Otizm spektrum bozuklupunda özgül fobinin duyusal özellikler, emosyon regülasyonu ve sınırlı tekrarlayıcı davranışlarla ilişkisi
| dc.authorid | 0000-0002-7328-1849 | en_US |
| dc.contributor.advisor | Köse, Sezen | |
| dc.contributor.advisor | Bildik, Tezan | |
| dc.contributor.author | Türer, Furkan | |
| dc.date.accessioned | 2022-09-14T13:11:41Z | |
| dc.date.available | 2022-09-14T13:11:41Z | |
| dc.date.issued | 2022 | en_US |
| dc.date.submitted | 2022 | |
| dc.department | Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Bilimler Bölümü, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Giriş: Otizm spektrum bozukluğu (OSB) sosyal, mesleki veya diğer alanlarda işlevselliği etkileyen sosyal iletişim güçlükleri, sınırlı tekrarlayıcı davranış, ilgi alanları veya etkinliklerin varlığı ile karakterize bir nörogelişimsel bozukluktur. Anksiyete bozuklukları ve özgül fobi OSB’ye sıkça eşlik eden tanılardır. OSB’li bireylerde emosyon regülasyonu, sınırlı tekrarlayıcı davranışlar ve duyusal özelliklerin her biri anksiyete bozuklukları ile ilişki göstermektedir. Amaç: Bu çalışmada OSB’de özgül fobi eş tanısı ve şiddetinin duyusal özellikler, emosyon regülasyonu, sınırlı tekrarlayıcı davranışlar, otistik özellikler ve sosyal alanda yaşanılan güçlüklerle ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızın diğer amacı ise OSB’li olgularda bu parametrelerin birbirleriyle ilişkisinin değerlendirilmesidir. Yöntem: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı polikliniklerine başvuran 11-18 yaş grubunda normal zihinsel işlevselliğe sahip özgül fobi tanısının eşlik ettiği 31 ve özgül fobi tanısının eşlik etmediği 31, toplam 62 OSB’li olgu çalışmaya dahil edilmiştir. Olguların OSB ve özgül fobi tanıları Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Formu-Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli DSM-5 Türkçe Uyarlaması (ÇDŞG-ŞY-DSM-5-T) ile değerlendirilmiş, ek psikiyatrik tanıların saptanmasında ÇDŞG-ŞY-DSM-5-T kullanılmıştır. Olguların zihinsel işlevselliği zeka bölümü puanlarına dayanan Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği-Revize Edilmiş Versiyonu (WÇZÖ-R) ile değerlendirilmiştir. Olguların duyusal profili, özgül fobi şiddeti ve emosyon regülasyonu birer öz bildirim ölçekleri olan Adolesan/Yetişkin Duyu Profili (AYDP), DSM-5 Özgül Fobi Şiddet Ölçeği Çocuk Formu, Duygu Düzenleme Ölçeği (DDÖ) ile değerlendirilmiştir. Olguların ebeveynleri sınırlı tekrarlayıcı davranışların değerlendirilmesi için Tekrarlayıcı Davranışlar Ölçeği- Revize (TEDÖ-R), otistik özelliklerin değerlendirilmesi için Otizm Spektrum Anketi-Ergen Versiyonu (OSA-Ergen), olguların sosyal alanda yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi için Sosyal Cevaplılık Ölçeği (SCÖ) doldurmuştur. Olguların ve ebeveynlerinin sosyodemografik özellikleri, olguların detaylı gelişim öyküsü araştırmacılar tarafından sosyodemografik veri formuna (SDVF) kaydedilmiştir. Bulgular: Özgül fobi eş tanılı grupta TEDÖ-R stereotipik davranış skoru (p=0.025), SCÖ skoru (p=0.023), OSA-Ergen toplam, OSA ayrıntıya dikkat etme ve OSA hayal gücü skorları (sırasıyla p=0.013, p=0.02, p=0.019) özgül fobi tanısının eşlik etmediği gruptan anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. DDÖ ve AYDP açısından gruplar arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0.05). Özgül fobi şiddeti ile TEDÖ-R alt ölçeklerinden kendine zarar verme davranışları (r=-0.501, p=0.004), DDÖ alt ölçekleri bastırma ve yeniden değerlendirme (sırasıyla r=0.377, p=0.037; r=0.389, p=0.031), AYDP alt ölçeklerinden olan duyusal arayış, duyusal hassasiyet ve duyusal kaçınma skorları (sırasıyla r=0.382, p=0.034; r=0.586, p=0.001; r=0.603, p<0.001) arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. SCÖ ve OSA-Ergen ile özgül fobi şiddeti arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır (p>0.05). Özgül fobi tanısının eşlik ettiği grupta DDÖ ve SCÖ ölçek puanları arasında ilişki saptanmamış olup (p>0.05) DDÖ, OSA-Ergen, TEDÖ-R, AYDP ölçek ve alt ölçek puanlarında farklı düzeylerde anlamlı ilişkiler saptanmıştır (p<0.05). Özgül fobi tanısının eşlik etmediği grupta ise yalnızca TEDÖ-R ile AYDP, OSA-Ergen, SCÖ ölçek puanları; OSA-Ergen alt ölçek puanları ile DDÖ ve SCÖ puanları arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: OSB’de özgül fobi tanısının eşlik ettiği grupta stereotipik davranışlar daha şiddetlidir ve sosyal alanda yaşanan güçlükler daha fazladır. Özgül fobi şiddeti duyusal özellikler, kendine zarar verme davranışları ve emosyon regülasyonu stratejileri ile ilişki göstermektedir. OSB’li bireylerde emosyon regülasyonu, duyusal özellikler, sınırlı tekrarlayıcı davranışlar, sosyal alanda yaşadıkları güçlükler ve otistik özelliklerin arasında anlamlı ilişki mevcuttur. | en_US |
