Deneysel subaraknoid kanama modelin Osthole'ün erken dönem beyin hasarı ve serebral vazospazm üzerine etkisi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Subaraknoid kanamanın (SAK) mortalite ve morbiditesini artıran en önemli komplikasyonlar erken dönem beyin hasarı (EDBH) ve serebral vazospazmdır. SAK sonrası nörovasküler hasar bifazik bir seyir sergiler; ilk 72 saat içinde gelişen EDBH ve ardından %30-40 oranında görülen vazospazm ilişkili gecikmiş serebral iskemi (GSİ) dönemi. Bu komplikasyonların önlenmesi SAK ilişkili mortalite ve morbiditenin önüne geçilmesi açısından önemlidir. Uzun yıllardan beri üzerinde birçok çalışma yapılmasına rağmen günümüzde uygulanan tedavi yöntemleri henüz istenen aşamada değildir. Osthole (ostol), kumarin türevi bir ajandır. Güçlü anti-oksidan ve anti-apoptotik etkileri bilinmektedir. Vazodilatör etkileri gösterilmiştir. Bu nedenle nöroprotektif etkileri olabileceği de düşünülmektedir. Çalışmamızda ostolün, deneysel SAK sonrası gelişen EDBH, GSİ ve serebral vazospazm üzerindeki tedavi edici etkinliğinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Anevrizmatik subaraknoid kanama (aSAK) modeli oluşturulurken literatürde sıklıkla uygulanan 'otolog kanın sisterna magnaya enjeksiyonu' modeli kullanıldı. Ağırlıkları 250-400 g arasında değişen 40 adet Wistar Albino türü rat çalışmaya alındı. Denekler 10'ar rat içeren dört gruba ayrıldı. Birinci grup kontrol (sham) grubu (n=10); 2.grup (n=10) sadece SAK oluşturulan grup; 3.grup (n=10) SAK oluşturulmayan ve sadece osthole verildiği grup; 4.grup (n=10) SAK oluşturulduktan sonra osthole uygulanan grup olarak ayrılmıştır. SAK modeli 2. ve 4. gruplardaki deneklere kuyruklarından alınan otolog kanın sisterna magnaya ponksiyon yapılarak verilmesi suretiyle oluşturulmuştur. Tedavi denek gruplarımız olan 3. grup ve 4.grup ratlara 5 gün boyunca günde bir kez 30 mg/kg tedavi intraperitoneal olarak verildi. Beşinci gün tüm denekler sakrifiye edilerek beyin, beyincik ve beyin sapı çıkarıldı. Histopatolojik inceleme amacıyla hematoksilen-eozin (H&E) boyama metodu ile hazırlanan beyin sapı ve baziler arter transvers kesitleri ışık mikroskobu altında yapılan ölçümler ile incelendi. Denek grupları arasında lümen çapı ve damar duvarı kalınlığı karşılaştırıldı. İmmünohistokimyasal boyama ile, hipoksi ile indüklenen faktör 1 alfa (HIF-1α) ve apoptoz belirleyicileri olan bcl 2 ve caspase 3 proteinlerinin ekspresyonları incelendi. Sakrifikasyon sonrası baziler arter çevresi parankimal dokulardan alınan örneklerde luminol ve lusigenin ile kemilüminesans ölçümü yapılarak reaktif oksijen türlerinin (ROT) düzeyleri değerlendirildi. Bulgular: H&E ile yapılan boyama sonuçlarında SAK grubunda baziler arter duvarında kalınlaşmanın ve damar lümeninde gözlenen daralmanın, osthole tedavisi ile belirgin olarak azaldığı görülmüştür. İmmünohistokimyasal boyamalarla yapılan değerlendirmede SAK sonrası caspase-3 proteinin arttığı, bcl-2 proteinin azaldığı; osthole tedavisi ile bu durumun tersine çevrildiği saptanmıştır. HIF-1α için yapılan immünohistokimyasal boyamalarda ise SAK'da artan HIF-1α düzeyinin osthole ile azaldığı gözlenmiştir. Oksidatif stres değerlendirmesi için lusigenin ve luminol ile yapılan kemilüminesans ölçümlerinde SAK oluşturulan grupta kontrol grubuna göre ROT artışı görülmüştür. Osthole tedavisinin SAK varlığında artan ROT düzeylerini anlamlı ölçüde azalttığı saptanmıştır. Sonuç: Araştırmamızda, ratlarda oluşturulan SAK modelinde, osthole tedavisinin anti-apoptotik ve oksidatif stresi azaltıcı etkileri gözlemlendi. Ayrıca, bu ajanın serebral vazospazma karşı vazodilatör etkiler gösterdiği görüldü. Bu bulgular, osthole 'ün EDBH, serebral vazospazm ve GSİ tedavisi için potansiyel terapötik bir ajan olabileceğini işaret etmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Subaraknoid kanama, serebral vazospazm, erken dönem beyin hasarı, gecikmiş serebral iskemi, osthole., Subarachnoid hemorrhage, cerebral vasospasm, early brain injury, delayed cerebral ischemia
