Ödemiş ova köylerinde sulu ziraat yapan işletmelerin ekonomik yapısı ve faaliyet sonuçları
Küçük Resim Yok
Dosyalar
Tarih
1971
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu çalışma Ödemiş ilçesi tarım işletmelerinden çekilen bir örnekten elde edilen verilere dayanmaktadır. Sulanan şartlarda üç köyde (Seyrekli, Mescitli, Ertuğrul) yer alan 160 tarım işletmesinden tabakalı tesadüfi örnekleme (stratified random sampling) yoluyla 72 işletme örneğe çekilmiştir. 1969 kış aylarında yapılan anketlerle işletmenin 1968 üretim yılı sonuçları derlenmiştir. Analizler üç esas kademede yapılmıştır. İlk olarak, işletme arazisi genişliği esas alınarak dört gruba ayrılmış, grup ortalamaları ve yüzde oranları hesaplanmıştır. Nüfus, işletme yöneticilerinin yaşı ve öğrenim durumu, aile işgücü mevcudu ve işletme işgücü kullanılışı, sermaye miktar ve kompozisyonu, işletme arazisi ve arazi kullanılış şekli ve işletme faaliyet sonuçları ayrıntılı olarak tartışılmış, grup ortalamaları karşılaştırılmıştır. İşletme sonuçlarının analizde brüt-marj analizleri kullanılmıştır. Üretim şubeleri itibariyle hem toplam hem de dekara düşen gayrisafi üretim değeri, direkt masraflar ve brüt marj hesaplanmıştır. Aynı zamanda müşterek masraflar ve net çiftlik geliri de hesaplanmıştır. İkinci olarak, daha evvel belirtilen gruplara dahil olan işletmeler işletme arazisinin dekarına düşen brüt-marj miktarına göre başarılı, orta ve başarısız olmak üzere üç kategoriye ayrılmıştır. Dekara grup ortanca (median) değerinin %125ʼinden fazla brüt-marj sağlayan işleteler başarılı işletme olarak nitelenmiştir. Dekara grup ortanca değerinin %125-75ʼi arasında ve %75ʼinde az tarımsal gelir esas alınmıştır. Diğer bir varsayıma göre işletme büyüklüğü belirli sınırlar içinde değiştiğinden dekara düşen brüt tarımsal gelir miktarının sabit olduğu veya diğer bir ifade ile işletme büyüklüğünün belirli sınırlarda değişmesi halinde toplam brüt tarımsal gelirin işletme arazisi ile orantılı olduğu farzedilmektedir. Araştırmanın yapıldığı dönemde araştırma bölgesinde mevcut şartlar altında, çiftçi ailesine yeterli miktarda gelir (15.000 TL.) sağlayacak işletme büyüklükleri işletme tipleri itibariyle metinde gösterilmiş bulunmaktadır. Bu değerlerin anket metodu ile tespit edilmiş bir yıllık faaliyet sonuçlarına dayandığına işaret edilmelidir. Bilhassa pamuk işletmeleri ve karışık işletmeler haricindeki işletme tipleri ile ilgili neticeler üzerinde durulurken daha fazla dikkatli olmak gerekmektedir. Etüd edilen işletmelerde brüt-marj analizlerinin uygulanmasıyla ilgili bazı önemli hususlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir; 1-Anketler sıradaki üretim şubeleri itibariyle bazı direkt masraf unsurlarının tespiti son derece güç ve zaman alıcıdır. Büyük işletmeler ve karışık işletmeler söz konusu olduğunda bu problem daha önemli hale gelmektedir. Çiftçilerin tutabileceği basit kayıtlar bile masraf unsurlarının daha hassas şekilde tespitinde faydalı olabilir. 2-Geleneksel kira ve ortakçılık usullerine göre bazı girdiler (input) mal sahibi tarafından sağlanmaktadır. Çiftçilerin mal sahibi tarafından verilmiş olan girdi miktarını anket sırasındaki hatırlama yönünden güçlükle karşılaştıkları görülmüştür. Tutulacak basit kayıtlar bu hususta da yardımcı olabilecektir. 3-Köy orta malı meralardan faydalanma yönünden işletmeler arasında farklar bulunmakta ve bu durum hayvancılık şubesi ile ilgili hesaplarda karışıklığa yol açmaktadır. Hayvancılık şubelerine hemen hemen hiç arazi ayrılmadığından hayvansal ve bitkisel üretim şubelerini karşılaştırmada güçlüklerle karşılaşılmaktadır. Sonuç olarak, etüd edilen işletmelerde brüt marj analizlerini uygulamanın mümkün olduğu ve bu yolla işletme planlamasında kullanılacak bilgilerin çoğunun elde edilebileceği söylenebilir. İşletme faaliyetleri ile ilgili olarak tutulacak çok basit kayıtlar dahi brüt-marj metoduyla elde edilecek verilerin sıhhat derecesini önemli derecede arttırabilecektir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Anahtar kelime mevcut olmadığı için bu alan boş bırakılmıştır.
