Mikro sulama sistemlerini oluşturan elemanların teknik özeliklerinin ve bu sistemlerdeki sürtünme kayıplarının belirlenmesi üzerine bir araştırma
Küçük Resim Yok
Tarih
1997
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu araştırma, yerli yapım ve ülkemize ithal edilen yabancı yapım mikro sulama elemanlarının değişik işletme koşullarındaki teknik özelliklerinin, yapım farklılığı değerlerinin, mini yağmurlama ve mikro jet sulama başlıklarında eş su dağılım değerlerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca mikro sulama elemanlarının yer aldığı laterallerdeki sürtünme kayıplarının belirlenmesi ve bu elemanlarla eş bir su dağılımını sağlayacak en uygun lateral uzunluklarının ortaya konması da amaçlanmıştır. Çalışmada, ülkemizde yaygın olarak kullanılmakta olan farklı yapım özelliklerine sahip, on adet damlatıcı ile on beş adet mini yağmurlama başlığı, iki adet mikro jet sulama başlığı olmak üzere on yedi adet başlık ele alınmıştır. Denemeye alınan sulama elemanlarının teknik özelliklerini ve bu elemanların yer aldığı laterallerde meydana gelen sürtünme kayıplarını belirleyebilmek amacıyla deneme laboratuvarında oluşturulan çeşitli deneme düzenlerinden yararlanılmıştır. Çalışmada ele alınan damlatıcıların aynı tipten 30 adetinin debileri,0.5, 1.0, 1.5, 2.0, 2.5, 3.0 bar olmak üzere altı farklı çalışma basıncında, mini yağmurlama ve mikro jet sulama başlıklarının debileri ile su dağılım değerleri ise 1.5, 2.0, 2.5, ve 3.0 bar olmak üzere dört farklı çalışma basıncında, mini yağmurlama ve mikro jet sulama basıncında ölçülmüştür. Damlatıcıların yer aldığı laterallerde ve mini yağmurlama ile mikro jet sulama başlıklarının belirli aralıklarla yerleştirilerek kullanıldığı laterallerde meydana gelen sürtünme kayıp yükseklikleri, değişik akış hızlarında piyozometre tüpleri yardımıyla ölçülmüştür. Çeşitli çalışma koşullarında laboratuarda yapılan denemeler sonucunda bulunan değerler yardımıyla, damlatıcıların, basınç-debi ilişkileri ile bu ilişkilere ait eşitlikler ve yapım farklılığı özellikleri belirlenmiştir. Mikro sulama başlıklarının, basınç-debi ilişkileri ile bu ilişkilere ait eşitlikler ve ıslatma çapları saptanmıştır. Ayrıca sulama başlıklarının tekil ve farklı tertip aralıklarındaki çalışma durumlarında Christiansen eş dağılım katsayısı (Cu), eş su dağılımı (DU) ve su dağılım karakteristiği (DC) değerleri QBASIC) programlama dilinde hazırlanan bir program yardımıyla belirlenmiştir. Ayrıca denemeye alınan sulama elemanlarının yer aldığı her bir lateral için Darcy-Weisbach sürtünme faktörü değerleri ile Reynolds sayıları arasındaki ilişkilere ait eşitlikler belirlenmiştir. Belirlenen bu eşitlikler, Darcy-Weisbach sürtünme kaybı eşitliğinde yerine konularak, her bir lateral için genel sürtünme kayıp eşitlikleri ve ardı sıra gelen damlatıcı ve başlık aralıklarında debiye bağlı sürtünme kayıp eşitlikleri ortaya koyulmuştur. Çalışmada ele alınan sulama elemanlarının denemelerle belirlenmiş olan, basınç-debi ilişkilerine ait eşitlikleri ile bu elemanların yer aldığı laterallerdeki sürtünme kayıp eşitlikleri kullanılarak, farklı çalışma basınçları ve eğim dereceleri için eş su dağılımı sağlayacak optimum lateral uzunlukları, QBASIC programlama dilinde hazırlanan bir program yardımıyla hesaplanmıştır. Program çıktılarından yararlanarak, ülkemizde yaygın olarak kullanılan damla sulama laterallerinin farklı çalışma basınçları ve eğim dereceleri için eş su dağılımını sağlayacak (Cu{601} 97,5veya qdeğişim {600}0,10 ve Cu{601} 95,0 veya qdeğişim{600} 0,20) optimum lateral uzunlukları çizelgeler halinde verilmiştir. Benzer şekilde mini yağmurlama ve mikro jet sulama başlıklarının değişik aralıklarla yerleştirildiği 16,0 ve 25,0 mm dış çaplı laterallerde farklı çalışma basınçları ve eğim dereceleri için, uygulamada pratik kullanımlar açısından kolaylık sağlaması nedeniyle eş su dağılımını sağlayacak (Cu{601} 97, 5veya qdeğişim {600}0,10) optimum lateral uzunluklarındaki başlık sayıları çizelgeler halinde verilmiştir. Hazırlanan bu çizelgelerin çalışmada ele alınan mikro sulama elemanları kullanılarak söz konusu koşullar için yapılacak projelendirmelerde büyük kolaylık sağlayacağı söylenebilir. Anahtar kelimeler: Mikro sulama, damla sulama, damlatıcı, mini yağmurlama, mikro jet, eş su dağılımı, eş dağılım, sürtünme kaybı
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1997
