Bakıçay bölgesi kırsalında toplumsal yapı ve toplumsal değişme

Ülkemiz genelinde, hızı ve niteliği zamana koşut farklılaşan ancak son kırk yılda sürekli varlığını hissettiren "toplumsal değişme", bugün artık, gelişmiş bölge kırsal yerleşme birimlerinde de açıkça görülmeye başlanmıştır. Diğer bir deyişle, söz konusu bölgelerin köyleri, bizim "gidip görmediğimiz" ama bildiğimizi zannettiğimiz gibi olmayabilmektedir. Bu değişme esas itibariyle üç noktada açıklık kazanmaktadır: 1)Klasik görüşe göre köy nüfusunun kabul edilmiş homojen niteliği görece heterojen bir yapıya dönüşmektedir. Nitekim Bakırçay'ın beş ilçesinin (Menemen, Foça, Aliağa, Dikili ve Bergama) 36 köyünde toplam 1423 kişi ile görüşülerek gerçekleşen araştırmamıza göre, bu köylerdeki yerli nüfusun oranı, genel olarak %50 civarındadır. Bu köyler, - Ege' ve - Doğu ve Güney Doğu Anadolu' başta olmak üzere, çeşitli bölgelerden göç almakta ve bazı köylerde, dışardan gelmiş köy sakinlerinin sayısı, yerli nüfusu geçebilmektedir. 2)Köyün ekonomik açıdan kapalı, kendine yeterli (otarşik) niteliği büyük ölçüde değişmekte ve söz konusu köyler, ürettiklerini satmak ve gereksinimlerini karşılamak amacıyla ilçe ve il pazarları ile ekonomik ilişki içine girmektedir. Nitekim köylülerin %82.9'u ayda en az bir kez bağlı oldukları ilçeye, %30'u ise, İzmir'e gidip gelmekte ve bu gidiş gelişlerin önemli bir nedeni de mal satmak ya da almak olmaktadır. 3)Nüfusun belirtilen coğrafik hareketliliği ve bundan çok daha önemli olarak, kent merkezli ekonomik yapı ve ideolojilerin etkilemesi ile köyde yaşamın kısa ve muzun dönemli düzenlemesi ve bu yaşamı düzenleyen - normatif dizge' de belirli yönleri ile önemli ölçüde değişebilmektedir. Bu değişmeleri - dayanıklı tüketim malı sahipliğinden', - eğitim', - sağlık' - siyaset' vb. olgulara bakış tarzına, - konut' anlayışlarına ve özlemlerine, - komşuluk' ve genel olarak - toplumsal ilişkilerine kadar çeşitli alanlarda gözlemek olanaklıdır. Kuşkusuz ki, tümüyle bu değişmelerde etken rol oynayan faktör, söz konusu olan kırsal yerleşme birimlerinin, toplumsal değişmenin gerçek kaynağı olan Metropollere coğrafik yakınlığı, tarihsel birikimi ve bu Metropollerin gereksinimlerini karşılama açısından sahip oldukları yapısal niteliklerdir.