Akut lösemi hastalarının Roy Adaptasyon Modeli ve Mishel Belirsizlik Teorisine göre yaşam deneyimlerinin incelenmesi: Karma model

Küçük Resim Yok

Tarih

2024

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/closedAccess

Özet

Amaç: Akut lösemi hastalarının, Roy Adaptasyon Modeli ve Mishel Belirsizlik Kuramı rehberliğinde hastalıkta belirsizlik ve uyum düzeylerinin belirlenmesi ile yaşam deneyimlerinin incelenmesidir. Yöntem: Çalışma karma yöntem araştırma olarak Mart 2021-Ocak 2023 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ve Medical Park (Medikal Point) Hastanesi Hematoloji ve Kök Hücre Kliniği'nde yürütülmüştür. Araştırmanın nicel bölümünde örneklem büyüklüğünün hesaplanmasında "G. Power-3.1.9.2" istatistik programı kullanılmış olup 96 hasta ile, nicel bölümde ise 15 akut lösemi hastası ile çalışma yürütülmüştür. Nicel bölüm verileri Hasta Tanılama Formu, Baş Etme ve Uyum Süreci Ölçeği, Mishel Hastalıkta Belirsizlik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Nitel bölüm verileri Hasta Tanılama Formu ve Yarı Yapılandırılmış Soru Formu eşliğinde toplanmıştır. Nicel bölüm verileri SPSS 25, nitel bölüm verileri ise Maxqda veri analiz programları kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın deseninin belirlenmesinde karma yöntem araştırma desenlerinden birleştirme deseni kullanılmıştır Bulgular: Çalışmanın nicel verilerinde lösemi hastalarında hastalıkta belirsizlik ortalaması 16,22±3,39 ve baş etme ve uyum ortalaması ise 117,17±10,62 olarak hesaplanmıştır. Hastaların belirsizlik düzeyi arttıkça uyumun azaldığı ve belirsizlik düzeyinde meydana gelen bir puanlık bir artışın baş etme ve uyum düzeyine -1,384 birimlik bir azalma sağladığı belirlenmiştir (beta=-1,384). Çalışmanın nitel verileri 5 kategoride ele alınarak kodlanmıştır: fizyolojik alan-belirsizliğin geçmişi, benlik kavramı-belirsizliğin değerlendirilmesi, benlik kavramı-belirsizlikle baş etme, rol fonksiyon-belirsizliğin geçmişi, karşılıklı bağlılık-belirsizliğin geçmişi. Sonuç: Akut lösemi ani başlangıç gösteren duygusal açıdan zorlayıcı, bilgi yükü ağır ve önemli kararlar almak için çok az zamanın olduğu bir durum oluşturmaktadır. Akut lösemi hastalarının belirsizlik düzeyinin yüksek, hastalığa uyum ve başetme düzeylerinin ise yetersiz olduğu görülmüş olup, hastalıkta belirsizlik arttıkça uyum azalmaktadır. Hastaların belirsizlik kaynakları ve başetme durumları nitel verilerle açıklanmıştır.
Objective: It is the examination of the life experiences of acute leukemia patients by determining the levels of uncertainty and adaptation in the disease, guided by the Roy Adaptation Model and Mishel Uncertainty Theory. Method: The study was conducted as a mixed method research between March 2021 and March 2022 at Dokuz Eylül University Faculty of Medicine Hospital and Medical Park (Medical Point) Hospital Hematology and Stem Cell Clinic. In the quantitative part of the research, “G. Power-3.1.9.2” statistical program was used and the study was conducted with 96 patients and in the quantitative section with 15 acute leukemia patients. Quantitative department data were collected using the Patient Diagnostic Form, Coping and Adaptation Process Scale, and Mishel Uncertainty in Illness Scale. Qualitative department data were collected with the Patient Diagnosis Form and Semi-Structured Questionnaire. Quantitative section data were evaluated using SPSS 25, and qualitative section data were evaluated using Maxqda data analysis programs. Combination design, one of the mixed method research designs, was used to determine the design of the research. Results: In the quantitative data of the study, the mean of disease uncertainty in leukemia patients was calculated as 16.22±3.39, and the mean of coping and adaptation was calculated as 117.17±10.62. It was determined that as the level of uncertainty of the patients increased, adaptation decreased and that a one-point increase in the level of uncertainty resulted in a decrease of -1.384 units in the level of coping and adaptation (beta = -1.384). The qualitative data of the study were coded in 5 categories: physiological domain-history of uncertainty, self-concept-evaluation of uncertainty, self-concept-coping with uncertainty, role function-history of uncertainty, interdependence-history of uncertainty. Conclusion: Acute leukemia presents as a sudden onset, emotionally challenging, information-heavy condition with little time to make important decisions. It has been observed that the uncertainty level of acute leukemia patients is high and their adaptation and coping levels to the disease are inadequate, and as the level of uncertainty in the disease increases, adaptation decreases. Sources of uncertainty and coping situations in the disease are explained with qualitative data.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Lösemi, belirsizlik, uyum, baş etme, hemşirelik., Leukemia, uncertainty, adaptation, cope with, nursing.

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye