CHP'nin hükümet programları üzerinden Türkiye'yi okumak (1946-1979)
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı Devleti'nin devamı mı yoksa yepyeni bir devlet mi" sorusu, bugün de tartışılmaya devam edilmektedir. Bu çalışmada da söz konusu tartışmaya değinilmektedir. Bilindiği üzere Cumhuriyet Halk Partisi, yurttaşı olduğumuz devleti kuran parti olarak, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli bir yere sahiptir. Partinin tarihi bir bakıma devletin tarihidir. Partinin sadece kuruluşu sürecinde değil, iktidarı tek başına ve/veya çok partili dönemde elinde tuttuğu sırada izlediği politikalar, çıkardığı kanun ve tüzükler, yaptığı uygulamalar, ülkenin her anlamda gidişatına yön vermiştir. Bu süreci hakkıyla okumak, bir yandan paragrafın başında dile getirilen soruya cevap vermekte, öte yandan yeni devletin kuruluş felsefesi ve hedeflerinin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Türk Devrimi'ni silahlı mücadele aşamasında (Kurtuluş) TBMM içinde örgütlenen cemiyetlerin önemli bir kısmı, Mustafa Kemal Paşa önderliğinde "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında birleşmiştir. Silahlı mücadele zaferle sonuçlandıktan sonra, Mustafa Kemal'in girişimiyle ARMHC mensup mebuslarca Halk Fırkası kurulmuştur. Cumhuriyetin ilanında yaklaşık iki ay önce kurulan Fırka, devleti kurma görevini de üstlenmiştir. 1945 yılına kadar siyasi hayatına tek başına devam eden ve adı önce "Cumhuriyet Halk Fırkası" (1924), ardından "Cumhuriyet Halk Partisi'ne" (1935) dönüşen Fırka, 1950 Mayıs'ında 27 yıldır elinde tuttuğu iktidarı Demokrat Parti'ye kaybetmiştir. Gerek tek başına gerekse başka partilerle birlikte kurulan CHP hükümetlerinin; içişleri, dışişleri, milli eğitim, milli savunma, sağlık ve sosyal yardım, adalet, tarım, sanayi, ticaret, bayındırlık ve ulaşım alanındaki çalışmaları hükümet programları, programın TBMM ve Cumhuriyet Senatosu'ndaki görüşmeleri ve uygulama süreci üzerinden değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu yapılırken kurulan hükümetlerle eş zamanlı yapılmış parti kurultaylarının CHP Hükümetleri üzerindeki etkisi de sorgulanmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye Cumhuriyeti, hükümet programları, Cumhuriyet Halk Partisi hükümetleri., Republican People's Party, Republic of Turkey, government programmes, Republican People's Party governments.