| dc.description.abstract | Introduction: Autism spectrum disorder (ASD) is a neurodevelopmental disorder characterized by social communication difficulties, restricted repetitive behaviors, interests, or activities that affect functioning in social, occupational, and other areas. Anxiety disorders and specific phobia are common comorbid diagnoses in ASD. Emotion regulation, restricted repetitive behaviors and sensory features are all associated with anxiety disorders in individuals with ASD. Objective: In this study, it was aimed to evaluate the relationship between specific phobia comorbidity and severity in ASD with sensory characteristics, emotion regulation, restricted repetitive behaviors, autistic traits, and difficulties experienced in the social situations. Another aim of our study is to evaluate the relationship between each of these parameters in patients with ASD. Method: A total of 62 subjects with ASD with normal mental functioning, 31 with comorbid specific phobia and 31 without comorbid specific phobia, in the 11-18 age group who admitted to the outpatient clinics of Ege University Faculty of Medicine, Department of Child and Adolescent Psychiatry were included in the study. ASD and specific phobia diagnoses of the subjects were evaluated with The Kiddie Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children-Present and Lifetime Version, DSM-5-Turkish Adaptation (K-SADS-PL-DSM-5-T), and K-SADS-PL-DSM-5-T was used to determine the comorbid psychiatric diagnoses. Mental functioning of the subjects was evaluated with the Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised Version (WISC-R), which is based on intelligence quotient scores. The sensory profile, specific phobia severity and emotion regulation of subjects were evaluated with self-report scales Adolescent/Adult Sensory Profile (AASP), DSM-5 Specific Phobia Severity Scale-Child Form, Emotion Regulation Questionnaire (ERQ). The parents of the subjects filled out The Repetitive Behaviors Scale-Revised (RBS-R) to evaluate restricted repetitive behaviors, the Autism Spectrum Quotient-Adolescent Version (AQ-Adolescent) to evaluate autistic traits, and the Social Responsiveness Scale (SRS) to determine the difficulties experienced by the subjects in the social situations. The sociodemographic characteristics of the subjects and their parents, and the detailed developmental history of the subjects were recorded in the sociodemographic data form by the researchers. Findings: The RBS-R stereotypical behavior score (p=0.025), SCQ score (p=0.023), OSA-Adolescent total, OSA attention to detail, and OSA imagination scores (respectively p=0.013, p=0.02, p=0.019) in the group with comorbid specific phobia was found to be significantly higher than the group without comorbid specific phobia. There was no significant difference between the groups in terms of ERQ and AASP (p>0.05). A significant correlation was found between specific phobia severity and self-injurious behavior subscale of the RBS-R (r=-0.501, p=0.004), suppression and re-appraisal subscales of ERQ (r=0.377, p=0.037; r=0.389, p=0.031, respectively), sensory seeking, sensory sensitivity, sensation avoiding of AASP (r=0.382, p=0.034; r=0.586, p=0.001; r=0.603, p<0.001, respectively). There were no significant correlation between severity of spesific phobia and SRS, AQ-Adolescent (p>0.05). In the group with comorbid specific phobia, no correlation was found between ERQ and SRS scores (p>0.05). Significant correlations at different levels were found between ERQ, AQ-Adolescent, RBS-R, AASP scale and subscale scores (p<0.05). In the group without comorbid specific phobia, significant correlations were only found between RBS-R and AASP, AQ-Adolescent, SRS scores; and between AQ-Adolescent subscale scores and ERQ, SRS scores (p<0.05). Results: In the ASD group with comorbid specific phobia, stereotypical behaviors are more severe, and these individuals experience more difficulties in the social situations. Specific phobia severity correlates with sensory features, self-injurious behaviors, and emotion regulation strategies. There is a significant relationship between emotion regulation, sensory features, restricted repetitive behaviors, difficulties experienced in the social situations, and autistic traits in individuals with ASD. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11454/75254 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Otizm Spektrum Bozukluğu | en_US |
| dc.subject | Özgül Fobi | en_US |
| dc.subject | Emosyon Regülasyonu | en_US |
| dc.subject | Duyusal Özellikler | en_US |
| dc.subject | Sınırlı Tekrarlayıcı Davranışlar | en_US |
| dc.subject | Autism Spectrum Disorder | en_US |
| dc.subject | Specific Phobia | en_US |
| dc.subject | Emotion Regulation | en_US |
| dc.subject | Sensory Features | en_US |
| dc.subject | Restricted Repetitive Behaviors | en_US |
| dc.title | Otizm spektrum bozuklupunda özgül fobinin duyusal özellikler, emosyon regülasyonu ve sınırlı tekrarlayıcı davranışlarla ilişkisi | en_US |
| dc.title.alternative | The relationship of specific fobia with sensory features, emotion regulation and restricted repetitive behaviors in autism spectrum disorder | en_US |
| dc.type | Specialist Thesis | en_US |
