Necef Bey Vezirov'un hayatı, sanatı ve eserleri
| dc.contributor.advisor | Fedakar, Selami | |
| dc.contributor.author | Akın, Ümit | |
| dc.date.accessioned | 2021-02-09T08:31:22Z | |
| dc.date.available | 2021-02-09T08:31:22Z | |
| dc.date.issued | 2018 | en_US |
| dc.date.submitted | 2018 | |
| dc.department | Sosyal Bilimler Enstitüsü | en_US |
| dc.description.abstract | 19. yüzyılın ikinci yarısında Azerbaycan edebiyatında görülmeye başlanan hareketlilik, tiyatro sahasında da kendini gösterir. Özellikle bu dönemde Türk-İslam ȃleminin ilk tiyatro yazarı Mirza Feteli Ahundzade tarafından yazılan tiyatrolar, Azerbaycan içtimaȋ ve siyasȋ hayatında büyük önem arz etmiştir. Tiyatrolarında ele aldığı sosyal bozukluklar, hurafeler, din istismarcısı mollalar, dervişler, idarecilerin adaletsiz tutumları Azerbaycan hayatında yaşananların bir yansıması olarak dikkati çeker. Necef Bey Vezirov da Azerbaycan modern tiyatrosunun gelişmesinde Ahundzade’den sonra anılan ilk büyük isimdir. 1873’te Bakü’de oynanan ilk Azerbaycan piyesi “Lenkeran Hanı’nın Veziri” ya da diğer ismiyle “Hacı Gara” Hasan Bey Zerdabi ve Necef Bey Vezirov önderliğinde gerçekleşmiştir. Böylelikle oynanan bu oyunla Azerbaycan milli tiyatrosunun temeli atılmıştır. “Necef Bey Vezirov’un Hayatı, Sanatı ve Eserleri” başlıklı çalışmamız Necef Bey’in Azerbaycan edebiyatına katkısını ortaya çıkarmıştır. Bir tiyatro yazarı olarak ön plana çıkmışsa da dönemin önemli gazetelerine yazdığı fikir yazıları onun aynı zamanda iyi bir gözlemci olduğunu da gösterir. Eserlerinin hemen hepsinde Azerbaycan hayatını ele almıştır. Toplumda yaşanan sorunları iyi tespit ederek tiyatrolarında ve gazete yazılarında bunu iyi işleyen yazar, edebiyata pragmatik bir açıdan yaklaşmıştır. Onun bu eserlerinin yanında kısa hikȃyeleri ve şiirleri de vardır. Ancak tiyatrolarındaki başarısını bu eserlerde göremeyiz. Eserlerinde Azerbaycan halkının folklorik unsurlarını da ortaya koyan Vezirov, sade bir Azerbaycan Türkçesiyle eserlerini kaleme alır. Birçok tiyatro eserinin ismi (Daldan Atılan Taş Topuğa Değer, Adı Var Özü Yok, Yağmurdan Çıktık Yağışa Düştük gibi) Azerbaycan halk atasözlerinden alınmıştır. Bazı tiyatro eserlerinde Rusça konuşmalar yer alır; ancak bu durum Vezirov’un bilinçli bir davranışı olarak görülür. Azerbaycan modern tiyatrosunun en önemli isimlerinden olan Vezirov, yaşadığı süre zarfında en az on yedi tiyatro, üç hikȃye, altmışın üzerinde gazete yazısı, Rus edebiyatından yaptığı bir tercüme ve Fransız tiyatrosundan Azerbaycan hayatına uyarladığı iki iktibas tiyatro eseri kaleme almıştır. Çarlık dönemi baskısını gören Vezirov, eserlerinde bu idarenin aleyhine düşünceler ileri sürer. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti döneminde bu devlete umut besler. Sovyet idaresinin gelişini “Taze Asr” olarak nitelendirir. Ancak ömrü bu dönemin yalnızca ilk altı yılını görmeye yeter. Vezirov, eserlerini kaleme aldığı ilk zamandan son zamana kadar “sanat toplum içindir” anlayışını benimsemiş, bu anlayıştan hiç sapma göstermemiştir. Azerbaycan mülkedar hayatı, çocuk terbiyesi, eğitim, sahtekȃr molla ve dervişler, evlilik, dinȋ hurafeler gibi birçok sosyal mesele, idarenin adaletsizlikleri ve baskıcı yönetimi onu en çok düşündüren meseleler olmuştur. | en_US |
