Kent Yüz Eşleştirme Testinin Türkiye örnekleminde uyarlama çalışması ve yüz algısında kullanılan stratejilerin göz hareketleriyle incelenmesi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2022

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Yüz kimliği karşılaştırması gündelik hayatta basit bir görev olarak algılanmaktadır. İki farklı fotoğraftaki iki yüzün aynı kişiye ait olup olmadığına karar vermek, güvenlik görevlisi gibi bazı meslekler için günlük bir görevdir ancak bir kişiyi hafızadan tanımaktan çok farklıdır. Yüz eşleştirme konusundaki bireysel farklılıklar kapsamlı bir şekilde araştırılmamış olsa da yüz belleği üzerine yapılan araştırmalar, yüz tanıma yeteneğinin prozopagnoziden süper tanımaya uzanan bir spektrumda yattığını göstermektedir. Bireysel farklılıkların keşfi ile yüz belleği ve yüz algısı bilişsel becerilerinin ölçülmesi için kullanılan testlerin normatif verisinin sağlanmasının önemi artmıştır. Dolayısıyla, mevcut çalışmada ekolojik geçerliliği halihazırda kullanılan testlere göre daha yüksek bir test olan Kent Yüz Eşleştirme Testi’nin kısa formunun (KYET; Fysh ve Bindemann, 2018) Türkiye örneklemine uyarlanması ve ülkemize kazandırılması hedeflenmiştir. Güvenirlik değerleri yeterli gözlemlenen KYET’in Türkiye örnekleminde bireylerin yüzleri eşleştirme performansının değerlendirmesi amacıyla kullanılabileceği görülmüştür. Geçerlik ve güvenirlik çalışmasının ardından, yüz tanıma yeteneğindeki bireysel farklılıklar göz hareket stratejileri bağlamında incelenmiştir. Daha önceki çalışmalarda, gözlere ve burun bölgesine odaklanmak ve daha az fiksasyon yapmak daha iyi yüz tanıma performansı sağlarken, ağız bölgesine daha fazla fiksasyon ile odaklanmak daha kötü performans ile ilişkilendirilmiştir (Peterson ve Eckstein, 2012). Bu çalışmaların, kullanılan yüz uyaranlarının sadece yüz içindeki özellikleri içermesi ve düşük ekolojik geçerliliğe sahip olması gibi sınırlamaları vardır. İkincisi, şu ana kadar yapılan araştırmalar, yüz algısı sırasında göz sıçrama hareketlerindeki farklılıklardan ziyade fiksasyon parametrelerine odaklanmıştır. Bu çalışma1, insanları iki yüzü doğru bir şekilde eşleştirmeye yönlendiren belirli bir göz hareketi stratejisinin olup olmadığını araştırmayı ve yüzleri eşleştirirken süper tanıyıcıların ve prosopagnozi hastalarının göz hareketleri bağlamında normal gruptan farklı olup olmadığını görmeyi amaçlamıştır. Katılımcıların Kent Yüz Eşleştirme Testini (KFMT; Fysh ve Bindemann, 2018) gerçekleştirirken Eyelink 1000+ göz takip cihazı (Sr-research, Kanada) ile göz hareketlerini kaydedilmiştir. KFMT, yüz dışı özellikleri içermesi nedeniyle daha yüksek ekolojik geçerliliğe sahiptir. Deneye katılan 98 kişi (28 E, 70 K, Ort yaş = 21,7) ayrıca yüz tanıma yeteneklerini ölçen Cambridge Yüz Belleği Testini (CYBT+; Duchaine ve Nakayama, 2006) tamamladı. Sonuçlar, katılımcıların dış özelliklerden ziyade yüz içi özelliklere bakmak için daha uzun zaman harcadıklarını gösteriyor. Doğru cevaplar sırasında daha az sayıda fiksasyonlar yapılırken, yanlış cevaplara kıyasla ağız ve saç bölgelerine daha az odaklanıldı. Ayrıca yanlış cevaplar sırasında ağız ve saç bölgelerindeki odaklanma süreleri daha uzundu. Her iki cevap tipinde de göz ve burun bölgelerine doğru olan sıçrama uzunluğu ağız ve saç bölgelerine göre daha büyüktü. Bireysel farklılıkları incelemek için ortalama CYBT+ puanından ±1 SS aralığındaki katılımcılarla tek örneklem analizleri yapıldı. Tek örneklem analizleri için, 6 süper tanıyıcı ve prosopagnozisi olan 3 katılımcının her biri “normal tanıyıcılarla” karşılaştırıldı. 2 süper tanıyıcının, göz ve burun bölgelerine ortalama gruptan önemli ölçüde daha fazla odaklandığı, prosopagnozisi olan 2 katılımcının ise daha çok ağız ve saç bölgelerine odaklandığı görüldü. Yalnızca bir süper tanıyıcının gözlere yaptığı sıçrama uzunluğu ortalamadan fazla görüldü. Bu bulgular, bireysel farklılıkları inceleyen keşifsel araştırmalarda tek örneklem analizlerinin önemini vurgulamıştır. Sonuç olarak, gözlere ve burna dikkatin başlatılması, daha iyi eşleştirme performansını öngörmedi, ancak ağız ve saç bölgesine dikkatin sürdürülmesi, yüz eşleştirmede daha kötü performans ile sonuçlandı. CYBT+ puanları kişilerin KYET’ten aldığı puanları yordamadı.
