Butil siklohekzil fitalatın in vivo ve in vitro toksik etkilerinin belirlenmesi

Fitalatlar, ya da fitalat esterler, fitalik asit esterleridir ve genellikle esnekliklerini artırmak için plastiklere eklenir. Sert plastik olan polivinilkloriti esnek plastiğe çevirmede kullanılırlar. Farmasötik ilaçların iç kaplamalarında, besin maddelerinin viskozitesini ayarlayan maddelerde, jelleştirici ajanlarda, stabilizatörlerde, seyrelticilerde, bağlayıcılarda, tutkallarda, emülsifiye ajanlarda, süspansiyon halinde tutacak maddelerde, oyuncaklarda, besin ve kişisel bakım ürünleri ile medikal malzemelerde çok geniş kullanım alanı olan kimyasal maddelerdir. Günümüze kadar birçok fitalatın toksik etkileri çeşitli araştırmacılar tarafından ortaya konmuştur.Bu projede daha önce hiçbir toksisite verisi bulunmayan Butil siklohekzil fitalat (BCP)' ın, in vivo ve in vitro toksik etkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmamızda in vivo testlerden elde edilen veriler doğrultusunda, Butil siklohekzil fitalat (BCP)' ın oral olarak alındığında orta derecede zehirli bir madde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca deriye uygulandığında zayıf irritant etkili olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte alınan doza bağlı olarak BCP' nin dokularda birikim yaptığı, doku hasarına sebep olduğu ve kromozom sayı anomalileri oluşturduğu belirlenmiştir. Bu bulgular yapılan in vitro sitotoksite ve genotoksisite testleri ile desteklenmiştir. Ayrıca BCP'nin düşük dozlarda bile sekonder mutajenik madde olduğu tespit edilmiştir.Sonuç olarak çalışmamızda elde ettiğimiz tüm toksisite verileri doğrultusunda, BCP' nin potansiyel karsinojenik bir madde olabileceği belirlenmiştir.Anahtar sözcükler: Butil siklohekzil fitalat, Genotoksisite, Dermotoksisite,Mutajenite

Phthalates, or phthalate esters, are esters of phthalic acid and are mainly used as plasticizers to increase their flexibility. They are primarily used to soften polyvinyl chloride. Phthalates are used in a large variety of products, from enteric coatings of pharmaceutical pills and nutritional supplements to viscosity control agents, gelling agents, stabilizers, dispersants , binders, glues, emulsifying agents, adhesives, children's toys, food and personal care products also medical devices.Toxic effects of many phthalates has been revealed by several researchers to date.In this project, the determination of in vivo and in vitro toxic effects of BCP were aimed which has not been studied previously. The data obtained from in vivo tests revealed that Butyl cyclohexyl phthalate (BCP) was a moderately poisonous substance when it was taken orally. In addition, when BCP was applied to the skin, it had weak irritant effect. As a dose-dependence manner, BCP caused tissue damage and abnormalities of chromosome number and it accumulated in tissues. These findings were supported by in vitro cytotoxicity and genotoxicity tests. Results showed that BCP is a secondary mutagenic substance even in low doses.In conclusion, toxicity data of BCP obtained from the study revealed that BCP might be a potential carcinogenic substance.Keywords: Butyl cyclohexyl phthalate, Genotoxicity, Dermotoxicity,Mutagenity.