Ege Üniversitesi Hastanesi dahiliye genel cerrahi ve organ nakli kliniklerinde çalışan hemşirelerin beslenme davranışlarının belirlenmesi

EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ DAHİLİYE, GENEL CERRAHİ VE ORGAN NAKLİ KLİNİKLERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN BESLENME DAVRANIŞLARININ BELİRLENMESİ Amaç: Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi dahiliye, genel cerrahi ve organ nakli kliniklerinde çalışan hemşirelerin beslenme davranışlarını belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Bu tanımlayıcı araştırmanın evrenini, Ağustos-Kasım 2015 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi dahiliye, genel cerrahi ve organ nakli kliniklerinde çalışan 198 hemşire oluşturmuştur. Evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiş, 169 hemşire (%85,3) ile görüşülebilmiştir. Araştırma verileri yüz yüze görüşme tekniği ile araştırmacı tarafından hazırlanmış olan anket aracılığıyla toplanmıştır. Anket formu hemşirelerin sosyodemografik özelliklerini (yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, aile tipi, çocuk sayısı, en son yapılan doğum zamanı, çalışma öyküsü (çalışma süresi, çalışma birimi, çalışma saati, çalışma biçimi, vardiyalı çalışma süresi, vardiyalı çalışma sıklığı), sağlık durumunu (sigara, alkol kullanma, egzersiz yapma, son beş yıldaki kilo değişikliği, doktor tarafından tanı konmuş kronik hastalık, gastrointestinal şikayet varlığı, Beden kitle indeksi ve beslenme durumunu (ana ve ara öğün atlama sıklıkları ve nedenleri, çalışırken öğün sağlanan yer, ara öğünde tüketilen yiyecek ve içecekler, besin tüketim sıklığı) yansıtan değişkenleri belirlemeye yönelik sorulardan oluşmuştur. Değişkenler arasındaki ilişkiler bağımsız gruplarda ki-kare testi aracılığı ile sorgulanmıştır. Bulgular: Hemşirelerin yaş ortalaması 34±8,67 yıl olup, % 95,9'u kadın, % 82,2'si lisans mezunu, % 58,6'sı evli, % 52,1'i çocuk sahibi, % 63,9'u çekirdek aileye sahip bireylerden oluşmuştur. Araştırma grubunun % 37,3'ünün 6-15 yıllık çalışma öyküsüne sahip olduğu, % 47,9'unun serviste, % 59,5'inin haftada 40 saat ve altı, % 66,9'unun ise nöbetli çalıştığı, % 42,6'sının 6-15 yıllık nöbetli çalışma öyküsünün olduğu ve % 45,6'sının ayda yediden fazla nöbet tuttuğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda hemşirelerin % 24,9'u kilolu, % 7,7'si obez olarak sınıflandırılmış ve son beş yılda % 50,3'ünde ortalama 5,0±4,59 kg kilo artışı görülmüştür. Hemşirelerin % 72,2'sinin fiziksel aktivite yapmadığı, % 33,1'inin sigara kullandığı, % 63,9'ünün alkol kullanmadığı saptanmıştır. Araştırma grubunun % 45'inde tanı konmuş kronik hastalık bulunduğu ve en sık kalp damar hastalığı, guatr ve diyabet görüldüğü, üçte birinin ise son bir yıl içinde gaz, gastrit gibi gastrointestinal şikâyetlerinin olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin % 35,5'inin günde üç ana öğün tüketiminin olduğu, ara sıra ve her zaman ana öğün atlayanların % 65,5'inin sıklık ile öğle öğününü atladığı ve % 37,9'unun öğün atlama nedeninin, iş yoğunluğundan zaman bulamama, % 30,8'inin ise vardiyalı çalışma olduğu belirlenmiştir. Öğün atlama sıklığının değerlendirilmesinde; 21-30 yaş grubunun (p<0.05), Beden Kitle İndeksi <18,5-24,9 olanların (p<0.05), lisans mezunu (p<0.05), bekar (p<0.05), çocuğu olmayan (p<0.05) ve yalnız yaşayan hemşirelerin (p<0.05) diğer gruplarla aralarındaki farkın istatistiksel açıdan anlamlı olduğu saptanmıştır. Çalışmaya katılan hemşirelerin üçte birinin her zaman veya ara sıra ara öğün yaptığı ve ara öğünlerde en çok tüketilen yiyecek ve içeceklerin başında meyve, simit, süt-ayran, şekersiz çay ve sade kahve gelmektedir. Bir dizi yiyeceğe göre her gün en yüksek sıklıkla tüketilen besinler sırasıyla peynir, ekmek, yoğurt, meyve olarak belirlenmiştir. Sonuç: Araştırma sonucunda hemşirelerin düzenli beslenme alışkanlığının olmadığı ve öğün atlama sıklığının yaş, BKI, eğitim düzeyi, çalışma süresi, çalışma saati, çalışma biçimi ve nöbet sıklığı ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelime: Hemşire, beslenme, sağlık davranışı

