Obsesif kompulsif bozukluk için bilişsel davranışçı yaklaşıma dayanan internet destekli bir kendine yardım programı geliştirme ve etkililiğini araştırma

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2020

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bireylerin ve aile üyelerinin yaşamlarını olumsuz etkileyen ve işlevsellikte ciddi bozulmalara neden olabilen Obsesif-Kompulsif Bozukluğun (OKB) ilaç ve bilişsel davranışçı psikoterapi ile tedavisi olumlu sonuçlar vermektedir. Öte yandan, uygun tedaviye erişim ve sonrasında tedaviyi sürdürebilme pek çok kişi için mümkün olamamaktadır. Bozukluğun doğasından kaynaklanan özelliklerle birleştiğinde, uzun bekleme sürelerinden sonra ve çoğu zaman sorun artık kronik bir hal aldığında kişiler uygun tedaviyle tanışabilmektedirler. Bu zorlukları azaltmaya ve sorun kronik bir hale gelmeden ihtiyaç duyan kişilerin erişimini kolaylaştırabilmeye olanak sağlayan internet destekli psikoterapiler (internet supported psychotherapies) günümüzde pek çok ruh sağlığı sorunu için umut vadeden sonuçlar ortaya koymaktadır. Bu çalışmada da OKB belirtileri ve eşlik eden sorunların azaltılmasına yönelik geliştirilmiş, bilişsel davranışçı terapi temeline dayanan yönlendirilmiş bir müdahale programının etkililiği incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi 18-65 yaş aralığında, OKB birincil tanısı olan, temel düzeyde internet kullanabilen kişilerden oluşmaktadır. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı’nda OKB birincil tanısı ile takip edilen hastalar, poliklinik başvuruları ve yapılan duyurular sonucunda çalışmaya başvuran kişilerle yapılan görüşmeler neticesinde çalışmaya dahil edilen ve ön testlerini dolduran 58 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bekleme listesi kontrol grubu (BLK) ve internet destekli bilişsel davranışçı terapi (İBDT) programına seçkisiz olarak atanan (İBDT:30, BLK:28) katılımcılar arasından son testlerini tamamlayan 42 kişi ile analizler gerçekleştirilmiştir. Müdahale grubunda yer alan katılımcılar ayrıca bir aylık izlem ölçümlerine tabi tutulmuştur. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları arasında Yale Brown Obsesif Kompulsif Ölçeği, Boyutsal Obsesyon-Kompulsiyon Ölçeği, Obsesif Kompulsif Envanteri- Kısa Formu, Obsesif İnanışlar Anketi, Çıkarımsal Karmaşa Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği- Kısa Form bulunmaktadır. Elde edilen ön ve son ölçüm verileri karışık desenler için iki yönlü varyans analizi ile incelenmiş olup, belirti şiddeti ölçümleri, obsesif inanışlar, çıkarımsal karmaşa düzeyi ve depresif belirtiler açısından programa katılanların puanlarında anlamlı bir düşüş olduğu bulunmuştur. Elde edilen kazanımın bir aylık izlemde korunup korunmadığının incelenmesi için yapılan eşleştirilmiş gruplar t-testi sonucunda, son testlerdeki kazanımın sürdüğü görülmüştür. Yaşam kalitesine ilişkin bulgular değerlendirildiğinde ise, bedensel sağlık alt boyutu açısından program sonrası anlamlı bir artış olduğu ve bunun bir aylık izlemde de korunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Etkililik çalışmalarının sınırlılıklarından olan tamamlamama oranlarının, çalışma bulguları üzerindeki etkisini görebilmek ve daha sağlıklı değerlendirmeler yapabilmek amacıyla intention to treat (ITT) analizleri gerçekleştirilmiştir. Bu analizler de uygulanan İBDT programının özellikle OKB belirtilerini ve obsesif inanışları azaltma konusunda etkili olduğunu göstermiştir. Elde edilen bulgular ilgili alan yazın ışığında tartışılmış ve araştırmanın sınırlılıkları ile klinik doğurguları araştırmanın son kısmında ele alınmıştır.
Robust findings in the literature point out that psychological treatment based on cognitive behavioral therapy lead to positive changes in the Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) which has detrimental effects on patients’ personal and family lives and their functioning. On the other hand, access and adherence to these treatment modalities is not possible for every person easily. When this condition merges with the nature of this disorder, delay for treatment result is almost inevitable and, in the end, after problem becomes more chronic and complex, then treatment is reached. As an alternative way of treatment, internet supported psychotherapies aim to provide an alternative way for such people who are in need for treatment and many scientific researches revealed quite promising results for several mental problems. This study examines the impact of a guided and internet supported intervention program based on cognitive behavioral therapy approach on OCD symptoms and some accompanied problems. The inclusion criteria of present study were being in a range of 18-65 years old, having OCD as their primary diagnosis and being able to use internet efficiently. After clinical interviews that were initially performed with these potential participants who were being followed with OCD diagnosis by the Ege University, Faculty of Medicine Hospital, Adult Psychiatry Service, who were applied to the same psychiatry clinic and who answered to public announcements in the same hospital, 58 patients who met these criteria were recruited for this study and they were randomly assigned to Internet supported cognitive behavioral therapy (ICBT, n= 30) and waiting list control groups (WCG, n= 28). Following exclusion of dropouts, research analyses were conducted with 42 patients who completed post-test assessment. Among assessment measures, there were Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale, Dimensional Obsessive-Compulsive Scale, Obsessive Inventory-Short Form, Obsessive Beliefs Questionnaire, Inferential Confusion Scale, Beck Depression Inventory, and World Health Organization Life Quality Scale-Short Form. Statistical comparisons of pre and post-test assessments with two-way variance analyses revealed that there were significant drops in some main measures such as symptom severity, obsessive beliefs, inferential confusion and depressive symptoms between ICBT and control groups. The results of paired sample t-tests with post-test and follow up assessments showed that these positive changes maintained for one month after intervention program. The findings on the life quality dimensions also indicated that body health was the only dimension that made change after intervention and preserved in follow-up. Moreover, in order to control possible effect of drop out factor as one of the limitations that are frequently reported in similar internet supported programs, the intention to treat analyses were performed and the results revealed that this ICBT program was effective to decrease the OCD symptoms and beliefs. In the last section, all findings are discussed in the light of relevant literature results and limitations of study as well as clinic implications are presented.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

İnternet Destekli Psikoterapi, Kendine Yardım, Obsesif Kompulsif Bozukluk, Bilişsel Davranışçı Psikoterapi, Obsesif İnançlar, Çıkarımsal Karmaşa, Internet Supported Psychotherapy, Self-Help, Obsessive Compulsive Disorder, Cognitive Behavioral Therapy, Obsessive Beliefs, Inferential Confusion

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye