Ege Bölgesinde kontur sürüme ait P faktörünün yapay yağmurlayıcı (=rainfall simulator) ile arazi koşullarında saptanması

ÖZET EGE BÖLGESİNDE KONTUR SÜRÜME AİT P FAKTÖRÜNÜN YAPAY YAĞMURLAYICI (= RAINFALL SIMULATOR) ÎLE ARAZİ KOŞULLARINDA SAPTANMASI KÖSE, Cevdet Doktora Tezi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Tez Yöneticisi : Prof.Dr. Alaettin TAYSUN Aralık 1998, 103 Sayfa Ege Bölgesinin Gediz Havzası topraklarında, yapay yağmurlayıcılar kullanılarak, toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri ile toprak kaybı arasındaki ilişkileri ve Universal toprak kaybı eşitliğinin kontur sürüme ait P faktörünü saptamak amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Araştırmada 7.30 x 1.70 m boyutlarında hazırlanan toplam 10 parsele, dört ayrı zamanda (kış, ilkbahar, yaz, sonbahar) yüksek kinetik enerjili Veejet 80100 tipi püskürtücülü yağmurlayıcı ile yaklaşık 69.75 mm/h şiddetinde önce 60 dakika kuru ve 30 dakika aradan sonra 30 dakika nemli olmak üzere toplam 90 dakika yağış uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; yüzey akış başlama süresi, kuru yağış uygulamasında, nemli yağışa göre çok fazla bulunmuştur. En fazla toprak kayıpları kış ve ilkbahar, en az kayıplar ise yaz yağışlarında meydana gelmiştir. Toprak işleme derinliği ile taş örtü miktarının artması toprak kaybını azaltmıştır. Universal denklemin kontur sürüme ait P faktörü değerleri, değişik toprak özellikleri ile birlikte mevsimsel etkiler de dikkate alınarak saptanmıştır. P Faktörü değerleri 0.09 ile 0.97 arasında değişiklik göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Ege, Gediz, Yağış, Yüzey Akış, Toprak Kaybı, Yapay Yağmurlayıcı, Erozyon, Universal Toprak Kaybı Eşitliği

IV ABSTRACT DETERMINATION OF P FACTOR FOR COUNTOUR TILLAGE USING RAINFALL SIMULATOR UNDER FIELD CONDITION IN AEGEAN REGION KÖSE, Cevdet Ph.D. Thesis, Agricultural Faculty, Soil Department Supervisor : Prof.Dr. Alaettin TAYSUN December 1998, 103 Pages This research was carried out to determine the relationship between some chemical and physical soil properties and soil loss in order to determine P factor of USLE under the contour tillage applications using rainfall simulators on Gediz Basin located in Aegean region. 69.75 mm/h for 90 minutes of rainfall was applied to each 7.30 m by 1.70 m sized total 10 parcels using computer controlled rainfall simulator, with high kinetic energy, which has Veejet 80100 type nozzles. Simulated rainfall was applied 60-minute duration as dry rain for the first time and after 30 minutes 30-minute duration as wet rain for the second time in four different seasons with two periods. According to the results, runoff beginning time in dry rainfall condition, has been higher than wet rainfall condition. Most of the loss of soil has been observed in winter and spring whereas the least lost has been observed in that summer rainfall. Increase of tillage depth and stone cover, decreases the soil loss. The factor the Universal Soil Loss Equation for contour tillage has been determined considering different soil properties as well as the seasonal affects. Factor values have changed at a range of 0.09 and 0.97. Key Words: Aegean, Gediz, rainfall, runoff, soil loss, rainfall simulator, erosion, Universal soil loss equation