Öğretmenlik öz yeterlik algısına ilişkin bir program değerlendirme çalışmasının uygulamaya yansımaları
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türkiye'de, genellikle, program değerlendirme çalışmalarının sonuçları kamuoyuna ya da paydaşlara ayrıntılı olarak iletilmemektedir. Oysa bu çalışmaların sonuçları programa ilişkin karar alıcılar, uygulayıcılar ve hizmet alanlarla paylaşıldığında programın geliştirilmesinde etkili olabilir. Türkiye'deki program çalışmalarında genel olarak yaşanan diğer bir önemli sorun, değerlendirme sonuçlarının programa ne ölçüde yansıdığının izlenmemesidir. Dolayısıyla hizmet öncesi öğretmen eğitimi programlarını geliştirme sürecinde, değerlendirme sonuçlarının nadiren dikkate alındığı gözlemlenmektedir. Bu nedenle programın paydaşlarının değerlendirme sonuçları üzerinde tartışmalarının program uygulamalarına yansımalarının incelenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu çalışmada hizmet öncesi öğretmen eğitimi programlarının öğretmenlik öz yeterlik algısı üzerindeki etkilerini değerlendiren bir değerlendirme çalışmasının sonuçları programın paydaşlarıyla paylaşılmış, sonuçlar ve programı geliştirme önerileri üzerinde tartışılmıştır. Bu paylaşım ve tartışmalar sonrasında uygulanan programın öğretmenlik öz yeterlik algısını anlamlı düzeyde etkileyip etkilemediğinin ve programın öğretmenlik öz yeterlik algısının kaynakları açısından gelişme durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın temel sorusu; "Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesinde 2015 - 2016 öğretim yılında gerçekleştirilen değerlendirme çalışmasının sonuçlarının, öğretmen adaylarının öğretmenlik öz yeterlik algılarına ve program uygulamalarına yansıması nasıldır?" şeklindedir. 2015-2016 öğretim yılında bir eğitim fakültesinin yedi lisans programını öğretmenlik öz yeterlik algısını geliştirme açısından değerlendiren bir program değerlendirme çalışmasının devamı niteliğinde olan bu çalışmada, bütüncül tek durum deseni izlenmiştir. Nicel veriler tek grup ön-test son-test yarı-deneysel desen ile toplanmıştır. Nicel veriler için çalışma grubunu aynı fakültenin yedi lisans programında 2018 - 2019 öğretim yılında öğrenim gören 256 öğretmen adayı oluşturmuştur. Çalışmanın veri toplama sürecinde Tschannen-Moran ve Hoy'un (2001) geliştirdikleri ve Capa Cakiroglu and Sarikaya'nın (2005) Türkçeye uyarladıkları Öğretmen Özyeterlik Ölçeği ön-test olarak uygulanmıştır. Sonra 2015-2016 öğretim yılında yapılan program değerlendirme çalışmasının sonuçları ve bu çalışmanın ön-test sonuçları yedi program için öğretim elemanları (n = 43) ve öğretmen adayları (n = 254) ile ayrıca düzenlenen toplam 14 panelde paylaşılmıştır. Son-test olarak öğretmen adaylarına Öğretmen Özyeterlik Ölçeği ve araştırmacılar tarafından hazırlanan, 30 maddelik programın öğretmenlik öz yeterlik algısının kaynakları açısından gelişme durumuna ilişkin öğretmen adayı anketi uygulanmıştır. Nicel veriler % değeri, İlişkisiz Örneklemler için t testi, İlişkili Örneklemler için t testi, Tek Yönlü ANOVA, karışık ölçümler için ANOVA ve MANOVA testi ile analiz edilmiştir. Program değerlendirme sonuçlarını paylaşım panellerindeki tartışmalar ve görüşlerden oluşan nitel veriler üzerinde ise içerik analizi yapılmıştır. Çalışmanın nicel boyutunda, öğretmen adaylarının öğretmenlik öz yeterlik algısı ön-test ve sontest toplam puanları arasında anlamlı fark bulunmuştur. Fakat ön-test son-test toplam puan farkları, program değerlendirme paylaşım paneline katılma durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaşmamıştır. Paylaşım paneline katılan öğretmen adaylarının ön-test ve son-test toplam puan ortalamaları; panellere katılmayanların ön-test ve son-test toplam puan ortalamalarından her iki ölçümde de daha düşük çıkmıştır. Panellere katılan ve katılmayan öğretmen adaylarının öğretmenlik öz yeterlik algısı son-test toplam puan ortalamaları arasında da anlamlı bir fark oluşmamıştır. Öğretmen adayları, anket maddelerinin çoğu açısından programda iyileşme olduğunu belirtmişlerdir. Nitel bulgulara göre paylaşım panelleri öğretmenlik öz yeterlik algısının kaynakları açısından öğretim elemanlarına program uygulamalarını gözden geçirme ve iyileştirme olanağı sağlamıştır. Öğretmen adaylarına ise öz yeterliğin kaynakları açısından güçlenme stratejilerini öğrenmelerine yardımcı olmuştur. Bu sonuçlar, öğretim elemanları için yapılan paylaşım panellerinin bütün öğretmen adaylarının öğretmenlik öz yeterlik algısını etkilediği anlamına gelebilir. Öğretmen eğitimcilerine hizmet öncesi eğitim programlarını sistematik olarak değerlendirmeleri, sonuçlar üzerinde tartışmaları ve tartışmalardan edindikleri çıkarımları programı geliştirmek için kullanmaları önerilebilir. Paylaşım panellerinden sonraki program uygulamalarında değerlendirme sonuçlarını kullanma konusunda paydaşlara rehberlik edilmesi de önemlidir. Program değerlendirme sonuçlarını uygulamaya yansıtma süreci gözlem ve görüşmeler yoluyla daha ayrıntılı incelenebilir.
Açıklama
Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri A.B.D. Araştırma Projesi
Araştırma Projesi elektronik ortamda bulunmaktadır.
Araştırma Projesi elektronik ortamda bulunmaktadır.
