Subaraknoid kanamalı olgularda elektrokardiyografik değişiklikler

ÖZET SAK'da görülen EKG değişikliklerinin MI ile ayırıcı tanısını yapabilmek ve bu değişikliğe yol açabilen faktörleri irdelemek amacıyla çalışmamız CT ile SAK tanısı almış, anamnezinde kalp hastalığı ve nörolojik skoru etkileyebilecek bîr nörolojik hastalığı bulunmayan yaşlan 18 ila 74 (yıl) arasındaki toplanı 15 hasta (n=15) üzerinde gerçekleştirildi, 15 hasta hastaneye yattıkları gün çalışma kapsamına alındı ve kanama günü tespit edildi. Buna göre 12 hastanın (n=12) kanamanın !. günü, 2 hastanın (n=2) kanamanın 2. günü ve l hastanın (n=I) kanamanın 3, günü hastahaneye yattığı saptandı. Hastaların hastaneye yattıkları gün nonînvazîv yöntem ile sistemik arter basınçları, kalp aîım hızlan, vücut ısıları kayıt edildi. WFNS SAK skorlamasına göre bilinç durumları değerlendirildi. Hastaların femoral arterlerinden 5 mi kan alındı. Bunun l mi'i heparînli enjektöre konularak kan gazı ve elektrolit (Na*. K". Ca") analizi yapıldı. Geriye kalan 4 mi kan düz tüpe konularak CPK. CK-MB, LDH, sGOT ve sGPT tayini yapıldı. Yine aynı ölçüm gününde hastalara l rnV'tuk akım, 25 ınm/sn'ük hızla 12 derîvasyon EKG çekildi, EKG'ler ritm, hız, PR aralığı. QRS genişliği, QT interval ölçümleri ileti, Q dalgası varlığı, T dalga amplitüdleri. U dalgası varlığı ST segmerıt değişikliği aritmi yönünden değerlendirildi. Çalışma protokolüne göre yapılan bütün ölçüm ve değerlendirmeler aynı şekilde kanamanın 2., 3., 5., 7. ve mümkün olduğunda 10. günlerinde yapıldı. Ölçüm yapılan tüm günlere ait K' ortalama değerlerinin normal sınırlarda olmasına karşılık; hastalar tek tek incelendiğinde, hipopotasemi görülmeyen 52hastalarda da EKG değişikliğinin geliştiğinin saptanmasına rağmen hipopotaseminin EKG değişikliğine yol açabilecek ikincil faktörlerden biri olduğu görüşüne varıldı. Anteriyor kraniyal fossada bulunan anevrizmalarda, 13. alanla etkileşimin, EKG değişiklikleri için tek başına bir faktör olamayacağı sonucuna varıldı. İleti bozukluğu olmaması durumunda kardiyak repolarizasyon süresinin indirekt ölçümü sayılan QTc değeri, tüm ölçüm günlerinde diğer araştırmacıların sonuçlarına paralel olarak uzun bulundu. Normalin altında PaC02 değerlerinin (solunumsal alkaloz), K^ değerlerini normalin altına düşürmemesine dayanarak, bu değerlerin EKG değişikliğine neden olabilecek bir faktör olmadığı görüşüne varıldı. PaCC>2 değerlerindeki bu düşüklüğün SAK'tan dolayı oluşan ağn ve irritasyona bağlı olabileceği yorumu yapıldı. Türn ölçüm günlerinde saptanan normalin altındaki Ca++ değerlerinin, QT interval uzamasına neden olabilecek bir faktör olduğu sonucuna varıldı. Hastalarımızda görülen EKG değişikliklerinin özellikle kanamanın ilk günlerinde daha yüksek oranlarda görülmesi, diğer araştırmacıların sonuçlan ile benzerlik gösterdi. Reversible postiskemik myokardiyal disfonksiyon olarak tanımlanan stunned myokardiyumun SAK hastalarında geçici Q dalgalarının görülmesine neden olabileceği, ancak SAK' la birlikte görülen elektriksel, yapısal, fonksiyonel anormallikleri açıklayabilen alternatif mekanizmalara ihtiyaç olduğu görüşüne varıldı. 53Kardiyak enzimlerin yükselme paternlerinin zamana göre erken dönemlerde değerlendirilmesinin; SAK'ta görülen EKG değişikliklerini, Ml'dan ayırmada yararlı olabileceği sonucuna varıldı. 54