Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L) melez varyete (F1) ıslahında kendilenmiş hatların çoklu dizi (Line x tester) analiz yöntemine göre kombinasyon yeteneklerinin saptanması üzerine araştırmalar

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorDemir, İbrahim
dc.contributor.authorTan, Ahmet Şemsettin
dc.date.accessioned2024-08-19T19:36:17Z
dc.date.available2024-08-19T19:36:17Z
dc.date.issued1993
dc.departmentEge Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalıen_US
dc.description.abstractBu araştırmada yağlık ayçiçeğinde ebeveynlerin genetik yapısı ve üstün melezleri belirlemek amacıyla, kombinasyon yeteneği analizi beş sitoplazmik kısır (CMS) ve dört restorer (RfRf) test edici ve bunların 20 melezi üzerinde 1991 yılında birinci ve ikinci ürün koşullarında yapılmıştır. Farklı bitki tipi, olgunluk ve tane verimine sahip 5 sitoplazmik kısır (0043 CMS, 0046 CMS, 0195 CMS, 0583 CMS, 0704 CMS) kendilenmiş hattın ana ve 4 restorer (0708 Rf, 0845 Rf, 0951 Rf, 1097 Rf ) kendilenmiş hattın baba ebeveyn olarak kullanıldığı bu çalışmada, materyalin genel ve özel kombinasyon yeteneği, heterosis ve heterobeltiosis değerleri hakkında bilgi edinmek amacıyla line x tester analizi uygulanmıştır. Kombinasyon gücü çalışması 5x4 line x tester setinde ebeveynler dahil, parsel verimi, 1000 tane ağırlığı, çiçeklerime gün sayısı, fizyolojik olum gün sayısı, bitki boyu, tabla çapı, gövde alt çapı, gövde üst çapı, tane boyu, tane eni, kabuk oranı, protein oranı, yağ oranı, oleik asit oranı, linoleik asit oranı, palmitik asit oran, stearik asit oranı özellikleri üzerinde yürütülmüştür. Varyans analizi üzerinde çalışılan 17 özellik yönünden F1 ve ebeveynler arasında varyasyon bulunduğunu ortaya koymuştur. Kombinasyon gücü analizi üzerinde çalışılan karekterlerin kontrolünde eklemeli ve eklemeli olmayan gen etkilerinin de önemli rol oynadığını ortaya koymuştur.- 168 - Ana üründe parsel verimi, bitki boyu, tabla çapı, tane boyu, kabuk oranı, stearik asit oranı, palmitik asit oranı, gövde alt çapı ve gövde üst çapı için eklemeli; 1000 tane ağırlığı, çiçeklerime gün sayısı, fizyolojik olum gün sayısı, tane eni, yağ oranı, protein oranı, oleik asit oranı ve linoleik asit oranı için de eklemeli olmayan gen etkilerinin; ikinci üründe bitki boyu, tabla çapı, tane boyu, 1000 tane ağırlığı, yağ oranı, stearik asit oranı, palmitik asit oranı, gövde üst çapı için eklemeli; parsel verimi, kabuk oranı, çiçeklerime gün sayısı, fizyolojik olum gün sayısı, protein oranı, oleik asit oranı, linoleik asit oranı, tane eni ve gövde alt çapı, için de eklemeli olmayan gen etkilerinin söz konusu olduğu genel ve özel kombinasyon gücü varyansları, eklemeli ve dominant varyans komponentleri ve bunların oransal ilişkileri ile ortaya konmuştur. Birinci ve ikinici ürün koşullarında genel kombinasyon gücü etkileri ve ebeveynlerin ortalama değerleri dikkate alındığında, 0043 CMS, 0046 CMS, 0195 CMS, 0583 CMS, 0704 CMS, 0708 Rf, 0845 Rf, 0951 Rf ve 1097 Rf kendilenmiş hatları GKG değerleri çeşitli özellikler bakımından yüksek ve istatistik olarak önemli bulunmuş olup; bu ebeveynler ayçiçeği ıslah çalışmalarında üstün hibritlerin ve genot iplerin geliştirilmesinde kullanılabilirler. Bu çalışmada ayrıca, çeşitli özellikler bakımından bazı hibritler, ortalama değerleri, ÖKG, heterosis (%), heterobeltiosis (%) değerleri dikkate alınarak üstün melez169 - kombinasyonları olarak belirlenmişlerdir. Melezlerde en yüksek oranda heterosis %142.64 olarak parsel veriminde (21 nolu melez), en düşük oranda heterosis ise %-22.02 olarak palmitik asit oranında (25 nolu melez) belirlenmiştir. Heterobeltiosis bakımından en yüksek değereparsel veriminde %79.44 (21 nolu melez), en düşük ora %-36.68 olarak 1000-tane ağırlığında (18 nolu melez) belirlenmiştir. Üzerinde çalışılan özelliklere ait dar anlamda (h2) kalıtım derecesi en yüksek oranda tane boyunda (0.810), en düşük olarak ise 1000 tane ağırlığında (0.059) olarak hesaplanmıştıren_US
