Sigara paketleri üzerindeki sağlık uyarılarının üniversite öğrencilerinin sigara içme kararları ve öz-etkililikleri ile ilişkisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırma, sigara paketleri üzerindeki sözel ve görsel sağlık uyarılarının üniversite öğrencilerinin sigara içme kararlarına ve öz-etkililik düzeylerine etkisini değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı ve ilişkisel olarak yapılmıştır. Araştırma örneklemi Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi fakülte öğrencileri arasından küme örnekleme yöntemiyle seçilmiş (n=641) ve sigara içen öğrenciler araştırmaya dahil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak; öğrencilerin sosyodemografik ve sigara kullanım özelliklerine ilişkin form, sigara paketleri üzerindeki sağlık uyarılarının öğrenciler üzerindeki etkisine ilişkin form, Sigara Karar Verme Dengesi Ölçeği ve Sigara Öz-Etkililik Ölçeği kullanılmıştır. Öğrencilerin yaş ortalamaları 21,71± 2,12 (min-max=18-34 yaş) olup, %40,2'si kadın, %59,8'i erkektir. Öğrencilerin %77,1'i düzenli olarak %22,9'u ise ara sıra sigara içmektedir. Düzenli sigara içen öğrencilerin günde içtikleri ortalama sigara sayısı 14,6±7,04 adet ve tüm öğrencilerin sigara içtikleri yıl süresi ortalama 4,2±2,76'dir. Öğrencilerin %71,6'sının birinci derece aile yakınları sigara içmektedir. Öğrencilerin %12,3'ü sözel mesajları çok etkili, %4,7'si etkisiz, %11,4'ü görsel mesajların çok etkili, %8,9'u etkisiz olarak değerlendirmiştir. Sigara içme kararlarına ilişkin Karar Verme Dengesi Ölçeği toplam puanları incelendiğinde, tüm öğrencilerde sigaranın zararına ilişkin algının baskın olduğu saptanmıştır. Sözel ve görsel mesajları etkili bulmayan öğrencilerin Karar Verme Dengesi Ölçeği puanının en yüksek olduğu (Sözel; KW x²=30,54, p<0,001, Görsel; KW x²=25,88, p<0,001) saptanmıştır. Sözel mesajları çok etkili bulan öğrencilerin sigara öz-etkililik düzeylerinin en yüksek (KW x²=20,79, p<0,001) ve görsel mesajları etkili bulanların sigara öz-etkililik düzeylerinin en yüksek olduğu (KW x²=18,46, p<0.01) saptanmıştır. Karar Verme Dengesi Ölçeği toplam puanı, erkek öğrencilerde daha yüksek (Z=-2,189, p<0,05), ailesinde sigara içen bireyler bulunan öğrencilerde bulunmayanlara göre daha yüksek (Z= -2,05, p<0,05), yedi yıl ve üzeri sigara kullanan öğrencilerde, 1-3 yıl ve 4-6 yıl sigara kullananlardan daha yüksek olduğu (KW x²=10,798, p<0,01), sigara kullanma sıklığına ve günde içilen ortalama sigara sayısına göre puanlar arasında fark yoktur (Z=-0,99, p>0,05 - KW x²=4,921, p>0,05). Sigara Öz-Etkililik Ölçeği puanı, ailesinde sigara içen birey olmayan öğrencilerin, ailesinde sigara içen birey olanlardan daha yüksek (Z=-2,551, p<0,05), 1-3 yıl arası sigara kullananların, 4-6 yıl ve yedi yıl ve üzeri sigara kullananlardan daha yüksek (KW x²= 34,104, p<0,001), günde ortalama 1-9 adet sigara içenlerin, 10-19 adet ve 20 ve üzeri adet sigara içenlerden daha yüksek (KW x²=12,312, p<0,01), düzenli sigara kullananların, ara sıra sigara içenlerden daha düşük olduğu (Z=-8,286, p<0,001) ve öz-etkililik puanının cinsiyete göre değişmediği (Z=-,373, p>0,05) saptanmıştır. Sözel ve görsel sağlık uyarılarının, sigara içmeye karar vermede bilişsel ve motivasyonel faktörlerden olan sigara içme davranışına yönelik zarar algısına ve sigara içme kararlarına bir etkisi olmadığı saptanmıştır. Sözel ve görsel uyarıların, sigara içme davranışını kontrol edebilme gücünü algılayışını ifade eden sigara öz-etkililik faktörü üzerinde olumlu yönde etkisi bulunmaktadır. Sağlık uyarıları, öğrencilerin sigara içme davranışını kontrol edebilme motivasyonunu güçlendirdiği ve öz-etkililik düzeyleri artırdığı düşünülmektedir.
