Göğüs tüpü çıkarma işlemi sırasında yapılan soğuk uygulamanın ağrı ve anksiyete üzerine etkisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2008
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırma, herhangi bir kardiyak cerrahi operasyonu geçirmiş ve sternotomi yapılarak göğüs tüpü yerleştirilmiş erişkin hastalarda, göğüs bölgesindeki tüplerin etrafına yapılan soğuk uygulamanın, ağrı ve anksiyete düzeyine etkisini incelemek amacıyla planlanmış randomize-çift kontrollü deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göğüs Kalp-Damar Cerrahisi Kliniği’nde herhangi bir kardiyak cerrahi operasyonu geçirmiş ve sternotomi uygulanarak göğüs tüpü yerleştirilmiş ve çalışmanın sınırlılıklarına uyan 18-74 yaş arası her bir grupta 30’ar hasta olmak üzere toplam 90 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “Hasta Bilgilendirme ve Onam Formu”, “Hasta Tanıtım Formu”, “Visüel Analog Skala-VAS”, işlem boyunca ağrı kalitesini değerlendirmek için “McGill Ağrı Soru Formu-Kısa Formu (MPQ-SF), “Durumluk Kaygı Ölçeği”, göğüs tüpü çıkarma işlemi sırasında hastanın ağrı ve anksiyete durumunu ve hemodinamik göstergelerini (kan basıncı, nabız hızı, solunum hızı, oksijen satürasyonu) kaydetmek için “Ağrı ve Anksiyete İzlem Formu” ve uygulama için soğuk jel paketleri ile girişimli kontrol grubu için ise oda ısısında bekletilmiş jel paketleri kullanılmıştır. Çalışmada, 90 hasta girişimli kontrol, girişimsiz kontrol ve soğuk uygulama grubu olmak üzere 3 gruptan birine randomize edilerek seçildi. Soğuk ve oda ısısında bekletilmiş jel paketleri steril bir gazlı beze sarılarak her bir göğüs tüpünün etrafını saracak şekilde yerleştirilmiş ve 20 dakika bekletilmiştir. Araştırmanın yapılabilmesi için Etik Kurul’dan, ilgili kurumdan ve araştırmaya katılan hastalardan sözel ve yazılı bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Katılımcıların ağrı algısı işlemden 10 dakika önce, işlemden hemen sonra ve işlemden 15 dakika sonra olmak üzere üç kez değerlendirilmiştir. Hastaların durumluk anksiyete düzeyi ise işlemlerden önce ve sonra iki kez değerlendirilmiştir. Tüm gruplarda göğüs tüpü çıkarma işlemi sonunda McGill Melzack Ağrı Soru Formu (MASF) kullanılarak hastaların ağrı niteliği ölçülmüştür. Tüm gruplarda, işlem süresi boyunca monitörden izlenerek hastanın hemodinamik göstergeleri işlemden 10 dakika önce, işlemden hemen sonra ve işlemden 15 dakika sonra kaydedilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi bilgisayarda Statistical Package For Social Science (SPSS) ve LISREL programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde Varyans analizi modeli (tekrarlı ölçümlerde Varyans Analizi-ANOVA, Çokyönlü Varyans analizi-MANOVA) ve Örtük Büyüme Modeli’dir kullanılmıştır. Araştırmada, yaşları 18-74 arasında değişen hastaların yaş ortalaması 53.40±14.04 yıl’dır. Hastaların %52.2’sinin Koroner Bypass Greft Uygulaması (CAGB) operasyonu geçirdikleri saptanmıştır. Hastaların ağrı algılarının gruplara göre dağılımları incelendiğinde; soğuk uygulama grubunda yer alan hastaların VAS ölçümlerine göre ağrı algıları diğer gruplara göre anlamlı bir şekilde (P<0.05) en az değişim gösteren yörüngeye (0.18) sahip olduğu bulunmuştur. Soğuk uygulama grubunda yer alan hastaların yaş grubu, cinsiyet ve tüp sayısı gibi değişkenlere göre ağrı algılarındaki değişiminin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır (P>0.05). Hastaların işlemden sonra ağrı niteliğini değerlendirmek için uygulanan MASF’un toplam puan ortalaması 31.57±5.12 olarak belirlenmiştir. MASF’un toplam puanlarında, çalışma grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır (F=2.758, P>0.05). Hastaların anksiyete değişim düzeylerinde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır (F=1.313 P=0.27>0.05). Tüm gruplardaki hastaların yaş grubu, cinsiyet ve tüp sayısı gibi değişkenlere göre anksiyete değişim düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır (P>0.05). Hastaların göğüs tüpü çıkarma işleminden sonra ihtiyaç duyduğu analjezik sayısı açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır (F=1.80 P>0.05). Hastaların göğüs tüpü çıkarma işleminden sonra bir sonraki analjezik alınmasına kadar geçen ortalama süre açısından gruplar arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur (F=6.51, P<0.05). Tüm gruplardaki hastalarda işlem boyunca nabız hızı ve sistolik kan basıncı değişimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamış (P>0.05) ancak solunum hızı, ve diyastolik kan basıncı değişimleri arasında anlamlı bir fark saptanmıştır (P<0.05). Sonuç olarak, soğuk uygulamanın hastaların göğüs tüpü çıkarılmasına bağlı hissettiği ağrı şiddetini azalttığı, göğüs tüpü çıkarma işleminden sonra tekrar analjezik alınmasına kadar geçen süreyi uzattığı, ancak sıra işlem boyunca yaşanan anksiyete düzeyini ve işlem sonu algılanan çok boyutlu ağrı niteliğini etkilemediği saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen bu kanıtın yanı sıra, ağrının subjektif olma özelliği nedeniyle çalışmanın benzer gruplarda yinelenmesi ve farklı farmakolojik ve nonfarmakolojik tedavi yöntemleri ile kombine edilerek soğuk uygulamanın etkinliğinin yeniden incelenmesi önerilmektedir. Göğüs tüpü çıkarma işlemi boyunca yaşanan ağrının kontrolünde nonfarmakolojik tedavi yöntemi olan soğuk uygulamanın kullanılması önerilmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ağrı, Göğüs Tüpü, Anksiyete., Pain, chest tube, anxiety., Hemmşirelik Esasları A.B.D.
