Oral mukozada görülen mantar enfeksiyonlarının lokal tedavisi için yeni biyoadezif dozaj şekillerinin geliştirilmesi ve in vitro/in vivo olarak değerlendirilmesi

Oral mukozada görülen mantar enfeksiyonları ya da diğer adıyla oral kandidiyasis, oral boşluklarda sıklıkla gözlenen ve ciddi komplikasyonlara sebep olabilen fırsatçı, mikotik bir enfeksiyondur ve her yaşta akut veya kronik olarak kendini göstermektedir. Son yıllarda kanser tedavisinin, yetersiz beslenmenin, geniş spektrumlu antibiyotik ve steroid kullanımının artması oral kandidiyazis olgularında artışa neden olmuştur. Oral kandidiyazisin en yaygın patojeni Candida türleridir. Konvansiyonel tedavide antifungal etkin maddelere bağlı olarak ortaya çıkan yan etkilerin çoğunlukla doza bağlı olması daha düşük dozla tedavinin gerçekleştirilebileceği lokal olarak uygulanabilecek ilaç şekillerine olan ihtiyacın artmasına sebep olmuştur. Çalışma kapsamında kullanılan flukonazolün oral kandidiyazis tedavisi için, Türkiye İlaç Piyasasında bukkal mukozaya lokal olarak uygulanabilecek bir preparatı bulunmamaktadır. Bu amaçla çalışmada biyoadezif nanopartikül, nanopartikül içeren in situ jel ve oral strip formülasyonları geliştirilmiştir. Hazırlanan tüm formülasyonların karakterizasyon çalışmaları yapılmıştır. Karakterizasyon çalışmaları sonucunda uygun olduğu düşünülen formülasyonların hücre kültürü çalışmalarıyla sitotoksisiteleri ve mikrobiyolojik çalışmalarla ise in vitro antifungal etkinlik çalışmaları saptanmıştır. Bu çalışmalar sonucunda en etkin formülasyonun N19 kodlu biyoadezif nanopartikül formülasyonu olduğu görülmüş ve in vivo antifungal çalışmalar gerçekleştirilmiştir. In vivo çalışmalarda, Candida albicans ile enfekte edilen tavşanlara, oral mukozada mantar oluşumundan sonra N19 kodlu formülasyon uygulanmış ve oral mukozadan alınan sürüntü örnekleriyle uygulanan tedavinin etkinliği izlenmiştir. In vivo çalışmalar oral mukozanın histolojik açıdan değerlendirilmesi ile sonlandırılmıştır. Sonuç olarak; bu tez çalışmasında, oral kandidiyazis tedavisi için sistemik uygulamaya alternatif olabilecek lokal flukonazol yüklü formülasyonlar geliştirilmiş, hasta uyuncu açısından uygulama sıklığı azaltılmış ve bu formülasyonların etkinliği in vitro, ex vivo ve in vivo koşullarda ispatlanmıştır.