Yakın Çevre Ekolojisinde Fiziksel Mesafe ve Izolasyon Kırılganlıgının Durumsallıgı: Sorumluluklar ve Beklentilere Iliskin Uyuma Tesvik Edici Kamusal Iletisim Politika Önerilerinin Gelistirilmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
TÜBITAK ARDEB 1001 COVID 19 ve Toplum Özel Çagrısı kapsamında desteklenen bu proje, yakın çevre etkilesiminde bireylerin koruyucu önlemlere uyumunu, olusturdugu profil ve yasanan kosullarda öne çıkan risk faktörleri üzerinden incelemek üzere yapılandırılmıstır. Bilindigi gibi salgın mücadelesinde izolasyon tedbirlerinin alındıgı dönemde bireyler, saglık riskleriyle birlikte gündelik yasam kosullarıyla da bas etmek zorunda kalmıslardır. Bu proje, bireylerin aile ve yakın çevresine destekle ilgili çesitli roller üstlendigi iddiasından yola çıkarak, yakın çevre destek etkilesimini temel alan profiller bazında koruyucu salgın önlemlerine uyumu etkileyen risk faktörlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalısmada profiller, bu dönemde dıs dünyayla temas gerektiren ve fiziksel, duygusal veya acil ihtiyaçların yarattıgı izolasyonu zorlayıcı durumlar için destek alınan/verilen yakın çevreyle etkilesimi ve sorumluluklar ve beklentiler eksenindeki segmentlesmeyi tanımlamaktadır. Koruyucu önlemlere uyum ise bireysel izolasyonu bozan bu zorlayıcı durumlarda, ulusal politikalarda öne çıkan fiziksel mesafe, maske ve hijyen önlemlerine uyum düzeyidir. Saglık davranısını açıklayan Saglık Inanç Teorisi ve Planlı Davranıs Teorisi?nin bilesenleriyle birlikte COVID 19 bilgi düzeyi, vaka duyumları ve deneyimleri, riskli/özel/yasaklı ve bakım ihtiyacı bulunan bireylere iliskin hane içi/dısı kosullar ve demografik özellikler; profillerin önlemlere uyum düzeyinde öne çıkan risk faktörlerini anlamak üzere kullanılmıstır. Bulgular, yakın çevre destek etkilesimi temelinde ortaya çıkan sekiz profil için; bes boyut altında toplanan önlemlere uyumu konu edinen durumlarda, aynı önlemlere aynı düzeyde uyum gelismedigini ortaya koymustur. Bununla birlikte genel uyumun güçlü olma olasılıgını etkileyen risk faktörlerinin etki yönü ve düzeyinin de profillere göre farklılasabildigi saptanmıstır. Sonuçlara göre, Saglık Inanç Modelinin en az bir parametresi her profil için bir risk faktörü olmakta, ancak çogu profil de farklı sosyal faktörler ve Planlı Davranıs Teorisinin parametreleriyle birlikte güçlü uyumda risk yaratan olasılıkları açıklamaktadır. Nihai modelde demografik özelliklerden ziyade, güçlü uyumun risk parametreleriyle sekillenen profillerin, birbirlerine göre ortaklasan ve ayrısan yönlerine iliskin saptamalar yapılmıs; profillerdeki güçlü uyum risk olasılıkları ve yasanan durumlara iliskin uyum birlikte degerlendirilmistir. Çalısmada ayrıca uyumda risk yaratan durumların nedenleri incelenmis ve bireylerin bu nedenleri nasıl rasyonellestirdikleri ortaya konulmaya çalısılmıstır. Tüm bu bulgular politika yapıcılar ve arastırmacılar için tartısılmıs ve uyuma tesvik edici iletisim politikaları ve destekleyici düzenleme önerileri sunulmustur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
profil, uyum, önlem, yakın çevre, covid-19
