Kemik iliği nakli yapılmış yaşayan çocuklarda solunum ve dolaşım komplikasyonlarının erken ve geç dönem değerlendirilmesi
Yükleniyor...
Tarih
2014
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Hematopoietik kök hücre nakli (HKT), hastanın kendisinden ya da başka bir kişiden hastaya hematopoietik kök hücrelerin verilmesiyle kemik iliğinin yeniden yapılandırılmasıdır. HKT ile birlikte sağ kalım oranlarında artışlar sağlanmış olmakla birlikte erken dönemde hayat kalitesini bozabilecek sistemik komplikasyonlar gelişebilmektedir. Etkilenen sistemler içinde solunum ve dolaşım sistemi mortalite açısından büyük önem taşır. HKT aşamasında dolaşım ve solunum sistemindeki olumsuz yönde etkilenmeler; verilen kemoterapi, radyoterapi başta olmak üzere hastanın yaşı, nakil öncesi sağlık durumu, primer hastalığın tanısı, tanı anında solunum ya da dolaşım sistemi tutuluşu, hastanın nakil öncesi aldığı kemoterapi ya da radyoterapi gibi nedenlere bağlıdır. Erken dönemde etkilenmeler hastanın yaşam kalitesini, yaşam süresini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle hastalar nakil aşamasında ve nakil sonrası dönemde yakından izlenmeli ve beklenen komplikasyonlara yönelik erken sağaltım yaklaşımları planlanmalı, bireylerin kaliteli bir yaşam elde etmeleri için uğraşlar izleyen ekiplerin sorumluluğunda yürütülmelidir. Bu çalışmada hematopoietik kök hücre nakilli çocuklarda oluşabilecek erken dönem solunum ve dolaşım komplikasyonlarını belirlemek için Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Kemik İliği Transplantasyon Ünitesinde kök hücre nakli gerçekleştirilecek olan 5 yaş üzerindeki 40 olgunun nakil sonrası bir yıllık dönemde anamnez, fizik bakı, spirometri ile solunum fonksiyonları ve ekokardiyografi ile dolaşım fonksiyonları değerlendirildi. Nakil sonrası izlemde ilk bir yılda görülebilen dolaşım sistemine ait kardiyak komplikasyonların belirlenmesi, bu olgularda ilk bir yılda görülebilen solunum sistemine ait komplikasyonların belirlenmesi, bu komplikasyonların sıklığının belirlenmesi, bu komplikasyonlara neden olabilecek etkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi, olguların gelecekte solunum ve dolaşım komplikasyonu açısından izleminin planlanması amaçlandı. Çalışmada 40 olgu 1 yıl boyunca izlendi. Olguların %45'i kız, %55'i erkekti. Medyan yaş 136 ay idi. %97.5'una allojenik HKT yapıldı. Kök hücre donörlerinin %52.5'u akraba dışı, %45'i akraba idi. Hazırlama rejiminde %60 olgu myeloablatif tedavi, %40 olgu nonmyeloablatif tedavi aldı. İzlem boyunca %27.5 olguda akut GVHH, %5 olgu da kronik GVHH bulguları saptandı. Olguların primer tanıları; %47.5'u malignite, %20'si kemik iliği yetmezliği, %17.5'u immun yetmezlik, %10'u hemoglobinopati, %5'i metabolik hastalık idi. Solunum komplikasyonlarından bronşiolitis obliterans 2 olguda (%5.7) görüldü. Görülme zamanı +3 ve +6.ay idi. Bir olgu geç dönem solunum komplikasyonu nedeniyle eksitus oldu. Bronşiolitis obliteransın sağ kalıma negatif etkisi olduğu gösterildi. Olguların hiçbirinde anlamlı sistolik ve diyastolik disfonksiyon görülmedi. 1 olguda +6.ayda orta düzeyde sistolik disfonksiyon saptandı. Asemptomatik olan olgunun HKT döneminde herhangi bir risk faktörü yoktu. Bu bulgu + 1. yılda normal değerine ulaştı. Sonuç olarak; solunum ve kardiyovasküler komplikasyonlar HKT açısından önemli bir mortalite ve morbidite sebebidir. Özellikle bu çalışmada solunum komplikasyonlarının sağ kalıma negatif etkisi gösterildi. Bu açıdan olgular sık aralıklarla izlenmelidir. Kemik iliği transplantasyon ünitelerinin bu komplikasyonlara karşı kendi izlem protokollerini oluşturması gereklilidir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Hematopoietik kök hücre nakli, solunum, kardiyovasküler, komplikasyon., Hematopoietic stem cell transplantation, respiration, cardiovascular complications., Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.B.D.
