Yaşlılarda post ERCP pankreatit gelişiminde rol oynayan faktörler

Son yıllarda ileri yaş grubunda ERCP uygulamaları artmıştır. ERCP' nin en önemli komplikasyonlarından birisi post ERCP pankreatititir. Bu çalışma ileri yaş grubunda ERCP'ye bağlı pankreatit sıklığı ve nedenlerinin yanısıra pankreatit seyrinin araştırılması planlanmıştır. METHOD: Çalışmamıza 2008 Nisan - 2012 Nisan ayları arasında endoskopi kayıt sisteminde raporlarına ulaşılabilen ve en az 1 gün yatarak takip edilen hastaların raporları incelenmiştir. Hastaların epikrizlerinden demografik bilgileri, öntanıları, görüntülemeleri, biyokimyasal değerleri kaydedilmiştir. ERCP raporlarından işleme ait teknik detaylar, son tanı, sfinkterotomi ve stent uygulaması, işleme ait komplikasyonlar kaydedilmiştir. ERCP'ye bağlı pankreatit saptanan hastalarda pankreatit şiddeti Ranson ve APACHİ-II skorlarıyla değerlendirilmiştir. BULGULAR: Çalışmamıza 1372 ERCP vakası değerlendirilmiştir. Bu vakalardan periampullar veya pankreas tümörü post-op darlık, safra yolu yaralanması ve kaçağı, preERCP pankreatiti olanlar, intrahepatik biliyer sistem hastalığı olanlar çalışmadan dışlanmış, 988 vaka değerlendirmeye alınmıştır. Olguların 494'i ( 274 K, 220 E ) 65 yaş altı ve 494'ü ( 259K, 235 E) 65 yaş ve üstü bulunmuştur. Vakalar analiz edildiklerinde 65 yaş ve üstünde 21 (%4,3) vakada ERCP işlemine bağlı pankreatit saptanmıştır. 65 yaş altında ise aynı şekilde 21 (%4,3) vakada ERCP pankreatit saptanmıştır. Olgular yaş dekadlarına göre gruplara ayrıldığında ERCP pankreatiti açısından en riskli grup %7.7 ile 20-30 yaş arası bulunmuştur. Daha sonra 65 yaş ve üstündeki hasta grubunda pankreatit risklerini belirlemek için univariate ve multivariate regresyon analizleri yapılmıştır. Bu risk faktörleri arasında, cinsiyet ek hastalık, ilaç kullanımı, operasyon öyküsü, önceki pankreatit öyküssü gibi hastaya ait faktörler, ayrıca kanülasyon zorluğu, juxtapapiller divertikül, ERCP sırasında kullanılan yöntemler (kanülasyon tekniği, balon dilatasyonu, stent uygulaması, stent çapı, pankreatit stenti gerekliliği, işlem sonrası biyopsi alınıp alınmadığı ve kanama gelişip gelişmediği) tek tek analizlere tabi tutulmuştır. Bu faktörlerden kadın cinsiyet yaşlılarda ERCP bağlı pankreatit için en önemli risk faktörü olarak izlenmektedir. Kadın cinsiyet ERCP pankreatiti geliştirme riskini tek başına OR 8.1 kat ( %95 CI 1,7-37,7) arttırmaktadır. Sonuç olarak ileri yaşta olmak ERCP ye bağlı pankreatit gelişimi için riski arttırmamaktadır. İleri yaşta pankreatit gelişiminde en önemli risk faktörü kadın cinsiyet olarak ortaya çıkmaktadır.