Avrupa ve Türkiye'deki yenilikçi hareketlerin ışığı altında Genç Almanlar ve Jön Türkler'in ortak edebiyat ve siyasi anlayışları

Türk edebiyatı, Tanzimat ile birlikte doğulu özelliğini yavaş yavaş yitirerek batılı bir anlayışı benimsemeye yönelir. Bu yolda çaba gösteren yazarlar, getirmek istedikleri yenilikleri hem düşüncelerinde hem de yazdıklarında yansıtmaya çalışmaktadırlar. Bu çalışmaların altında o dönemde meydana gelen büyük toplumsal değişimler yatmaktadır. Özellikle II. Abdülhamit ve onun temsil ettiği saray aristokrasisine karşı oluşturulan genç burjuva cephesi bu değişim hareketinin odak noktasıdır. Gelişen olaylara baktığımızda, bunların Avrupa'daki yenilikçi hareketlerle bağlantılı olduğunu görmekteyiz. Türkiye'deki yenilikçi hareketlerin temelinde genelde Fransa'nın etkisi öne çıkmakta ise de olayların ayrıntısına indiğimizde Almanya'daki gelişmelerle çok daha büyük paralellikler gösterdiğini söyliyebiliriz. Çünkü 1815 ve 1849 seneleri arasında etkin bir toplumsal değişim süreci yaşıyan Almanya'da bu değişim diğer Avrupa ülkelerinden oldukça farklıdır. Genç Almanlar feodal sistemden çıkıp kapitalist burjuva sistemine geçişi esas almaktaydı ve en önemli problemleri ulusal birlik kavramıdır. İşte bu noktada Türkiye ile büyük bir benzerlik görülür. Genç Osmanlı 32 aydınlar da ekonomide liberalizmi savunurlar ve endişeleri Osmanlı İmparatorluğu'nun sonu bilinmez bir uçuruma doğru yuvarlanmakta olduğudur. Avrupa'da meydana gelen gelişmelere, parlamentarizme ısrarla yüz çeviren ve iktidarı ortaçağ doğu monarşilerinde olduğu gibi tekelinde tutmak inancında olan Osmanlı saray aristokrasisi, konumunu koruyabilme gayretiyle güçlü bir merkezi bürokrasi yaratmışlardır. Genç Osmanlı aydınlar bütün düşüncelerini vatanın kurtarılması üzerine yoğunlaştırmışlardır.