İbni Haldun'un felsefe kavrayışı:
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2016
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İbni Haldun'un bilimler sınıflaması yaparken felasifenin yaptığı felsefi bilimler sınıflamasına sadık kalmadığı, filozofların 'pratik bilimler' dediği siyaset ve ahlak felsefesini felsefi bilimler sınıfında saymadığı görülmektedir. Felasife, aristotelesçi bilim sınıflamasının mantığına uygun olarak teorik bilimleri zorunlu şeylerin gerçek doğasını araştırmayı amaçlayan bilimler olarak; pratik bilimleri ise her zaman bir olumsallık içeren, iradi seçmeye dayanan insani eylem alanıyla ilgili bilimler olarak tanımlar. Böylece felasife pratik bilimlerden hareketle, hakikate uygun olarak ideal bir toplumsal-siyasal düzenin ve ahlaksal hayatın 'insani bilgelikle' tesis edilebileceğini iddia eder. İbni Haldun filozofların pratik felsefeyi böyle tanımladıklarının farkındandır. Mukaddime'nin Altıncı Kitap'ının 'Felsefenin Reddi' kısmında ele aldığı ve eleştirdiği şey aslında filozofların rasyonel metafiziğe dayanan siyaset ve ahlak felsefeleridir; Öyle anlaşılmaktadır ki İbni Haldun'un felsefi bilimler sınıfına pratik bilimleri koymamasının nedeni, pratik bilimlerin, özellikle de siyasal felsefenin, olumsallıklar alanı olarak gördüğü ve üzerinde metafizik tasavvurlara göre tasarrufta bulunacağını öngördüğü toplumsal-siyasal örgütlenmenin, aslında 'iyi tasavvuru'na dayanan iradi müdahalelerin sonuç alamayacağı bir zorunluluklar alanı olduğunu düşünmüş olmasıdır. Ona göre toplumsal-siyasal örgütlenmenin, yani umranın konusuna upuygun olan felsefi bilim, tarih ve umran bilimi veya umran biliminin metodolojik kılavuzluğuyla desteklenmiş tarih bilimidir. Böylece o felsefeyi 'bilim'e indirgemekte onu her türlü değer alanının dışında tutarak, insan açısından felsefenin en yaratıcı ve/veya dönüştürücü olma potansiyeli olan boyutunu, yani pratik felsefeyi iptal etmekte ve bunun sonucu olarak ahlaki-siyasal meselelerde 'insani bilgelik' alanını daraltmaktadır.;Akli-nakli bilimler, teorik bilimler, pratik bilimler, tasavvuf, umran bilimi, tarih bilimi.;Rational sciences-transmitted sciences, theoretical sciences, practical sciences, tasawwuf, science of umran, science of history.
Açıklama
Araştırma projesi -- Ege Üniversitesi, 2016