This study was conducted descriptively and relationally in order to evaluate the effect of verbal and visual health warnings on cigarette packets to smoking decisions and self-efficacy levels of university students. The sample of the study was selected by cluster sampling method among the faculty students of Bilecik Şeyh Edebali University (n=641) and smoker students were included in the study. As data collection tool; the form on sociodemographic and cigarette smoking characteristics of the students, the form of the effects of health warnings on the cigarette packets, the Cigarette Decision Making Balance Scale and the Cigarette Self-Efficacy Scale were used. The mean age of the students was 21,71 ± 2,12 (min-max = 18-34 years). %40,2 were female and %59,8 were male. %77,1 of the students smoke regularly and %22,9 of them smoke occasionally. The average number of cigarettes smoked per day by students who smoke regularly was 14,6 ± 7,04 and the mean duration of smoking for all students was 4,2 ± 2,76. First-degree family relatives of %71,6 of the students smoke. %12,3 of the students evaluated verbal messages as very effective, %4,7 as ineffective, %11,4 as very effective visual messages and %8,9 as ineffective. When the total scores of the Decision Making Balance Scale for smoking decisions were examined, it was found that the perception of cons of smoking was dominant among all students. The students who did not find verbal and visual messages effective were found to have the highest Decision-Making Balance Scale (verbal; KW x²=30,54, p<0,001, visual; KW x²=25,88, p<0,001). It was found that the students who found verbal messages very effective had the highest levels of smoking self-efficacy (KW x²=20,79, p<0,001) and the ones who found the visual messages effective had the highest levels of self-efficacy (KW x²=18,46, p<0.01). The total score of the Decision Making Balance Scale it was found was higher in male students (Z=-2,189, p<0,05), students with smoking in their families were higher than students with without smoking (Z= -2,05, p<0,05), students who smoked 7 years or more were higher than those who smoked 1-3 years and 4-6 years (KW x²=10,798, p<0,01). There is no difference between the scores according to the frequency of smoking (regular-occasional) and the average number of cigarettes smoked per day (Z=-0,99, p>0,05 - KW x²=4,921, p>0,05). Cigarette Self-Efficacy Scale scores were higher in students whose family members were non-smokers than those who smoked in their families (Z=-2,551, p<0,05), smokers between 1-3 years are higher than those who smoke between 4-6 years and 7 years and over (KW x²= 34,104, p<0,001), on average 1-9 smokers per day are higher than 10-19 smokers and 20 and over smokers (KW x²=12,312, p<0,01), regular smokers are lower than occasional smokers (Z=-8,286, p<0,001) and did not change according to gender (Z=-,373, p>0,05). Verbal and visual warnings did not have any effect on the perception of cons towards smoking behavior, which is one of the cognitive and motivational factors in the decision to smoke. Verbal and visual warnings have a positive effect on the smoking self-efficacy factor, which expresses the perception of the ability to control smoking behavior. Health warnings are thought to strengthen students' motivation to control smoking behavior and increase self-efficacy levels.
This study was conducted descriptively and relationally in order to evaluate the effect of verbal and visual health warnings on cigarette packets to smoking decisions and self-efficacy levels of university students. The sample of the study was selected by cluster sampling method among the faculty students of Bilecik Şeyh Edebali University (n=641) and smoker students were included in the study. As data collection tool; the form on sociodemographic and cigarette smoking characteristics of the students, the form of the effects of health warnings on the cigarette packets, the Cigarette Decision Making Balance Scale and the Cigarette Self-Efficacy Scale were used. The mean age of the students was 21,71 ± 2,12 (min-max = 18-34 years). %40,2 were female and %59,8 were male. %77,1 of the students smoke regularly and %22,9 of them smoke occasionally. The average number of cigarettes smoked per day by students who smoke regularly was 14,6 ± 7,04 and the mean duration of smoking for all students was 4,2 ± 2,76. First-degree family relatives of %71,6 of the students smoke. %12,3 of the students evaluated verbal messages as very effective, %4,7 as ineffective, %11,4 as very effective visual messages and %8,9 as ineffective. When the total scores of the Decision Making Balance Scale for smoking decisions were examined, it was found that the perception of cons of smoking was dominant among all students. The students who did not find verbal and visual messages effective were found to have the highest Decision-Making Balance Scale (verbal; KW x²=30,54, p<0,001, visual; KW x²=25,88, p<0,001). It was found that the students who found verbal messages very effective had the highest levels of smoking self-efficacy (KW x²=20,79, p<0,001) and the ones who found the visual messages effective had the highest levels of self-efficacy (KW x²=18,46, p<0.01). The total score of the Decision Making Balance Scale it was found was higher in male students (Z=-2,189, p<0,05), students with smoking in their families were higher than students with without smoking (Z= -2,05, p<0,05), students who smoked 7 years or more were higher than those who smoked 1-3 years and 4-6 years (KW x²=10,798, p<0,01). There is no difference between the scores according to the frequency of smoking (regular-occasional) and the average number of cigarettes smoked per day (Z=-0,99, p>0,05 - KW x²=4,921, p>0,05). Cigarette Self-Efficacy Scale scores were higher in students whose family members were non-smokers than those who smoked in their families (Z=-2,551, p<0,05), smokers between 1-3 years are higher than those who smoke between 4-6 years and 7 years and over (KW x²= 34,104, p<0,001), on average 1-9 smokers per day are higher than 10-19 smokers and 20 and over smokers (KW x²=12,312, p<0,01), regular smokers are lower than occasional smokers (Z=-8,286, p<0,001) and did not change according to gender (Z=-,373, p>0,05). Verbal and visual warnings did not have any effect on the perception of cons towards smoking behavior, which is one of the cognitive and motivational factors in the decision to smoke. Verbal and visual warnings have a positive effect on the smoking self-efficacy factor, which expresses the perception of the ability to control smoking behavior. Health warnings are thought to strengthen students' motivation to control smoking behavior and increase self-efficacy levels.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sigara Paketleri, Sözel-Görsel Sağlık Uyarısı, Öz-Etkililik, Karar Verme Dengesi, Cigarette Packs, Verbal-Visual Health Warning, Self-Efficacy, Decision-Making Balance
