Erken evre multipl sklerozlu hastalarda serum ve bos'ta inflamasyon ve aksonal hasar biyobelirteçlerinin değerlendirilmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
MS'in ayırıcı tanısında yaşanan zorluklar ve özellikle hastalık süreci açısından öngörülemezliği dolayısıyla tanı, hastalık progresyonunu öngörme, tedavi yanıtı izlemi gibi birçok alanda kullanılabilecek potansiyel biyobelirteçleri saptamaya yönelik çalışmalar uzun zamandır yapılmaktadır. Bu çalışmada erken dönem MS hastalarında tanı anında alınan serum ve BOS örneklerinde, nöronal hasar biyobelirtci olarak Nörofilament hafif zincir (NfL) ve inflamasyon ve B hücre biyobelirteci olarak da C-X-C motif ligand 13 (CXCL13) seviyelerinin ölçülerek sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırılması; tanı anında demografik, klinik ve Manyetik Rezonans görüntüleme (MRG) parametreleri ile ilişkisi ve kısa dönemde prognoz açısından prediktif yönlerinin incelenmesi planlandı. Çalışmaya 2017 Revize McDonald tanı kriterlerine göre kesin RRMS tanısı almış 40 hasta ve 18 sağlıklı kontrol dahil edildi. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda, serum NfL (p=0,039) ve BOS CXCL13 (p=0,023) değerlerinin MS grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı yüksek olduğu görüldü. Tanı öncesindeki atak sayısı, tanı anındaki Engellilik Durumu Ölçeği (EDSS) Multipl Skleroz Fonksiyonel Kompozit (MSFC) skorları ve MRG aktivitesi ile serum/BOS CXCL13 ve NfL değerleri arasında istatistiksel anlamlılığa ulaşan bir fark saptanmadı. MS hastaları içinde oligoklonal bant (OKB) ve Ig G indeksi pozitif grupta BOS CXCL13, negatif hastalara göre daha yüksekti (sırasıyla; p=0,001, p<0,001). BOS CXCL13 değerleri ile BOS Ig G indeks değerleri arasında orta düzey pozitif korelasyon mevcuttu (r=0,656, p<0,001). Ortalama 17,7 ay (min.7- max.32) izlem sonucunda ataklardan tam düzelen (n=21, %52,5) ve düzelmeyen (n=19, %47,5) MS hastaları arasında yaş, VKI; Ig G indeks düzeyi, D vitamin düzeyi; BOS/serum NfL, BOS/serum CXCL13, NfL, CXCL13 oranı ve indeksi değerleri; MRG lezyon sayısı, gd tutan lezyon sayısı; ilk vizitteki EDSS skorları açısından istatistiksel anlamlılık düzeyine ulaşan fark saptanmadı. Sigara kullanmayan (p=0,041), MRG'da spinal kord lezyonu (p=0,048) ve öyküde beyin sapı atağı olmayan (p=0,012) MS hastalarında ataklardan tam iyileşme oranlarının daha yüksek olduğu görüldü. Ataktan düzelmenin tam olmadığı grupta LP sonrasında başlanan intravenöz metil prednizolon (IVMP) tedavisi ile geçirilen son atak arasındaki gün sayısı tam olan gruba göre daha yüksekti; bu yükseklik istatistiksel olarak anlamlıydı (p=0,020). Atak sonrası erken başlanan IVMP'nin olumlu etkisi olarak değerlendirildi. İlk vizitteki MSFC skoru düzelmenin tam olduğu grupta beklendiği istatistiksel anlamlılığa ulaşan düzeyde yüksek saptandı (p=0,037). Bu bulgular sonucunda ataktan düzelmenin çoklu faktörlere bağlı olabileceği ve bireysel farklılıklar gösterebileceği düşünülmüştür. Çalışmamızda MS hastalarında BOS CXCL13'ün kontrol grubuna göre yüksek olması ve BOS OKB ve Ig G indeksi arasındaki korelasyon CXCL13'ün MS'te hastalığın B hücre aracılı nöroinflamatuar aktivitesiyle güçlü bir şekilde ilişkili bir biyobelirteç olduğunu kanıtlamıştır. Bu olguların ilk tedavi aşamasında B hücre tüketen tedaviler açısından daha fazla yararlanıp yararlanmayacağını araştıran ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Multipl skleroz, biyobelirteç, nörofilament hafif zincir, CXCL13., Mult$ple scleros$s, b$omarker, neurof$lament l$ght cha$n
