Uludağ (Bursa)’da yaşayan, Rana macrocnemis Boulenger, 1885 (Anura: Ranidae)’in populasyon dinamiği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2009
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada, 2006-2008 yılları arasında Uludağ Kurbağası, Rana macrocnemis'in Uludağ populasyonunun dağılışı ve birlikte yaşadığı diğer kurbağa türlerinin belirlenmesi; markala-tekrar yakala yöntemi ile populasyonun büyüklüğü, yoğunluğu, üç yıllık değişimi, cinsiyet oranının hesaplanması; populasyonunun yaşı, üreme ekolojisi ve yaşadığı habitat tiplerinin tespiti ve ortam koşullarının populasyon üzerine etkisi hakkında bilgi edinilmesi amaçlanmıştır. Uludağ'da Rana macrocnemis'in beş kuyruksuz [R. dalmatina, Pelophylax ridibundus, Hyla arborea, Pseudepidalea viridis ve Bufo bufo] ve iki kuyruklu kurbağa türü [Triturus karelinii ve Ommatotriton ophryticus] ile birlikte yaşadığı belirlenmiştir. Uludağ Kurbağası'nda erkeklerin 58,12 (SD= 4,708) mm, dişilerin 58,18 (6,080) mm ve juvenillerin 31,84 (7,602) mm total boya (BUU) sahip olduğu, total boy bakımından cinsiyetler arasında eşeysel dimorfizm bulunmadığı tespit edilmiştir. 2006-2008 yılları arasında Kirazlıyayla'da (KY) 992 [523 ??, 352 ??, 117 juvenil]; Sarıalan'da (SA) 967 [495 ??, 373 ??, 99 juvenil]; Oteller Bölgesi'nde (OT) 938 [458 ??, 346 ??, 134 juvenil]; Kilimli Göl'de 583 [256 ??, 235 ??, 92 juvenil]; Kara Göl'de 507 [219 ??, 194 ??, 94 juvenil]; Aynalı Göl'de 487 [214 ??, 208 ??, 65 juvenil]; Koğukdere Gölü'nde 387 [176 ??, 164 ??, 48 juvenil], Heybeli Göl'de 91 [46 ??, 33 ??, 12 juvenil] olmak üzere tüm çalışma süresince 4952 [2387 ??, 1904 ??, 661 juvenil] birey markalanmıştır. Uludağ'da populasyonun %47,13'sinin erkek, %39,03'ünün dişi ve %13,84'ünün de genç bireylerden oluştuğu belirlenmiştir. Tüm istasyonlarda cinsiyet oranının erkek eğilimli olduğu gözlenmiştir. Ortalama populasyon büyüklüğü; KY'de 1535 (1455-1616), SA'da 1578 (1476-1676), OT'de 1481 (1362-1600), Kilimli Göl'de 823 (770-876) Kara Göl'de 742 (689-796), Aynalı Göl'de 675 (627-723), Koğukdere Gölü'nde 658 (591-724) ve Heybeli Göl'de 151 (146-156) olarak hesaplanmıştır. Populasyonlar arasında yakalanma oranı 0,22-0,93, hayatta kalma oranı 0,57-0,98 değerleri arasında değişmekte olup, ortalama populasyon yoğunluğu 0,19-2,52 birey/m2 olarak hesaplanmıştır. Uludağ populasyonunda erkeklerin ortalama yaşı 4,65 (0,208), dişilerin 4,72 (0,202) ve gençlerin ise 1,10 (0,048) olarak hesaplanmış olup, cinsel olgunluk yaşı yüksekliğe bağlı olarak 2-6 arasında değişmektedir. Genellikle erkeklerin dişilere oranla bir yaş daha erken cinsel olgunluğa eriştiği saptanmıştır. Çalışmada en büyük yaş GB'deki dişi bir bireyde 11 olarak tespit edilmiştir. Üreme döneminin karların erimesi ile Nisan ayı başlarında başlayıp yüksekliğe bağlı olarak Haziran ayı sonuna kadar devam ettiği belirlenmiştir. Üreme başlangıcı KY'de Nisan'ın 2. haftası, SA'da Nisan'ın 3. haftası, OT'de Nisan ayının son haftası ve GB'de ise Mayıs ayının ikinci haftasıdır. Bir yumurta kümesindeki ortalama yumurta sayısı 987 (326) olarak hesaplanmıştır. Bırakılan yumurtaların hava şartlarına bağlı olarak 7-32 gün arasında açıldığı, 46-130 gün arasında metamorfozun tamamlandığı belirlenmiştir. 25. safhadaki larvalarda ortalama total boyu 11,967 (1,514) mm olduğu; 46. safhada metamorfozunu tamamlamış bireylerin ortalama 20,87 (3,240) mm BUU değere sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada su seviyesi ve sıcaklık başta olmak üzere, çevresel faktörlerin türün yıl içindeki aktivitesini, üreme fenolojisini ve bolluğunu etkilediği belirlenmiştir. Ayrıca Uludağ'daki amfibi komünitesinin sürdürülebilirliği açısından alınması gereken önlemler tartışılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Rana macrocnemis, Anura, populasyon dinamiği, yaşam döngüsü, iskelet kronolojisi, üreme ekolojisi, Uludağ, Türkiye, Rana macrocnemis, Anura, population dynamic, life history, skeletochronology, breeding ecology, Uludağ, Turkey, Biyoloji A.B.D.
