Jinekolojik kanserli hastalarda kemoterapiye bağlı gelişen bulantı-kusma üzerine akupresürün etkisinin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2006
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Arastırma, jinekolojik kanserli hastalarda kemoterapiye baglı gelisen bulantıkusmayı (KBBK) önlemek için, kullanılan standart antiemetik ilaçlara ilave olarak, el bileginde P6 (Neiguan) akupunktur noktasına bilek bandı ile uygulanan akupresürün bulantı-kusma üzerine etkisini degerlendirmek amacıyla deneysel olarak planlanmıstır. Arastırma, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Jinekolojik Onkoloji Servisinde ve Saglık Bakanlıgı zmir Ege Dogumevi Onkoloji Servisinde Ekim 2005Nisan 2006 tarihleri arasında yürütülmüstür. Arastırmanın örneklemini, bu iki hastanede arastırmanın yürütüldügü tarihlerde kriterlere uygun ve arastırmaya katılmaya gönüllü 34 hasta olusturmustur. Gerekli tüm izinler alındıktan sonra arastırmanın verileri iki asamada; görüsme, kayıt ve anket formu yöntemleri kullanılarak toplanmıstır. Veri toplamada; I. ve II. asamalar için ayrı ayrı hazırlanan “Hasta Tanıtım Formu” ve bulantının siddetini degerlendiren sayısal ölçegi, kusma, ögürme ve alınan antiemetik ilaçların kaydedildigi kayıt çizelgesini ve bilek bandının bilekte kalma süresinin kaydedildigi kayıt çizelgesini içeren “Hasta Günlügü” ve “Bilek Bandına liskin Soru Formu” kullanılmıstır. Hastalar arastırmanın ikinci asamasında, her iki bileklerinde P6 akupunktur noktasına (Neiguan) bilek bandını, kemoterapi sonrası bes gün süresince takmıslar ve hasta günlügüne kayıt tutmuslardır. Arastırmada elde edilen verilerin analizinde; Sayı, yüzde dagılımları, Bagımlı Gruplarda ki Es Arasındaki Farkın Önemlilik Testi (t testi), Mann-Whitney Testi ve Kruskal Wallis Testi kullanılmıstır. Hastaların yas ortalaması 50.55±10.55, %58.9ʼunun ilkokul mezunu, %70.6ʼsının ev hanımı, %58.8ʼinin geliri giderine denk/fazla, %64.7ʼsinin çekirdek aile tipine, %76.5ʼinin evli oldugu saptanmıstır. Hastaların %76.5ʼi over Ca tanısı nedeniyle kemoterapi almaktadır. Hastaların hastalık süreleri ortalaması 25.76±32.44 aydır. Hastalıgını bilen hasta oranı %79.4ʼdür. Hastaların %44.1ʼinin hastalık evresi bilinmezken %26.5ʼinin hastalık evresi III olarak bulunmustur. Hastaların %32.4ʼünün bilek bandından “çok memnun kaldıkları”, %44.1ʼinin bilek bandını baska hastalara “tamamen önerdikleri” ve %44.1ʼinin bilek bandını “orta derecede”, %26.6ʼsınında “çok etkili” buldukları saptanmıstır. Arastırma kapsamına alınan hastaların bilek bandı uygulama sonrası bes günlük ve genel toplam bulantı puan ortalamalarında, uygulama öncesine göre azalma oldugu saptanmıs ve bu fark kemoterapi sonrası ilk gün istatistiksel olarak anlamlı bulunmazken(p>0.05) diger günlerde anlamlı bulunmustur(p<0.05). Hastaların akut ve gecikmis bulantı puan ortalamalarında da bilek bandının etkili oldugu ve bulantıyı azalttıgı saptanmıstır(p<0.05). Hastaların bilek bandı uygulama sonrası bes günlük ve genel toplam kusma ve ögürme sayı ortalamalarında, uygulama öncesine göre azalma oldugu saptanmıs fakat bu azalma istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıstır(p>0.05). Hastaların bilek bandı uygulama sonrası bes günlük ve genel toplam antiemetik ilaç sayı ortalamalarında, uygulama öncesine göre azalma oldugu saptanmıs ve bu azalma istatistiksel olarak da anlamlı bulunmustur(p<0.05). Sonuç olarak; Jinekolojik onkolojide kemoterapi alan hastalarda P6 (Neiguan) akupunktur noktasına bilek bandı ile uygulanan akupresürün kemoterapiye baglı gelisen bulantı-kusmanın azaltılmasında olumlu yönde etkili olabilecegi ve hastaların antiemetik ilaç kullanmalarını azaltabilecegi saptanmıstır. Bu yöntemin etkinligi, uygulamadaki kolaylıgı ve ekonomik olusu nedeniyle kemoterapiye baglı bulantı- kusma profilaksisinde farmakolojik yöntemlerle birlikte kullanılması önerilmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Jinekolojik kanser, kemoterapi, bulantı, kusma, akupresür, bilek bandı., Gynecologic cancer, chemotherapy, nausea, vomiting, acupressure, wrist band., Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği A.B.D.
