Bornova şartlarında değişik azot dozlarının bazı yeşil alan buğdaygillerinin özellikleri ile vejetasyon yapılarına etkisi üzerinde araştırmalar
Küçük Resim Yok
Tarih
1996
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Ege Üniversitesi Çevre Düzenleme Birimi yeşil alan bitkileri üretim parsellerinde 1992-1993 yıllarında yürütülen bu araştırma da 0-4-8-12 kg/da'dan oluşan 4 değişik azot dozunun Lolium perenne, Poa pratensis, Festuca rubra, Agrostis tenuis karışımı ile Cynodon dactylon, Cynodon transvaalensis ve Agrostis stolonifera bitkilerinin agronomik ve vejetasyon özelliklerine etkisi incelenmiştir. Tarla denemelerinde farklı gübre dozlarının kontaminasyon sakıncalarını gidermek ve sulamayı kolaylaştırmak amacıyla Split-Plot (Bölünmüş Parseller) deneme deseni kullanılmıştır. Buna göre 4 azot dozu, 4 ana parseli oluşturmuş, her ana parselin 4 alt parseli ise Karışım, Cynodon dactylon, Cynodon transvaalensis ve Agrostis stolonifera'dan oluşmuştur. Sonuçta 4'er kademe içeren 2 faktör kendi aralarında 4x4=16 kombinasyon meydana getirmiştir. Deneme 4 tekerrürlü olarak düzenlendiğinde toplam parsel sayısı 64 olmuştur. Karışım alternatifi ve Agrostis stolonifera parsellere tohum atılarak yetiştirilmiştir. Cynodon dactylon ve Cynodon transvaalensis ise köklü çelikler şeklinde dikilmiştir. Alt parseller 2mx2m=4m², parsel araları 0,5 metre, ana parsel araları ise 1 metre olarak düzenlenmiş ve tüm deneme alanı, yolları dahil 400 m² olmuştur. Elde edilen tüm bulgular Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü bilgisayarlarında TARİST programı kullanılarak varyans analize tabi tutulmuştur. Elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenmiştir. (1)Cynodon dactylon ve Cynodon transvaalensis üniformite açısından en başarılı bitkileri simgelemekte, olan Agrostis stolonifera izlemektedir.Uniformite açısından farklı buğdaygillerden oluşan Karışım alternatifi en olumsuz sonucu vermiştir.Benzer şekilde doku açısından sızak iklim çimleri üstünlüklerini kanıtlamışlardır.Cynodon transvaalensis ince, Cynodon dactylon ise orta bir doku ortaya koymuş , Agrostis stolonifera ile Karışım buğdaygilleri ise kaba dokuya sahip olmuşlardır. (2)Yeşil alan buğdaygillerinde hasat sonrasında eşit büyümeyi simgeleyen düzlük açısından Cynodon dactylon ve Cynodon transvaalensis yine en başta yer almuş , 8 kg/da'lık azot dozları düzlük açısından en iyi etkiyi yapmıştır.Buna karşılık, karışımı oluşturan serin iklim buğdaygilleri 8kg/da'lık ve 12kg/da'lık azot dozlarınında katkısıyla en çekici renk tonuna sahip olmuşlardır. Cynodon dactylon ve Cynodon transvaalensis ise uzun dönemde içerdikleri ölü yaprak kını ve ayalarının olumsuz katkıları nedeniyle, Karışım buğdaygillerine benzer çekicilikte yeşil renk oluşturmuştur. (3)Değişik metodlarda incelenen bitki ile kaplı bulguları Cynodon davtylon ve Cynodon transvaalensis yanında Agrostis stolonifera'nında alanı çok iyi kapladığını göstermiştir. Bu bitkilerden Cynodon dactylon'un hem Stolon hem de Rizom içermesi diğer 2 buğdaygilinde güçlü stolonlara sahip olmasının bunda en büyük etkiyi yaptığı sonucuna varılmıştır. Lolium perenne, Poa pratensis, Festuca rubra ve Agrostis tenuis'ten oluşan Karşım alternatiflerinde ise tüm Karışım üyelerinin Yumak formlu olması nedeniyle yayılıcı etki gösteremedikleri, oluşabilecek boşlukları dolduramadıkları gözlenmiştir. Doğal olarak Karışım parsellerinde bitki ile kaplı alan değerleri açısından olumsuzluklar ortaya çıkmıştır. (4)Bulundukları toprak yüzeyini tümüyle örten ve Akdeniz iklimine çok iyi adapte olan Cynodon dactylon ve Cynodon transvaalensis parsellerinde çok az yabancı bitkiye rastkanırken serin iklim bitkilerinden oluşan Karışım parsellerinde çok daha fazla yabancı bitki görülmüştür. Agrostis stolonifera serin iklim buğdaygili olmasına rağmen Stolonlu yapısı ile orta bir konumda yer almıştır. Çim bitkilerinin büyüme formları ile yabancı bitki oranları arasındaki yakın ilişki bu sonuçla doğrulanmıştır. Rizom-Stolonlu büyüme formuna sahip olan Cynodon dactylon ile Stolonlu yapıya sahip Cynodon transvaalensis ve Agrostis stolonifera araştırmanın koşullarında da bu özelliklerini açıkça ortaya koymuşlardır. Karışım bitkileri de beklenene uygun olarak, yumak büyüme formuna sahip olmuşlardır. (5)Araştırmamızın Akdeniz iklim koşullarında sıcak iklim çim buğdaygilleri olan Cynodon dactylon ve Cynodon transvaalensis yanında Agrostis stolonifera da uzun ve sağlıklı sürgünler oluşturabilmişlerdir. Karşım üyeleri olan serin iklim çim buğdaygilleri ise kurak ve sıcak stresi nedeniyle daha çok generatif saplardan oluşan ve yeşil alana olumlu katkısı olmayan sürgünler oluşturmuşlardır. (6)Yeşil(çim) alanlarda sağlıklı büyümenin ve vejetasyon güçlülüğünün bir simgesi olan yeşil kitle (ot) verimi değerleri, bu ekolojiye en iyi uyum sağlayan Cynodom dactylon ve Cynodom transvaalensis'te en yüksek değerleri ulaşmıştır. Geniş yaprak ayarları ile dikkat çeken Karışım üyesi serin iklim çim bitkileri de çok iyi gübreleme ve sulama koşulunda gübrelemede çok olumlu etkiler yapmaktadır. (7)Kompakt yapıları, sıcağa dayanıklılıklarını sağlayan küçük hücreli, güçlü dokularıyla Cynodon dactylon ve Cynodon transvaalensis hem en yüksek kuru madde oranına hem de kuru madde verimine sahip olmuşlardır. Araştırmada ele alınan gübre dozlarının ise, bu buğdaygillerinin kuru madde oranı ve verim değerlerine anlamlı ve önemli bir etkisi saptanamamıştır. Akdeniz iklim koşullarında çim bitkilerinin başarısını ortaya koymak açısından önem taşıyan kuru madde oranı ve verimi bulguları Cynodon türlerinin üstünlüğünü bir kez daha vurgulanmıştır.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1996
