Menemen Ovası koşullarında II. ürün olarak yetiştirilen mısır bitkisinin değişik gelişim aşamalarında uygulanan sulamaların verime etkisi üzerine bir araştırma
| dc.contributor.author | Ul, Mehmet Ali | |
| dc.contributor.author | Yaşar, Sait | |
| dc.date.accessioned | 2024-08-21T18:47:04Z | |
| dc.date.available | 2024-08-21T18:47:04Z | |
| dc.date.issued | 1990 | en_US |
| dc.department | Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü | en_US |
| dc.description | Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1990 | en_US |
| dc.description.abstract | Günümüzde tarımsal amaçlı su kaynaklarının giderek azalmasına ve sulama maliyetlerindeki artışa bağlı olarak, normal sulama yerine kısıtlı sulama programlarının uygulanma olanakları üzerinde çok çeşitli araştırmalar yapılmaktadır. Bu araştırmalardaki ortak amaç, herhangi bir alan ve bitki için sulama suyundaki kısıtlamaya karşılık verimde meydana gelecek değişikliklerin önceden bilinmesidir. Menemen Ovası koşullarında yetiştirilen ikinci ürün mısırın su-verim ilişkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışma, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesine ait Araştırma, Uygulama ve Üretim Çiftliği toprakları üzerinde yürütülmüştür. Araştırma alanı topraklarının fiziksel analizinden elde edilen sonuçlara göre, bünye sınıfı üst toprak katmanında tınlı, alt toprak katmanında ise milli-tın olarak bulunmuştur. Hacim ağırlık değerleri, katmanların bünye sınıflarına bağlı olarak 1.29-1.44 gr/cm3 arasında değişmiştir. Kullanılabilir rutubet kapasitesi ise mil fraksiyonunun fazla olması nedeni ile oldukça yüksek çıkmıştır.Araştırmada G-4507 melez mısır çeşidi kullanılmıştır. Su ile verim arasındaki ilişkiler, topraktaki rutubet açığına karşı duyarlı bitki gelişim aşamaları dikkate alınmak suretiyle, gerek sulama sayısında ve zamanında, gerekse de ıslatılan toprak katmanı derinliğinde kısıtlama yapılarak iki farklı deneme şeklinde araştırılmıştır. Söz konusu denemeler 8'er konudan oluşan 3 yinelemeli, tesadüf blokları deneme desenine göre düzenlenmiştir. Her iki deneme için de kök bölgesi toprağını tarla kapasitesine getirmek amacıyla ekimden önce sulama suyu uygulanmıştır. Deneme I'de ele alınan sulama konuları şöyledir: K1: Ekim öncesi sulamadan sonra bir daha sulanmamıştır. K2: Sadece vejetatif gelişim aşaması başlangıcında olmak üzere 1 kez sulama. K3: Sadece çiçekleme aşaması başlangıcında 1 kez sulama. K4: Sadece dane bağlama aşaması başlangıcında 1 kez sulama. K5: Vejetatif ve çiçekleme aşamaları başlangıcında olmak üzere toplam 2 kez sulama. K6: Vejetatif ve dane bağlama aşamaları başlangıcında olmak üzere toplam 2 kez sulama. K7: Çiçekleme ve dane bağlama aşamaları başlangıcında olmak üzere toplam 2 kez sulama. K8: Vejetatif, çiçekleme ve dane bağlama gelişim aşamaları başlangıcında olmak üzere toplam 3 kez sulama. Deneme II'de ise, gelişme süresi boyunca 3 kez (K1,K3,K5,K7) ve 5 kez (K2,K4,K6,K8) olmak üzere 2 farklı sulama sayısı ve 0-40 cm. (K1,K2), 0-60 cm. (K3,K4), 0-90 cm. (K5,K6) ve 0-120 cm. (K7,K8) olmak üzere 4 farklı ıslatma derinliği ele alınmıştır. Sulamalar, ı.grupta (3 sulama) vejetatif, çiçekleme ve dane bağlama gelişim aşamaları başlangıcında, II.grupta ise (5 sulama) vejetatif, çiçekleme öncesi, çiçekleme, çiçekleme sonrası ve dane bağlama gelişim aşamalarında olacak şekilde planlanmıştır.Değişik sulama uygulamalarını mısırın su tüketimi, dane verimi ve diğer özellikleri üzerindeki etkilerine ilişkin elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir: 1.Deneme I konularından elde edilen bazı değerlendirme kriterleri tablo 1 deki gibi gösterilmiştir. 2.Konulara göre uygulanan sulama suyu miktarı, sulama sayısındaki artışa bağlı olarak artmıştır. Aynı sayıda sulanan konulara uygulanan sulama suyu miktarı arasında da farklılık bulunması nedeniyle, bu yönden, sulama zamanında oldukça önemli olduğu sonucuna varılmıştır. 