Dokuma kumaşların gerilme altında kalıcı deformasyonu
Küçük Resim Yok
Tarih
1997
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Deformasyon, sözlük anlamındaki en basit haliyle değişimi olarak tanımlanmaktadır. Tekstil materyallerinde yapılan deformasyon araştırmaları, son kullanım olan giysi halini de kapsayacak şekilde, üretim aşamalarında yer alan lif, iplik, kumaş ve bunların yarı mamul formlarında, uzun zamandır yapılmaktadır. Temel teorilerin geliştirilmesi ile problemlerin tanımlanması ve özellikle bilgisayar teknolojisinin gelişmesi ile karmaşık problemlerin tanımlanması özellikle bilgisayar teknolojisinin gelişmesi ile karmaşık problemlerin çözülmesi hızlandığı için, araştırmalar daha hızlı bir gelişme göstermektedir. Dokuma kumaş, günlük yaşantımızda çeşitli kuvvetlerin etkisi altında kalır. Bu kuvvetler basınç, gerilme, çarpma, v.b. şeklinde olabilir. Dokuma kumaş, bir yere kadar bu kuvvetleri bünyesinde absorbe eder ve kuvvet etkisi kalkınca kumaş geriye dönüp eski halini alabilir. Dokuma kumaşın, viskoelastik özelliklere sahip olması ve krip-relaksasyon özellikleri göstermesi, bazı durumlarda, oluşan deformasyonu yenerek geriye dönüp eski halini almasını önler ve kumaşta kalıcı deformasyon meydana gelir. Giysilerde diz çıkması, dirsek çıkması, cep çıkması, topuk çıkması, kalça(basen) çıkması olarak rastlanan bu durum, dokuma kumaşlarda gerilme altında kalıcı deformasyona birer örnektir. Giysinin görüntüsü bozulduğu ve giysinin günlük kullanımı açısından önem taşıdığı için, bu konu bir kalite faktörü içermektedir ve incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın ilgilendiği deformasyon çeşidi, mamul dokuma kumaşın kullanımı sırasındaki etkileri temsil edecek şekilde, kendi düzlemine dik yönde kuvvete maruz kalan kumaşın, uzaysal deformasyon davranışıdır. Bu davranış, model deneylerle analitik olarak incelenmiştir. Dokuma kumaş ile yüzey teması yapan, eğri bir yüzey olan yarım küre yayılı yük uygulayacak şekilde kumaş düzlemine kumaş düzlemine bastırılmış ve bu etki altında ortaya çıkan gerilmelere karşı kumaşın gösterdiği direnç ve kalıcı deformasyon sonuçları deneysel olarak incelenmiştir. %100 Pamuk, bezayağı ve mamul haldeki tek bir kumaş çeşidi ile farlı deney cihazı parametreleri denenmiştir. Bu parametreler, kalıp şekli, kalıp boyutu, küre boyutu, bastırma hızı, bekletme süresi, tekrarlılık, dinlendirme süresi ve tekerrür olmak üzere dokuz çeşittir. Kalıcı deformasyonu en iyi belirleyen parametreler kombinasyonu, istatistiksel ve grafiksel incelemeler sonucunda belirlenmiştir. Böylece, en uygun test metodunun geliştirilmesi ve standart laboratuvar deneyi haline getirilmesi amaçlanmıştır. Farklı parametrelerin birbirleri ile ilişkileri, regresyon denklemleri ile ortaya konmuş, böylece bir parametrenin diğeri cinsinden ifade edilebilmesi ve hesaplanması güç olan insanın kumaşa uyguladığı kuvvetin belirlenmesi sağlanmıştır. Bu çalışma, değişik deformasyon çeşitlerinde viskoelastik özelliklerin kalıcı deformasyona etkilerinin ve bu etkilerin zamana ve basınca bağlı oluşumlarının ve değişimlerinin incelenmesi, kalıcı deformasyon geometrisinin ve mekaniğinin geliştirerek uygun kullanım performansları sağlayan kumaşın tasarlanmasına veya bir dokuma kumaşın uygun kullanım koşullarının belirlenmesine ışık tutacak pratik bulgular sağlaması açılarından önem taşımaktadır. Anahtar sözcükler: deformasyon, kalıcı deformasyon, kumaş deformasyonu, deformasyon mekaniği, uzaysal kuvvet, basıç, viskoelastikiyet, elastikiyet, kalite, deney metodu.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1997