Facial identity comparison appears to be a simple task. Deciding whether two faces in two different pictures belong to the same person or not is a daily task for some professions like security officers however it is very different than recognizing a person from memory. While individual differences on face matching have not been studied extensively, research on face memory shows that face recognition ability lies on a spectrum extending from prosopagnosia to super-recognition. With the discovery of individual differences, the importance of providing normative data for the tests used to measure face memory and face perception cognitive skills has increased. Therefore, present study aimed to adapt the Kent Face Matching Test short form (KFMT; Fysh & Bindemann, 2018) which is a test with higher ecological validity than the tests currently used, to the Turkish sample. Results showed that KFMT is eligible to be used while assessing individuals’ face matching performance. After the validity and reliability study, individual differences in face recognition ability were examined in the context of eye movement strategies. In previous studies, focusing on the eyes and the nose area and making fewer fixations resulted in better face recognition performance, while focusing on the mouth area with more fixations was associated with worse performance (Peterson & Eckstein, 2012). These studies have limitations such as the face stimuli used included only in-face features and had low ecological validity. Second, research thus far just focused on fixation parameters rather than differences in saccadic eye movements during face perception. This study aimed to investigate whether there is a particular eye movement strategy that guides people to accurately match two faces and to see if super-recognizers and prosopagnosia patients differ from the normal group in the context of eye movements when matching faces. We recorded participants’ eye movements via Eyelink 1000+ eye tracker (Sr-research, Canada) while they were performing the Kent Face Matching Test (KFMT; Fysh & Bindemann, 2018). KFMT has higher ecological validity by containing out-face features. 98 people (28 M, 70 F, Mean age = 21.7) participated in the experiment; they also completed Cambridge Face Memory Test (CFMT+; Duchaine & Nakayama, 2006) which measures their face recognition ability. Results show that participants spent longer time looking at in-face features rather than out-face features. They indeed had fewer fixations during their correct answers and had lesser fixations to the mouth and hair areas when compared to the incorrect answers. Further, fixation durations in the mouth and hair areas were longer for incorrect answers. Saccades towards eyes and nose areas were larger in amplitude compared to the mouth and hair areas in both types of answers. To examine individual differences, we conducted single case analyses with participants ranged from ±1 SS from the mean CFMT+ score. For single case analyses, 6 super-recognizers and 3 participants with prosopagnosia were each compared with “normal recognizers”. 2 super-recognizers fixated on the eyes and the nose regions significantly more than the average, while 2 participants with prosopagnosia fixated more on the mouth and the hair regions. Only one super-recognizer made a saccade amplitude that was greater than the average. These findings highlighted the importance of single case analyses in exploratory research examining individual differences. The initiation of attention to eyes and nose did not predict better matching performance but maintained attention to mouth and hair region resulted with worse performance on face matching. Overall, CFMT+ scores did not predict participants KFMT scores.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Kent Yüz Eşleştirme Testi, Yüz Algısı, Süper Tanıyıcılar, Göz Hareketleri, Kent Face Matching Test, Face Perception, Super Recognizers, Eye Movements

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye