Kemoterapi alan çocukların yaşadıkları semptomların yaşam kalitesine etkisi ve ebeveynlerin uygulamaları
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2009
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu arastırma, kemoterapi tedavisi alan çocukların yasadıkları semptomların ve semptomlara yönelik ebeveyn uygulamalarının yasam kalitesine etkisini belirlemek amacı ile kesitsel ve tanımlayıcı olarak yapılmıstır. Arastırmaya, Subat 2008-2009 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Onkoloji Klinigi ve Poliklinigi, Dokuz Eylül Üniversitesi Pediatrik Onkoloji Klinigi ve Poliklinigi, S.B.Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Egitim ve Arastırma Hastanesi Onkoloji Klinigi, S.B. zmir Tepecik Egitim ve Arastırma Hastanesi Pediatrik Onkoloji Kliniginde kemoterapi alan 93 hasta ve ebeveyni alınmıstır. Veri toplama aracı olarak bilgi formu, Pediatrik Yasam Kalitesi Ölçegi (8-18 yas), Memorial Semptom Degerlendirme Ölçegi (10-18 yas) ve Ebeveyn Memorial Semptom Degerlendirme ve Uygulama Formu kullanılmıstır. Arastırma verileri, 10-18 yas grubu kanser tanısı alan, kemoterapi tedavisi baslangıcından itibaren ilk 6 ay içinde olan çocuk ve ebeveynlerinden yüzyüze görüsme teknigi kullanılarak toplanmıstır. Verilerin analizleri SPSS 16.0 paket programında sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Chi-kare, t testi, tek yönlü varyans analizi ile degerlendirilmistir. Arastırmaya alınan çocukların %51.6’sı 13-15 yas grubunda, %58.1’i erkektir. Çocukların %50.5’inin solid tümör tanısı ile izlendigi, %64.5’inin hastalıgını bildigi ve %50.5’ine port veya Hickman kateteri takılı oldugu %81.7’sinin yatarak kemoterapi aldıgı, %19.4’ünün rölaps deneyimledigi, %25.8’ine cerrahi tedavi uygulandıgı, %17.2’sinin radyoterapi aldıgı ve %50.5’inin evre ve risk grubu yüksek oldugu belirlenmistir. Çocukların kemoterapiye baslama sürelerinin %21.5’inin iki ve üç ay, %19.4’ünün dört ve altı ay ve %18.4’ünün bes ay oldugu belirlenmistir. Tedavide çogunlukla antimetabolitler, vinkristin, alkilleyiciler, anrasiklin ve kortizon gibi kemoterapi ilaçların alındıgı, diger tedavi ve uygulamalar arasında, agız bakımı, antiemetik, profilaktik antibiyotik, analjezik ve antidepresan kullanıldıgı belirlenmistir. Kanserli çocuklarda en çok prevalansa sahip semptomlar saç dökülmesi, istahsızlık, sinirli olma, bulantı ve halsizlik ve ebeveynlerin çocuklarında en sık gözlemledigi semptomlar ise saç dökülmesi, istahsızlık, sinirli olma, üzgün olma, bulantı, halsizliktir. Ebeveynlerin semptomlara yönelik dogru uygulama yapabildikleri belirlenmistir. Çocukların semptom deneyimleme ortalaması 9.55 ±3.45 olup, ayaktan kemoterapi alan çocukların daha az semptom deneyimledigi belirlenmistir (p<0.05). Antimetabolit huzursuzluk ve endiseli hissetme, vinkristin el ve ayaklarda karıncalanma, antrasiklin halsizlik ve deri degisikligi ve kortizon ilaçları ile istahsızlık, bulantı ve üzgün olma semptomları arasında anlamlı iliski oldugu bulunmustur (p<0.05). Antidepresan kullanan çocukların yasam kalitesinin düsük oldugu (p<0.05), halsizlik, kabızlık ve terleme semptomlarının yasam kalitesi fiziksel alan puanını, sinirli olma, kendine yabancılasma, agrı, uykulu hissetme semptomlarının yasam kalitesi duygusal alan puanını üzgün olma, endiseli hissetme ve huzursuzluk semptomlarının duygusal alan puanını ve yasam kalitesi toplam puanlarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düsürdügü bulunmustur (p<0.05). Ebeveynlerin semptomlara yönelik uygulama yapma durumu ile çocukların yasam kalitesi toplam ölçek puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadıgı belirlenmistir (p>0.05).
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kanserli çocuk, semptom degerlendirme, semptom kontrolü, ebeveyn uygulamaları, yasam kalitesi, Children with cancer, symptom assessment, symptom control, parent implementations, quality of life, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği A.B.D.
