Yaşlılarda Diyabetin Yükü Ölçeği”nin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2007
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırma yaşlı diyabetli bireylerin diyabet hastalığından kaynaklanan yüklerini belirlemek için Araki A ve Ito H tarafından 2003 yılında geliştirilen “Elderly Diabetes Burden Scale- Yaşlılarda Diyabetin Yükü Ölçeği”nin Türk toplumu için geçerlik ve güvenirliğini incelemek amacı ile metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini diyabet tanısı almış 230 yaşlı diyabetli birey oluşturmuştur (n:230). “Araki A ve Ito H tarafından geliştirilen “Yaşlılarda Diyabetin Yükü Ölçeği” 23 maddelik bir ölçektir. Ölçek Türk toplumuna uyarlama aşamasında yapılan çalışmalarla 22 maddeye dönüştürülmüştür. Ölçeğin toplam puan ortalaması ve standart sapması 41.19 ± 16.85 olarak saptanmıştır. Ölçeğin “dil eşdeğerliğinin/uyarlamasının sağlanması için Türkçe’ye çevirisi, geri çevirisi ve ön uygulaması yapılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını test etmek için Cronbach Alpha katsayısı belirlenmiştir. Ölçeğin tümü için elde edilen Cronbach alpha değeri 0.92, “Semptom Yükü” için 0.55, “Sosyal Yük” için 0.87, “Diyet Kısıtlamasından Kaynaklanan Yük” için 0.95, “Diyabet Hakkındaki Endişeden Kaynaklanan Yük” için 0.94, “Tedavi Memnuniyetsizliğine İlişkin Yük” için 0.82, “Oral Antidiyabetik veya İnsülinden Kaynaklanan Yük” için ise 0.87’dir. Yapılan “madde analizi” sonucunda ölçekteki maddelerin madde toplam korelasyon katsayısı 0.42-0.78 arasında saptanmış ve hiçbir madde ölçekten çıkarılmamıştır. Ölçeğin yarı test güvenirlik sonuçlarına göre; ölçeğin iki yarısı arasındaki korelasyon değeri 0.7123, birinci yarının Cronbach Alpha katsayısı 0.8203, ikinci yarının ise 0.9101, Spearman-Brown katsayısı 0.8320, Guttman Split- Half katsayısı 0.8318 olarak olarak yüksek düzeyde güvenilir bulunmuştur. Ölçeğin kapsam geçerliğinin sınanması sırasında 11 uzmandan görüş alınmış, öneriler doğrultusunda değişiklikler yapılmıştır. Ölçeğe uygulanan “faktör analizi” sonucunda ölçeğin toplam varyansın %74.8’ini açıklayan 6 faktör elde edilmiştir. Elde edilen altı faktör orijinal ölçeğin faktör yapısı ile uyumlu bulunmuş, ölçek maddeleri orijinal ölçekteki gibi benzer alt gruplar altında toplanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini test etmek amacı ile hipotez sınama yöntemi kullanılmıştır. Bunun için “Yaşlılarda Diyabetin Yükü Ölçeği” puanları ile teorik olarak aralarında ilişkili olduğu belirtilen “Geriatrik Depresyon Ölçeği” puanları arasındaki ilişki incelenmiştir. Ölçeğin tüm faktörleri ile “Geriatrik Depresyon Ölçeği” puanları ileri düzeyde anlamlı ve pozitif yönde bir ilişkili bulunmuştur. Ölçeğin yapı geçerliğine ilişkin yaş, cinsiyet, eğitim durumu, hastalığın süresi ve tedavi şekli gibi “bilinen gruplar” karşılaştırması analizi sonuçları, literatür ile paralel sonuçlar gösterip, ölçeğin yapı geçerliğine kanıt oluşturmuştur. Sonuç olarak; “Elderly Diabetes Burden Scale-Yaşlılarda Diyabetin Yükü Ölçeği”nin Türk toplumu için oldukça yeterli güvenirlik ve geçerlik göstergelerine sahip bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır. Bu sonuca göre ölçeğin yaşlı diyabetli bireylerin yükünün ölçülmesinde dolayısı ile yükün hafifletilmesi için gerekli tedavi ve bakımın planlanması ve düzenlenmesinde kullanılması önerilmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yaşlı, diabetes mellitus, hastalık yükü, geçerlik, güvenirlik., Elderly, diabetes mellitus, disease burden, validity, reliability., İç Hastalıkları Hemşireliği A.B.D.