dc.description.abstractIn this research, combining ability analysis in oilseed sunflower was carried for the lines (5), testers (4), and their hybrids (20) to investigate the genetically structure of parents and superior hybrids during first and second crop production seasons in 1991. A line tester analysis involving five cytoplasmic male sterile (0043 CMS, 0046 CMS, 0195 CMS, 0583 CMS, 0704 CMS) inbreed lines as females and four restorer (0708 Rf, 0845 Rf, 0951 Rf, 1097 Rf ) inbreed lines as males of different plant types, maturity, and seed yield was done to obtain information on the extent of general and specific combining ability, heterosis, and heterobeltiosis. Combining ability studies were undertaken in two environments with set of 5 x 4 line x tester including parents for the characters: seed yield, 1000-seed weight, days to flowering, days to physiological maturity, plant height, head diameter, stem diameter, oil content, fatty acid content (oleic, linoleic, palmitic, and stearic), protein content, seed length, seed width, and hull percentage. There were significant variations present among the parents and their hybrids for all traits studied. Analysis of variance indicated the existence of significant variation among Fj s and their parents for all 17 characters. Combining ability analysis showed both additive and non-additive types of gene action played significant role in controlling the expression of all- 172 - crosses among 0583 CMS x 1097 Rf. The highest heterobeltiosis (%) was found as 79.44% for seed yield in the crosses among 0195 CMS x 1097 Rf and the lowest was found as -26.78% for palmitic acid content in the crosses among 0046 CMS x 0708 Rf. In this study narrow sense heritability estimates ranged from 0.810 to 0.059 for seed length and 1000-seed weight respectively.- 172 - crosses among 0583 CMS x 1097 Rf. The highest heterobeltiosis (%) was found as 79.44% for seed yield in the crosses among 0195 CMS x 1097 Rf and the lowest was found as -26.78% for palmitic acid content in the crosses among 0046 CMS x 0708 Rf. In this study narrow sense heritability estimates ranged from 0.810 to 0.059 for seed length and 1000-seed weight respectively.en_US
dc.identifier.endpage204en_US
dc.identifier.startpage1en_US
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=zD1B0cW7zVr3VcnZjitVXhQ4J1zadYobmlf8bYnuCocjDSi8rN9gK7NuDG1vs27u
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11454/84510
dc.identifier.yoktezid28048en_US
dc.language.isotren_US
dc.publisherEge Üniversitesien_US
dc.relation.publicationcategoryTezen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectZiraaten_US
dc.subjectAgricultureen_US
dc.subjectAyçiçeğien_US
dc.subjectSunfloweren_US
dc.subjectBitki ıslahıen_US
dc.subjectPlant breedingen_US
dc.subjectGenetik parametreleren_US
dc.subjectGenetic parametersen_US
dc.subjectKombinasyon yeteneğien_US
dc.subjectCombination abilityen_US
dc.subjectTarla bitkilerien_US
dc.subjectField cropsen_US
dc.titleAyçiçeğinde (Helianthus annuus L) melez varyete (F1) ıslahında kendilenmiş hatların çoklu dizi (Line x tester) analiz yöntemine göre kombinasyon yeteneklerinin saptanması üzerine araştırmalaren_US
dc.typeDoctoral Thesisen_US

Dosyalar

Koleksiyon

Fen Bilimleri Enstitüsü Tez Koleksiyonu