3.Sulama sayısı ve zamanındaki değişiklik mevsimlik bitki su tüketimini de önemli miktarda etkilemiştir. Ancak gelişme dönemi boyunca 2 kez sulanan konuların (K5,K6 ve K7) mevsimlik bitki su tüketimleri birbirlerine oldukça yakın çıkmıştır. 4.En yüksek verim K8 (3 sulama), en düşük verim ise K1 (susuz) konularından elde edilmiştir. Sulama sayısındaki azalmaya bağlı olarak verimde de düşüşler gözlenmiştir. Sulama sayıları aynı olmasına karşın K2,K3,K4 ve K5,K6,K7 konularından elde edilen verimler arasında farklılıklar olması nedeniyle, verim üzerine sulama zamanının da oldukça etkili olduğu sonucuna yapılmıştır.5.Değişik sulama uygulamalarından elde edilen sonuçlara göre, bitki su tüketimi ile verim arasında yüksek düzeyde doğrusal bir ilişki bulunmuştur. Bu yönden yapılan regresyon analizi sonucu, su tüketimi ile verim arasındaki ilişki; Y = 1.46 x X - 150 eşitliği ile tanımlanmış, korelasyon katsayısı ise; r = 0.861 olarak bulunmuştur. 6.Su kullanım randımanının en yüksek K5 konusundan elde edilmesi nedeniyle, su kaynağının kısıtlı olduğu koşullarda, ikinci ürün mısırın vejetatif ve çiçekleme aşamalarında olmak üzere 2 kez sulanmasının, birim sudan en fazla yararlanma yönünden optimum uygulama olduğu sonucuna varılmıştır. Bu şekilde normal sulama programına göre uygulanan su miktarında %39 oranında tasarruf yapılması, arttırılan su ile aynı koşullarda 0.63 da.'lık bir alanın daha sulamaya açılarak 135 kg/da. verim artışı sağlanması da olasıdır. Gelişme süresi boyunca 1 kez sulama olanağı bulunduğu koşullarda ise, söz konusu sulamanın, çiçekleme aşaması başlangıcında yapılması gerektiği belirlenmiştir. 7.En düşük verim azalma oranı K3 konusunda bulunmuştur. Gelişme süresi boyunca 2 kez sulanmasına karşın verim azalma oranı K6 konusunda oldukça yüksek çıkmıştır. 8.Gelişme süresi boyunca topraktaki rutubet açığının sadece 1 gelişim aşamasında yaşandığı sulama uygulamalarında (K5,K6 ve K7), bitki duyarlılık faktörü, en düşük K5, en yüksek ise K6 konularında bulunmuştur. Buna göre topraktaki rutubet açığına karşı en duyarlı aşamanın çiçekleme olduğu, bunu sırasıyla vejetatif ve dane bağlama aşamalarının izlediği sonucuna varılmıştır. 9.Gerek verim azalma oranı, gerekse de bitki duyarlılık faktörü değerleri, su kullanım randımanı değerlendirmesinden elde edilen sonuçları destekler nitelikte bulunmuştur. 10.Deneme II konularından elde edilen bazı değerlendirme kriterleri tablo 2 deki gibi gösterilmiştir. 11.Deneme II'de ele alınan değişik sulama uygulama sonuçlarına göre, sulama sayısı ve ıslatma derinliğindeki artışa bağlı olarak uygulanan toplam sulama suyunda ve mevsimlik bitki su tüketiminde artış meydana gelmiştir. Ancak, sulama sayısının 3 olduğu durumda K5 ve K7,5 olduğu durumda ise K4,K6 ve K8 konularından elde edilen mevsimlik bitki su tüketiminin birbirine olan etkisinin sulama sayısına baplı olarak değiştiği şeklinde yorumlanmıştır. 12.Deneme II konularından elde edilen verim sonuçlarına göre, en düşük verim K1, en yüksek verim ise K8 konularından sağlanmıştır. Gerek sulama sayıları gerekse de ıslatma derinlikleri farklı olmasına karşın K4,K5,K6,K7 ve K8 sulama konularından elde edilen verimler birbirine oldukça yakın çıkmıştır. 13.Değişik sulama uygulamalarından elde edilen sonuçlara göre, bitki su tüketimi ile verim arasında oldukça yüksek doğrusal bir ilişki bulunmuştur. | en_US |
| dc.identifier.endpage | 109 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11454/97784 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Ege Üniversitesi | en_US |
| dc.relation.bap | 88 ZRF 013 | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Araştırma Projesi | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/closedAccess | en_US |
| dc.snmz | 20240821 | en_US |
| dc.title | Menemen Ovası koşullarında II. ürün olarak yetiştirilen mısır bitkisinin değişik gelişim aşamalarında uygulanan sulamaların verime etkisi üzerine bir araştırma | en_US |
| dc.type | Project | en_US |
