Açık kalp cerrahisi geçiren hastalarda postoperatif analjezide intravenöz parasetamolün morfin gereksinimi üzerine etkisi

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi AD’da açık kalp cerrahisi geçirecek 60 hasta çalışmaya alındı. ASA II/III grubu; 18-65 yaş arası hastalar çalışmaya dahil edildi. Kronik böbrek yetmezliği, kronik karaciğer yetmezliği ile psikiatrik, hematolojik ve solunum sistemine ait bozukluğu olan, ejeksiyon fraksiyon değeri 50’den küçük olup, postoperatif dönemde inotrop ihtiyacı duyan ve postoperatif ekstübasyon süresi 6 saati geçmeyen, morfin ve/veya parasetamole karşı allerjisi olan hastalar çalışmamıza alınmadı. Hastalara 1mg/kg %2lidokain, 0.2-0,3mg/kg etomidat ve 1 mg/kg rokuronyum bromid, 2-3 μg/kg fentanil (ameliyat süresince toplam fentanil dozu 10 μg/kg olacak şekilde) uygulanarak indüksiyon yapıldı. Hastalar postoperatif yoğun bakım ünitesine entübe olarak çıkarılıp, ekstübasyona kadar geçen sürede sedasyon için hemodinamik stabiliteye dikkat edilerek 0.5 mg/kg propofol intravenöz yoldan verildi. Postoperatif analjezi için rutin olarak morfin uyguladığımız (Grup1) hastaların (n:30) ağrı kontrolü için ekstübasyondan sonra, hastaya postoperatif ağrı tedavisi için IV HKA morfin; Grup 2’deki hastalara (n:30) ağrı kontrolü için ameliyat bitmeden 1 saat önce 1 g intravenöz parasetamol uygulanıp IV HKA morfin eklendi. 24 saatlik takibin sonunda 1. ,2. ,4. ,6. ,12., 24. saatlerde belirlenen ve günlük toplam morfin talep ve tüketimi, tansiyon arteriyel, nabız, solunum sayısı, bulantı ve sedasyon skorları, ek ağrı kesici ihtiyacı kaydedildi. Çalışmamızda intravenöz parasetamol eklenmesinin morfin tüketimi ve postoperatif ağrı etkinliğini değerlendirildi. Gruplar arasında cerrahi süre verileri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı (p>0.05) Ekstübsyon süresi açısından fark anlamlı olarak gözlendi. Grup içinde öksürme sırasında ağrı skorları (VASö) karşılaştırıldı, her ikisindede 60. dk, 120. dk, 240. dk, 360. dk, 12.st, 24. st’lerdeki azalma istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p*< 0,05). Her iki grup öksürme sırasındaki VAS değerleri (VASö) iki grup arasındaki karşılaştırıldığında 60. dk, 120. dk, 240. dk’da Grup P’nin VASö değerlerin anlamlı olarak daha düşük olduğu gözlendi. GrupM içinde 60. dk, 120. dk, 240. dk, 360. dk, 12.st, 24. st’lerdeki azalma istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p*< 0,05). Parasetmol grubunda istirahat sırasındaki VAS değerleri (VASi) açısından grupların kendi içinde zamana göre değişimleri incelendiğinde; parasetamol grubunda 60. dk, 120. dk, 240. dk, 360. dk, 12.st, 24. st VASi değerindeki azalma anlamlı idi (p< 0,05). Her iki grup arasındaki 60. dk, 120. dk, 240. dk, arasındaki fark değerlendirildi. Grup P’nin VASi değerlerinin anlamlı olarak daha düşük olduğu gözlendi. İki grup arasında yapılan istatistiksel incelemede 60.dk, 120.dk, 240. dk 360. dk, değerleri Grup P’de alamlı olarak düşük gözlendi. İki grup arasında yapılan incelemede zamana göre diyastolik arter basıncı değerleri arasındaki fark 60.dk, 120. dk, 240. dk, 360. dk, istatistiksel olarak anlamlı idi. Her iki grup arasında kalp hızı verileri; Grup P değerlerinde, tüm saatlerde Grup M’ye göre istatistiksel olarak anlamlı bir azalma gözlendi. Morfin tüketimi incelendiğinde DEL değerleri 60.dk, 120.dk, 240. dk ve toplamda iki grup arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu gözlendi. Her iki gruptaki hastaların VAS, VRS, bulantı ve sedasyon skorlarını, morfine bağlı yan etkiler; {bulantı, kusma, hipotansiyon (tansiyon arteriyelde %20’lik azalma), solunum değerlerinde bozulma (O2 saturasyonun %95’in altına düşmesi)} değerlendirilip, karşılaştırıldı. Sonuç olarak;, açık kalp cerrahisi geçiren hastalarda, postoperatif dönemde, analjezik olarak IV. Parasetamol eklemesinin, yan etki profilini etkilemeden, opioid gereksinimini azaltarak, analjezi kalitesini arttırdığı, hemodinamik stabiliteyi daha iyi koruduğu; ekstübasyon süresini kısaltarak “fast-track” anestezi yöntemine olumlu katkı sağladığı kanısına varıldı.