Öğretmenler için program okuryazarlığı mesleki gelişim programının geliştirilmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Program okuryazarlığı, son yıllarda Türkiye'de üzerine düşünülen ve tartışılan bir kavram haline gelmiştir. Öğretmenlerin program kullanımı, hakimiyeti ve uyarlaması büyük bir sorun oluşturmaktadır ve bu sorun program okuryazarlığı ile çözülebilecektir. Sınıf öğretmenlerinin program okuryazarlığına ilişkin gereksinimlerinin paydaşlar (akademisyen, okul yöneticisi ve öğretmen) tarafından belirlenerek mesleki gelişim programının tasarlanması, uygulanması ve etkililiğinin değerlendirilmesi yoluyla program okuryazarlığı düzeylerinin artırılması bu araştırmanın temel amacıdır. Karma yöntem deneysel desen ile yürütülen araştırmada, deneysel uygulama olarak program okuryazarlığına ilişkin mesleki gelişim programı hazırlanmış ve sınıf öğretmenlerine uygulanmıştır. Bu araştırmanın temel deseni, kontrol gruplu öntest – sontest yarı deneysel desen olarak belirlenmiştir. Denel işlem öncesinde, mesleki gelişim programını tasarlamak amacıyla ihtiyaç analizi için akademisyenlerle, okul yöneticileriyle ve öğretmenlerle görüşme gerçekleştirilmiştir. Temel desendeki verileri zenginleştirmek, denel işlemi gözden geçirmek ve işlem sonrasında katılımcıların süreci nasıl deneyimlediklerini ortaya çıkarabilmek için nicel ve nitel veriler toplanmıştır. Nicel veriler, Öğretim Programı Okuryazarlığı Algı Ölçeği, Program Okuryazarlığı Başarı Testi, Program Okuryazarlığı Dereceli Puanlama Anahtarı; nitel veriler ise Program Okuryazarlığı Mesleki Gelişim Programının Etkililiği Hakkında Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ve araştırmacı günlüğü aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmaya, deney grubunda 50 ve kontrol grubunda 62 olmak üzere toplam 112 sınıf öğretmeni katılmıştır. Nicel veriler karışık desenler için faktöriyel ANOVA ve nitel veriler ise içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Nicel verilerin analizi sonucunda, katılımcıların program okuryazarlığı algı düzeylerinin anlamlı ve pozitif yönlü artış gösterdiği saptanmıştır. Nitel verilerin çözümlenmesi sonucunda, öğretmenlerin hizmet öncesi dönemde, bilgi eksikliği ve kuram – uygulama bağlantısı kopukluğu nedeniyle program okuryazarlığı açısından altyapı eksikliğiyle mezun olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin mesleki deneyim sürecinde programı incelemedikleri bunun yerine hazır edindikleri yıllık planları kullandıkları saptanmıştır. Katılımcıların istekliliği ve etkin katılımı, kuram – uygulama bağlantısı kurulması, akademisyenlerin eğitmen olarak destek sağlaması ve donanımlı olması, öğretmene değer verme mesleki gelişim programının güçlü yönleri arasındadır. Mesleki gelişim programı sonrası katılımcıların, felsefe ve program ilişkisi, öğrenci merkezli program anlayışı, programı inceleme, irdeleme ve kullanma, program uyarlama konularında program yeterlikleri edindikleri sonucuna ulaşılmıştır. Program okuryazarlığı, öğretmenler tarafından programı anlama, eleştirme ve uyarlama olarak ifade edilmiştir. Bu sonuçlardan yola çıkarak program okuryazarlığı mesleki gelişim programını yaygınlaştırma çalışmalarının yapılabileceği anlayışı oluşmuştur.