IDENTIFICATION OF THE EATING HABITS OF THE NURSES WORKING AT THE INTERNAL DISEASES, GENERAL SURGERY AND TRANSPLANTATION CLINICS OF EGE UNIVERSITY MEDICAL FACULTY HOSPITAL Aim: The aim of this study is to identify the feeding habits of the nurses working at the Internal Diseases, General Surgery and Transplantation Clinics of Ege University Medical Faculty Hospital. Material and Method: The population of this study is composed of 198 nurses working at the Internal Diseases, General Surgery and Transplantation Clinics of Ege University Medical Faculty Hospital between the dates of August and November in 2015. The aim was to collect the full data of 198 nurses yet only 169 of the nurses (%85,3) were managed to be interviewed. The data of this research is collected by the questionnaires set by researcher with the face-to-face interview technique. The questionnaire forms are made up of questions that aim to determine the variables reflecting the sociodemographic attributes (age, marital status, education level, family type, number of children, date of the last birth that is given), work history (working time, working unit, working hours, frequency of shift working), state of health (smoking, consuming alcohol, exercising, weight changes in last five years, chronic illnesses diagnosed by doctors, gastrointestinal illness complaints, Body Mass Index and nutritional status (frequency and reasons of skipping main meals and elevenses, places of getting meals while working, foods and drinks consumed between main meal times, food consumption frequency) of the nurses. Relations between the variables are examined via chi-square test in independent groups. Findings: Average number of age of the nurses is 34±8,67 years, % 95,9 of them are women, %82,2 have bachelor's degree, %58,6 are married, %52,1 have children, %63,9 have an elementary family. It is determined that %37,3 of the research group have 6-15 years working history, %47,9 of them are on service, %59,5 of them work for 40 hours or less, %66,9 of them work in shifts, %42,6 of them have shift working history of 6-15 years and %45,6 of them have more than 7 shifts in one month. With the research results %24,9 of the nurses are classified as overweight, %7,7 are classified as obese and in last five years %50,3 of them are seem to develop an average 5,0±4,59 kilograms weight gain. It is detected that %72,2 of the nurses don't do any physical activities, %33,1 of them smoke and %63,9 of them don't consume alcohol. It is determined that %45 of the research group have diagnosed chronic illnesses and most frequently seen cases are cardiovascular diseases, goitre and diabetes and one third of them had gastrointestinal illnesses such as flatulence and gastritis. It is detected via the present research that %35,5 of the nurses consume three meals a day; those who skip their main meals usually skip the lunch meal and the reasons that %37,9 of the nurses show for skipping meals are that they cannot find time to eat because of workload and %30,8 of them claim that they cannot find time to eat for they work in shifts. While analysing the frequency of skipping meals; it is determined that the difference between the nurses that are at the age group between the ranges of 21-30 (p<0.05), who have a Body Mass Index of <18,5-24,9 (p<0.05), have bachelor's degree (p<0.05), are single (p<0.05), have no children (p<0.05) and live alone (p<0.05) and the other groups is statistically significant. One of three of the nurses that took part in this study are seem to have their meals always or sometimes and the most consumed foods and drinks are detected as fruits, bagels, milk-ayran, sugar-free tea and black coffee during elevenses. The most frequent consumed foods during daytime are cheese, bread, yogurt and fruits in specific series of food. Result: At the end of the present research, it is determined that the nurses don't have the habit of proper nutrition and that the frequency of skipping meals is related to age, BMI, education level, working time, working hours, working manner and frequency of shifts. Key Words: Nurses, nutrition, health behaviour.