| dc.description.abstract | The art movement started in Azerbaijan literature in these condhalf of the 19th century also manifests it self in the theater. Especially in this period the theater written by Mirza Feteli Ahundzade, who wast he first theater writer of the Turkish-Islamic world, was of greatim portance in socialand political life of Azerbaijan.The theme in his plays which draw attention as a reflection of what happened in life of Azerbaijan are about social disorders, superstitions, religionist mullahs, dervishes and the unfair attitudes of the administrators. Najaf Bey Vezirov is also the first major name after Akhundzade in the development of the Azerbaijani modern theater. The first Azerbaijani play was in Baku in 1873 and it took place underthe leader ship of "Veziri of the Lenkeran" or called also as "Hacı Gara" Hasan Bey Zerdabi and Najaf Bey Vezirov. Thus, Azerbaijani national theater was laid with this play. Our work titled as"Life, Art and Works of Najaf Bey Vezirov" revealed the contribution of Najaf Bey to Azerbaijani literature. Despite being a front-runner as a theater writer, the writings he wrote to important newspapers of the time also indicate that he was a good observer at the same time. Almost all of his works had taken up Azerbaijani life. He approached the literature in a pragmatic way by identifying social problems welland hand ling these problems fairly well in his plays and newspaper articles. His Works also include short stories and poems but the success in his plays can not be seen in these. In his works Vezirov, who also revealed the folkloric elements of the Azerbaijani people, wrote his Works with a simple Azerbaijani Turkish. The names of many theatrical works (such as Daldan Atılan Taş Topuğa Değer, Adı Var Özü Yok, Yağmurdan Çıktık Yağışa Düştük )were taken from the Azerbaijani popular proverbs. Some his Works include Russian language; but this is seen as a conscious behavior of Vezirov. Vezirov who is considered as one of the most important figures of the Azerbaijani modern theater, wrote at least seven teen the later plays, three stories, over sixty newspaper articles, a translation from Russian literature and there are two quotation from the French the aterthat he adapted to Azerbaijani life. Vezirov saw the pressure of the tsarist period and advocated against tsarism in his works. He was hope full from the period of Azerbaijan People's Republic. He described the development of the Soviet goverment as "Fresh Age". But his life was enough to see only the first six years of this period. Vezirov, from the first time he created his Works until the last time, adopted the "art for society" notion, never straying from this attitude. The things that made him think the most were Azerbaijan life, upbringing, education, rogue mullahs and dervishes, marriage, many social is sues like religious superstitions, the administration has been in just ice and repressiverule. The things that make him think the most were Azerbaijani life, upbringing of children, education, fraudulent mullahs and dervishes, marriage, religioussuperstition, government in justice and oppressive government. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11454/68957 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Necef Bey Vezirov | en_US |
| dc.subject | Azerbaycan | en_US |
| dc.subject | Tiyatro | en_US |
| dc.subject | Modernleşme | en_US |
| dc.subject | Azerbaycan Edebiyatı | en_US |
| dc.subject | Gazete | en_US |
| dc.subject | Najaf Bey Vezirov | en_US |
| dc.subject | Azerbaijan | en_US |
| dc.subject | Theater | en_US |
| dc.subject | Modernization | en_US |
| dc.subject | Azerbaijani Literature | en_US |
| dc.subject | Newspaper | en_US |
| dc.title | Necef Bey Vezirov'un hayatı, sanatı ve eserleri | en_US |
| dc.title.alternative | Necef Bey Vezirov's his life, his works and artifacts | en_US |
| dc.type | Doctoral Thesis | en_US |
