙kg1) ve iyi antrene (41±6 ve 59±7 mL∙dk1∙kg1) grupları sınıflamada başarılı olduğu tespit edilmiştir (EB>1,4). Elde edilen bulgulara göre; VE/PETCO2-W'ın güvenilir ve geçerli bir eşik belirleme yöntemi olduğu ve farklı aerobik dayanıklılık profillerine sahip katılımcıların fiziksel aktivite düzeylerini sınıflamada kullanılabileceği ortaya konmuştur. Böylece VE/PETCO2-W yönteminin, önemli araştırma konularından biri olan kardiyo-pulmoner sağlık ve üst düzey sportif performans odaklı programların planlanmasında ve takibinde kullanılabilecek yeni bir eşik belirleme yöntemi olabileceği gösterilmiştir. <3 | |
| dc.identifier.uri | https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=E_eEUHQic_C-LvhxNQn1W8SncuwcQWc37OFYkN_8QC8wnOhSL2fewSNcGKJ03OKk | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11454/116896 | |
| dc.identifier.yoktezid | 911379 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.title | Respirasyon eşiği yönteminin güvenirliliği ve geçerliliği | |
| dc.type | Doctoral Thesis |
Dosyalar
Lisans paketi
1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
- İsim:
- license.txt
- Boyut:
- 1.17 KB
- Biçim:
- Item-specific license agreed upon to submission
- Açıklama:
