Ergen riskli davranışlarının akran zorbalığı, örselenme yaşantıları ve psikolojik sağlamlık ile ilişkisinde sapkın arkadaşların aracı etkisinin incelenmesi

Bu araştırmanın amacı; lise öğrencilerinin çocukluk dönemi örselenme yaşantıları, akran zorbalığı ve psikolojik sağlamlık düzeyleri ile riskli davranışları arasındaki ilişkide sapkın arkadaşların aracı rolünü açıklamaya yönelik bir model geliştirmektir. Araştırmanın örneklemini Burdur il merkezindeki Anadolu Liselerinde öğrenim görmekte olan 562 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantıları Ölçeği, Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği, Ego Sağlamlığı Ölçeği, Riskli Davranışlar Ölçeği ve Sapkın Arkadaşlar Ölçeği kullanılmıştır. Yapısal eşitlik modeli çerçevesinde elde edilen bulgular; ergenlerin çocukluk dönemi örselenme yaşantıları, akran zorbalığı ve psikolojik sağlamlık düzeyleri ile ergenlik dönemi riskli davranışları arasındaki ilişkide sapkın arkadaşların aracılık rolü üstlendiğini ortaya koymuştur. Çocukluk dönemi örselenme yaşantıları ile riskli davranışlar arasındaki ilişkide sapkın arkadaşlar tam aracılık rolü gösterirken, akran zorbalığı ve psikolojik sağlamlığın riskli davranışlarla ilişkisinde sapkın arkadaşların kısmi aracılık rolü üstendiği ortaya koyulmuştur. Çalışma kapsamında ulaşılan bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmış ve gelecekteki araştırmalara yönelik bazı önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of this study is to develop a structural equation model that explains the mediating roles of deviant friends in the relationship between high school students' risk behaviors and their childhood abuse experiences, peer bullying and also psychological resilience levels. The sample of this study consists of 562 students who attend Anatolian High Schools in Burdur city center. Childhood Trauma Questionnaire, Peer Bullying Scale, Ego Resilience Scale, Risk Behavior Scale and Deviant Friends Scale were used as data collection tools in the study. The findings obtained within the framework of structural equation modeling revealed that deviant friends assumed a mediatory role on the relationship between adolescents' childhood abuse experiences, peer bullying, psychological resilience levels and adolescents' risk behaviors. It was asserted that, while deviant friends exhibited complete mediatory role between the relationship between childhood abuse experiences and risk behaviors, deviant friends assumed partial mediatory role on the relationship between peer bullying, psychological resilience and risk behaviors. Findings of the study were discussed in context of the literature, and some suggestions were made for future studies.